ارزهای دیجیتال، رمزارزها، ارز رمزنگاری شده یا کریپتوکارنسی ها چند سالی است که بر سر زبان ها افتاده و جو خرید در بین مردم در سراسر دنیا ایجاد شده است. ارزهای دیجیتال با شعار آزادی مالی برای همه مردم در سراسر دنیا بدون نیاز به نهاد مرکزی روی کار آمدند اما اینکه کشورهای مختلف در زمینه ارزهای دیجیتال چه رویه و رویکردهایی اتخاذ کرده اند و جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف چگونه است موضوعی است که در این مطلب در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

ارزهای دیجیتال

ارز دیجیتال، پول دیجیتال غیرمتمرکزی است که برای استفاده در بستر اینترنت طراحی شد. اولین ارز دیجیتال همانطور که می دانید بیت کوین بود که در سال 2008 توسط شخص یا اشخاصی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو ایجاد شد. بیت کوین همچنان در صدر لیست ارزهای دیجیتال به عنوان تاثیرگذارترین ارز شناخته می شود. پس از بیت کوین ارزهای دیجیتال بسیار زیادی وارد بازار رمزارزها شدند و هر روز نیز شاهد ورود ارزهای بیشتری به این بازار هستیم.

اما قبل از اینکه به جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف بپردازیم، بهتر است با نحوه کارکرد این ارزها آشنا شویم. به همین دلیل سیستم بیت کوین را بررسی می کنیم. بیت کوین بر بستر بلاک چین ایجاد شده است. بلاک چین شبکه ای از رایانه هاست که به منظور تایید و ثبت تراکنش ها در بین کاربران ایجاد شده و به عنوان یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش شناخته می شود. بلاک چین شبیه یک پایگاه داده است. یک بلاک چین اطلاعات را در گروه هایی جمع آوری می کند که به آنها بلوک گفته می شود.

هر بلوک حجم خاصی از اطلاعات را در خود ذخیره می کند و با پر شدن این حجم، بلوک قفل شده و به بلوک های قبلی زنجیر می شود. به همین دلیل به آن زنجیره بلوک یا بلاک چین گفته می شود. در اکوسیستم بلاک چین زمانی که یک تراکنش جدید انجام می شود، این تراکنش به شبکه ای از رایانه های همتا به همتا در سراسر جهان منتقل می شود. این شبکه از کامپیوترها، معادلاتی را برای تایید تراکنش حل می کنند. هنگامی که معامله قانونی تلقی شده و تایید شود، به صورت بلوک دسته بندی می شود. این بلوک ها به یکدیگر زنجیر شده و سابقه طولانی از معاملات پایدار را به وجود می آورند و در نهایت تراکنش کامل می شود. 

همانطور که مشخص است برای تایید تراکنش و معامله نیاز به حضور شخص و نهاد واسط و متمرکزی در این سیستم نبوده و شبکه به صورت غیرمتمرکز کار می کند. بنابراین یکی از مهم ترین مزایای ارزهای دیجیتال، انتقال ارزش بدون نیاز به واسطه مانند بانک یا پردازشگر پرداخت به صورت آنلاین است. رمزارزها به شما امکان می دهند ارزش را به صورت سراسری و با سرعتی بالا و در هر ساعت شبانه روز، با هزینه کم انتقال دهید. مهمتر از همه اینکه ارزهای دیجیتال به افراد اجازه می دهند کنترل کاملی بر دارایی های خود داشته باشند. همتا به همتا بودن شبکه های کامپیوتری که از یک نرم افزار رایگان و منبع باز استفاده می کنند و هر کسی که بخواهد، می تواند در شبکه حضور داشته باشد ویژگی منحصر به فردی است که نیاز به نهاد متمرکز را از بین می برد و افراد از آزادی مالی واقعی برخوردار هستند و این موارد جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف را گسترده تر می کند.

