بازار ارزهای دیجیتال به یکی از مهم ترین بازارهای مالی تبدیل شده که بسیاری از کاربران را برای کسب سود به این بازار سوق می دهد، شناخت اصطلاحات بازار ارزهای دیجیتال می تواند سیگنال های خوبی برای ورود یا خروج به معامله بدهد، ارزش کل قفل شده نیز یکی از مباحث مهم در حوزه دیفای است؛ به طور کلی این دسته از خبرها در دسته بندی تحلیل های فاندامنتال قرار می گیرد، همچنین برای تقویت تحلیل فاندامنتال، باید از تحلیل on chain نیز اطلاعات مناسبی بدست آورید، لذا برای درک بهتر مقاله TVL تا انتهای این مقاله را مطالعه کنید.

دیفای چیست؟

شاید بسیاری از کاربران دیفای را یک پروژه در بازار ارزهای دیجیتال (کریپتوکارنسی - cryptocurrency) بدانند. در واقع دیفای مجموعه ای از پروژه ها است که هدفی برای ایجاد شرایط بهتر دارد، این اهداف را در جدول زیر می توانید به طور خلاصه مشاهده کنید:

کاربردهای دیفای در حوزه کریپتوکارنسی cryptocurrency

خدمات و پروژه های مالی (واریز و برداشت و...)

صرافی های غیرمتمرکز (کنترل توزیع شده در صرافی)

وام بدون نیاز به ضامن

اصلی ترین فناوری که ارزهای دیجیتال بر اساس آن ساخته شده اند بستر بلاک چین است، بلاک چین با بالا بردن امنیت، از حضور شخص سوم در معامله تریدرها یا معامله گران جلوگیری می کند. در واقع این دیفای است که کاربرد بلاک چین را از یک انتقال دهنده دارایی ساده، به یک سیستم مربوط به مسائل پیچیده مالی تبدیل می کند چرا که این سیستم به هر پایگاهی اجازه می دهد تا تاریخچه تراکنش های تائید و انجام شده را ذخیره و نگهداری کند. با انجام این کار دیگر اطلاعات مربوط به تراکنش ها توسط نیروی انسانی و سازمان های متمرکز کنترل نمی شود.

در واقع مجموع پروژه هایی که دیفای را تشکیل می دهند، می کوشند تا امور مالی و اعتباری را به صورت متن باز انجام دهند، به طوری که همه کاربران اطلاعات مربوط را به صورت شفاف ببینند. با انجام این کار، افراد حاضر در شبکه بر دارایی های دیجیتال خود کنترل کامل دارند و از طریق برنامه های غیرمتمرکز (DAPP) تعامل برقرار می کنند.

برنامه های غیرمتمرکز همان طور که از اسمشان پیداست، به صورت غیرمتمرکز و بر روی شبکه بلاک چین اجرا می شوند و راهی برای تعامل میان کاربران شبکه و دیفای هستند. از جمله پروژه هایی که روی برنامه های غیرمتمرکز فعالیت می کنند، می توان به: Neo, Cardano, Lisk اشاره کرد. مهم ترین ویژگی DAPPها این است که امنیت شبکه را افزایش می دهند.

ارزش کل قفل شده(TVL)

ارزش کل قفل شده (TVL) یکی از شاخص های کلیدی است که به ما در درک ارزش پروتکل قرارداد هوشمند کمک می کند. قراردادهای هوشمند با کدگذاری منطق قراردادی و خودکارسازی آن، امور مالی سنتی را بازسازی می کنند.

در حالی که قراردادهای هوشمند توسعه مالی غیرمتمرکز (DeFi) را امکان‌پذیر می‌سازد، این TVL است که میزان وجوه رمزنگاری محدود شده توسط این برنامه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. در نتیجه، TVL به عنوان یک نشانگر اصلی عمل می کند که نشان دهنده علاقه عموم به یک پروتکل خاص است که معمولاً به عنوان برنامه غیرمتمرکز (dApp) شناخته می شود.

TVL چگونه محاسبه می شود؟

بیایید یکی از بزرگترین صرافی های غیرمتمرکز را به عنوان مثال در نظر بگیریم: Uniswap. این dApp در توسعه بازارسازان خودکار (AMM) پیشگام بود تا کاربران بتوانند بدون نیاز به استفاده از واسطه، توکن‌ها را مبادله کنند. به عنوان مثال، هر کسی می تواند وجوهی را به استخرهای نقدینگی Uniswap که نشان دهنده توکن های جفت شده است، واریز کند.

جفت‌های توکن مانند wBTC/ETH وجوه کاربران را قفل می‌کنند و آنها را به تامین‌کنندگان نقدینگی (LP) تبدیل می‌کنند. هنگامی که معامله‌گران دیگر می‌خواهند یک توکن، اعم از wBTC یا ETH را مبادله کنند، برای برداشت نقدینگی از آن استخر استفاده می‌کنند. هر استخر نقدینگی TVL مخصوص به خود را دارد که نشان می‌دهد افراد چقدر وجوه ارز دیجیتال را به دلار سپرده‌گذاری کرده‌اند.

به نوبه خود، LP ها از این مبادله توکن تخفیف دریافت می کنند. وقتی همه این استخرهای نقدینگی با هم ترکیب شوند، می‌توانیم کل نقدینگی Uniswap را ببینیم. سپس می‌توانیم تمام استخرهای نقدینگی را از سایر زنجیره‌های خارج از اتریوم ترکیب کنیم: Arbitrum، Polygon، Optimism و Celo. با ترکیب ارزش همه توکن‌های قفل شده در همه استخرها، بیان شده در USD، Uniswap از اکتبر 2022 دارای ارزش کل قفل شده (TVL) 5.18 میلیارد دلار خواهد بود. همین فرآیند محاسبه را می‌توان برای وام دادن به dAppهایی مانند Aave یا Curve نیز اعمال کرد، زیرا آنها از همان اصل قراردادهای هوشمند برای تجمیع نقدینگی استفاده می‌کنند.

با این وجود، TVL بازده و وام‌های معوقی که سپرده‌های LP کسب می‌کنند را در نظر نمی‌گیرد. در عوض، TVL فقط ارزش سپرده های قرارداد هوشمند را منعکس می کند. اگر از dApps به کل شبکه بلاک چین مانند اتریوم فاصله بگیریم، همه dApp TVL را شامل می‌شود. از اکتبر 2022، اتریوم دارای 31.43 میلیارد دلار TVL است.

افزایش کارمزد مانعی برای ارزش کل قفل شده TVL

افزایش کامزد مانعی برای سرمایه گذاران در فضای دیفای شده است چراکه متوسط قیمت معاملات را برای هر معامله افزایش داده است، پس از این اتفاق بانکمن - فرید به تاثیرات منفی این افزایش در معاملات دیفای در اتریوم اشاره کرد:

اگر اتریوم كارمزد كمتر و توان ظرفیت پذیرش بیشتری داشته باشد احتمالا حجم آن به مراتب بیشتر خواهد بود. این همان چیزی است که واقعا من را از راه حل‌های مقیاس‌ پذیری بسیار هیجان زده می‌کند.

کلوموف چگونگی بهره مندی جامعه دیفای از کارمزدهای بالاتر را بیان کرد و همچنین بلاک چین اتریوم را به خاطر کنترل خوب اوضاع در این شرایط ستود:

اتریوم حداقل بلیط در هر تراکنش را افزایش داد که می‌تواند هزینه‌های ‌بالای گس را جبران کند. به همین دلیل سایر بلاک چین‌ها به دنبال ارائه معاملات دیفای بوده‌اند اما اکثر آنها نتوانسته‌اند به اندازه کافی جذابیت ایجاد کنند.

چرا TVL مهم است؟

ارزش کل قفل‌ شده ارزش سپرده‌ها و علاقه افراد را در یک dApp یا شبکه بلاک چین مشخص می‌کند. به طور مشابه، زمانی که مردم وجوه بیشتری را به یک بانک نسبت به بانک دیگر واریز می کنند، نشان دهنده محبوبیت یک بانک است.

در سطح پایین dApp، ارزش کل قفل شده سلامت پروتکل را نشان می دهد. اگر وجوه بیشتری در اختیار داشته باشد، نقدینگی عمیق تری دارد که می تواند به طور موثر به مشتریان بیشتری خدمت کند. از آنجایی که کاربران خود ارائه دهندگان نقدینگی در امور مالی غیرمتمرکز هستند، این امر برای بازارهای قوی بسیار مهم است. در غیر این صورت، کمبود نقدینگی باعث تاخیرهای قابل توجه سوآپ توکن می شود.