اما عدم حضور نهاد دولتی و متمرکز این سوال را ممکن است در ذهن افراد ایجاد کند که پس آیا ارزهای دیجیتال ایمن هستند؟ در پاسخ باید گفت استفاده از رمزارزها به این دلیل ایمن است که همه تراکنش ها توسط فناوری بلاک چین بررسی می شوند.

نقش رمزارزها در آینده اقتصاد جهان

ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین به سبب آزادی در پرداخت و ارسال و دریافت پول در هر نقطه از جهان در هر ساعت از شبانه روز قطعا آینده روشنی خواهند داشت. به خصوص برای ما ایرانی ها که در سال های اخیر دغدغه پرداخت‌ های برون مرزی، تحریم های آمریکا یا دیگر محدودیت ها را داریم. بنابراین آزادی مالی که ارزهای دیجیتال به ارمغان می آورد می تواند آینده اقتصاد و مبادلات تجاری را دگرگون کند.

ارزهای دیجیتال در بستر امن خرید و فروش می شوند. همانطور که گفتیم ساختار شبکه بلاک چین امنیت ارزهای دیجیتال را تا حد بسیار زیادی تامین می کند. از سوی دیگر کاربران در شبکه ارزهای دیجیتال می توانند معاملات و تمام تراکنش‌ های خود را کنترل کنند و شفافیت در این اکوسیستم نیز وجود دارد چرا که با استفاده از فناوری بلاک‌ چین، همه معاملات نهایی برای مشاهده در دسترس همه است.

رمزارزها می تواند به عنوان ابزار حمایتی برای کشورهای در حال توسعه به کار گرفته شوند. به عنوان مثال صرافی هایی که به عنوان صرافی ارز دیجیتال در این کشورها فعال می شوند می توانند در مسیر توسعه پایدار اقتصاد کشور خود گام های ارزنده ای بردارند. اگر این صرافی ها به دست نیروهای متخصص و دانش بنیان بومی کشور ایجاد شوند و زیرساخت های درستی داشته باشند نقش بزرگی در پیشرفت، کسب درآمد و ثروت و عدم خروج سرمایه از کشور خواهند داشت.

کشورهای درحال توسعه با مشکلات مالی بسیاری دست و پنجه نرم می کنند و این ارزها می توانند بسیاری از این مشکلات را حل کنند. برخی از کشورهای درحال توسعه مانند کشور خودمان، که توسط اقتصادهای برتر تحریم است، حتی در موضوعی مانند افتتاح حساب بانکی در خارج مرزها با دشواری مواجه هستند. در چنین شرایطی نقل و انتقال سرمایه کار پیچیده ‌ای شده و راه حل چنین مشکلاتی استفاده از صرافی های ارزهای دیجیتال و رمزارزهاست. چرا که می توانند از طریق سیستم مورد استفاده ارزهای دیجیتال، بدون هیچ محدودیتی به بازاری بزرگ و جهانی متصل شوند که امکان تحریم آن توسط کشوری وجود ندارد در نتیجه تبعیض در دنیا از بین می رود.

جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف

با توجه به ویژگی ارزهای دیجیتال، رویه ابتدایی بسیاری از کشورها در ابتدای ایجاد این ارزها، کنترل شدید بود. بسیاری از کشورها بر این باور هستند که بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال باعث گسترش تجارت‌ های غیرقانونی و غیرمجاز مانند تجارت اسلحه، تجهیزات تروریستی، قاچاق دارو و مواد مخدر می شوند و از آنجاکه امکان رصد، شناسایی و ردگیری طرفین معامله توسط پلیس و مقامات قضایی وجود ندارد، باعث سهولت استفاده از آن توسط خلافکاران و کلاهبرداران می‌شود. بنابراین ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف که چنین اعتقادی وجود دارد، غیرقانونی شمرده می شوند.

در مقابل این رویه برخی دیگر از کشورها با وضع قوانین دقیق و درست، استفاده از این ارزهای دیجیتالی رمزنگاری شده را در قالب قوانین وضع شده مجاز اعلام کرده اند. بنابراین جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف متفاوت است. در ادامه به برخی از کشورهای پیشگام در استفاده از ارزهای دیجیتال اشاره می کنیم.

ایالات متحده

بیت کوین اولین رمزارز دیجیتال در ایالات متحده قانونی است. سابقه پذیرش بیت کوین در ایالات متحده، به سال ۲۰۱۳، برمی گردد که آن را به‌ عنوان یک ارز مجازی غیرمتمرکز پذیرفت. با پذیرش بیت کوین توسط ایالات متحده به این معنی بود که می‌توان از آن برای انجام معاملات استفاده کرد. بیت کوین در آمریکا در سپتامبر ۲۰۱۵ توسط کمیسیون معاملات آتی کالا یا CFTC به‌عنوان یک کالا طبقه بندی شد. در آمریکا بیت کوین یک ملک مشمول مالیات در نظر گرفته می شود و بسیاری از مارکت ها نیز آن را به عنوان پول قابل پرداخت می ‌پذیرند.

در شهر میامی نیز مردم می توانند از بیت کوین برای پرداخت مالیات استفاده کنند. دولت فدرال و دولت‌های محلی ایالات ‌متحده، به ارزهای دیجیتال توجهات زیادی کرده اند. کمیته‌های دولتی بسیاری به ‌دنبال قانون ‌گذاری در این حوزه بوده‌اند، که از میان آنها می توان به کمیته بورس و اوراق بهادار (SEC)، کمیسیون تجارت فدرال آمریکا (FTC)، کمیته کالا و تجارت آینده (CFTC)، وزارت خزانه ‌داری، دفتر کنترل ارز ایالات متحده (OCC)، سرویس درآمد داخلی (IRS)، شبکه اجرای جرایم مالی (FinCEN) اشاره کرد. این کمیته‌ها و حتی کنگره آمریکا، لوایح و قوانین زیادی را تسلیم مراجع قانون ‌گذار کرده اند. اقدامات بسیاری نیز در سطوح ایالاتی صورت گرفته است. در آمریکا تعریف مشخصی از ارزهای دیجیتال وجود ندارد و از آنها با عنوان «کریپتو»، «ارزهای مجازی»، «توکن‌ های دیجیتال»، «دارایی‌های دیجیتال» و «دارایی‌های رمزنگاری شده» یاد می‌شود.

در آمریکا فروش رمزارزها فقط در دو حالت ملزم به رعایت چهارچوب‌های قانونی می باشد: الف) در صورتی که تحت قوانین ایالتی، به‌عنوان تبادل پول به حساب بیاید یا فرد را تحت قوانین فدرال وارد کسب ‌و کاری مرتبط با انتقال پول کند. ب) در صورتی که شامل فروش اوراق بهادار تحت قوانین فدرال باشد. برخی کمیته‌های فدرال ایالات‌ متحده، ارز دیجیتال را به‌ عنوان کالا به حساب می آورند.

استرالیا

عرضه اولیه کوین (ICO) شرکت‌هایی مانند Power Ledger و Havven در استرالیا، باعث شد که برای آنها میلیون‌ها دلار جذب سرمایه را به همراه داشته باشد. دولت استرالیا برای فراهم آوردن فضایی برای تسهیل رشد و نوآوری در بخش ارزهای دیجیتال و فناوری، مشارکت نظارتی خود را افزایش داده است. دولت استرالیا تا به امروز نسبت به قانون ‌گذاری ارزهای دیجیتال رویکرد غیرمداخله ‌گرانه‌ای اتخاذ کرده است. قانون استرالیا در حال حاضر ارز دیجیتال را به عنوان «پول» نمی‌شناسد و ارز دیجیتال را با ارز فیات برابر نمی‌داند.