علاوه بر این، اگر تقاضای زیادی وجود داشته باشد که نمی‌توان آن را عرضه کرد، باعث تغییرات قیمت توکن می‌شود و در نتیجه معاملات ناموفق انجام می‌شود. به همین دلیل است که برای هر جفت توکن، درصد تحمل اسلیپیج در استخرهای نقدینگی را مشاهده خواهید کرد.

اگر قیمت توکن به بالای 0.3 درصد برسد، تراکنش سوآپ توکن با شکست مواجه می‌شود. TVL پایین در dApp یا بلاک چین به این معنی است که ثبات کمتری از گردش پول وجود دارد. این می تواند به پاداش های کمتر و سلامت کلی پروتکل ترجمه شود.

آیا TVL قابل اعتماد است؟

اگر یک dApp دارای ارزش بازار بیشتری نسبت به TVL خود باشد چه؟ در آن صورت، این نشان می دهد که پروتکل بیش از حد ارزش گذاری شده است. به همین ترتیب، اگر ارزش بازار پروتکل را بر ارزش کل قفل شده آن تقسیم کنیم و این نسبت کمتر از یک باشد، کمتر از حد ارزش گذاری شده است.

با این گفته، این نسبت mcap/TVL پویا است، همانطور که از مثال Uniswap می بینیم.

به هر حال، ارزش بازار به قیمت توکن بومی ضربدر کل عرضه در گردش آن بستگی دارد. برای پروتکل Uniswap، این یک توکن راهبری و ابزار UNI است. ارزش آن معمولاً تحت تأثیر تبلیغات رسانه های اجتماعی، لیست تبادلات، ارتقاء پروتکل های جدید و غیره است.

با توجه به اینکه TVL یونی سواپ بالاتر از mcap آن است، کمی کمتر از ارزش گذاری شده است. به طور معمول، هر پلتفرمی با کمتر از 1 میلیارد دلار TVL باید با یک ذهنیت ریسک پذیر در نظر گرفته شود.

Single Deposit

در کنار نسبت mcap/TVL، عامل دیگری که می تواند TVL را به عنوان یک شاخص ارزش منحرف کند، فعالیت نهنگ هاست. این افراد یا مؤسسات با شبکه بالا می توانند با یک واریز به طور موقت TVL یک پروتکل را منفجر کنند. به همین ترتیب، آنها می توانند بالون TVL را با یک برداشت به سقوط بکشانند (پامپ و دامپ).

ارزش کل قفل شده به چه پارامترهایی وابسته است؟

مهمترین پارامتری که ارزش کل قفل شده به آن وابسته است، هزینه تراکنش های شبکه اتریوم است، دلیل آن این است که دنیای دیفای بر روی بستر اتریوم ساخته شده و نقل و انتقالات توکن های دیفای با کمک اتریوم پرداخت می شود. با این وجود یک نکته حائز اهمیت است، طبیعتا زمانی که هزینه تراکنش های دومین کوین بازار ارزهای دیجیتال بالا می رود، ارزش کل قفل شده نیز کاهش می یابد.

دومین پارامتری که می تواند بر روی ارزش کل قفل شده (TVL) موثر باشد، شرایط بازار و اولین کوین بازار کریپتوکارنسی یعنی بیت کوین است. زمانی که شما توکن های خود را استیکینگ می کنید با بستن قرارداد تا مدتی نمی توانید دسترسی به توکن های خود را داشته باشید لذا در صورتی که شرایط بازار بد باشد، هیچ یک از سرمایه گذاران خواستار ورود به بازار برای ذخیره توکن های خود نخواهند بود، چرا که این دیدگاه را دارد در صورت ذخیره این توکن ها، ارزش سرمایه کاهش می یابد.

نتیجه گیری: TVL یا ارزش کل قفل شده که در بازار دیفای وجود دارد با افزایش کارمز شبکه اتریوم و در شرایط بد بازار ارزهای دیجیتال (کریپتوکارنسی - cryptocurrency) کاهش پیدا می کند، ارزش قفل شده برای سرمایه گذاری روی پروژه های خود سرمایه می گیرد.