کمیته ارجاع اقتصادی مجلس سنای استرالیا، در آگوست ۲۰۱۵، اقدام به انتشار گزارشی با عنوان «ارز دیجیتال - تعویض‌کننده بازی یا بیت پلیر» کرد. در ماه می ۲۰۱۶ دولت استرالیا پاسخی به توصیه‌های این کمیته داد و به بحث هایی در رابطه با نحوه پرداخت مالیات مربوط به رمزارزها و جنبه‌های اقدامات متعاقب آن از اداره مالیات استرالیا پرداخت. در جریان نشست «پرداخت» در سال ۲۰۱۷، رئیس بانک مرکزی استرالیا اظهار داشت که برای صدور دلار دیجیتالی هیچ برنامه‌ای در دستور کار ندارند. همچنین اعلام کرد که ظهور و گسترش فناوری‌های جدید در ارتباط با رمزارزها، می‌تواند باعث به چالش کشیدن نقش موسسات مالی سنتی در زمینه پرداخت‌ها شود. به تازگی دولت استرالیا اقدام به تصویب قانون مبارزه با پولشویی و تروریسم کرده که طبق آن رمزارزها در محدوده رژیم ضد پولشویی استرالیا قرار گرفته اند.

ارزهای دیجیتال پس از به رسمیت شناخته شدن، تبدیل به روشی محبوب برای پرداخت کالا و خدمات و انتقال ارزش در استرالیا شده است. البته خطر تامین مالی تروریسم و پولشویی همچنان وجود دارد. دولت استرالیا حمایت های بسیار گسترده ای در زمینه فناوری‌های جدید در فضای ارز دیجیتال کرده است. دولت استرالیا ۲.۵۷ میلیون دلار را در نوامبر سال ۲۰۱۷، برای برنامه شهرها و حاشیه شهرهای هوشمند تخصیص داد. استفاده از سیستم‌های توزیع انرژی و آب مبتنی بر بلاک چین، هدف این پروژه بوده است.

چین، اقتصاد دوم جهان

در ادامه پذیرش رمزارزها و جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف، چین یکی از پیشگامان استفاده از ارزهای دیجیتال چین است که ضمن پذیرش ارزهای دیجیتال به عنوان یک فناوری و علاوه بر قوانین کمک کننده خود در این زمینه، به منظور جلوگیری از فساد و غیرقابل کنترل شدن ارزهای دیجیتال اقداماتی را صورت داده است. به عنوان مثال از صرافی های خود خواسته است مبادلات ارزهای دیجتال را متوقف کنند. بانک مرکزی، وزارت صنایع و فناوری و سازمان فضای مجازی کشور چین فعالیت هایی که در بازار توسط ارزهای دیجیتال انجام می شود را محدود می کنند.

چین کار استفاده آزمایشی از ارز دیجیتال چین در مناطق مختلف را آغاز کرده است. رمزارز ملی چین با نام «رن مین بی» معرفی شده است که انتظار می رود از این ارز به عنوان یوان دیجیتال در چهار شهر و در محل بازی ‌های المپیک زمستانی ۲۰۲۲ استفاده کند. چین دومین اقتصاد دنیا اگر بتواند ارز دیجیتال ملی خود را به صورت موفقیت آمیز و کامل اجرا کند، قطعا به عنوان یکی از اولین و بزرگترین کشورها به سوی یک جامعه بدون پول نقد پیش خواهد رفت.

ژاپن، قطب تجارت و مبادله ارز رمزنگاری شده در آسیا

ژاپن یکی از سریع ‌ترین بازارهای فناوری در جهان را داراست. بنابراین جای تعجب ندارد که ارزهای دیجیتال را خیلی زود قانونی کرد و جایگاه ارزهای دیجیتال در این کشور به رسمیت شناخته شد. چارچوب قانونی دولت ژاپن برای استفاده از ارزهای دیجیتال PSA (قانون خدمات پرداخت) نام دارد و به برخی از ارزهای رمزپایه امکان می دهد تا در این چارچوب برای اهداف پرداخت و تجارت استفاده شوند. کشور ژاپن به دنبال راه اندازی ارز دیجیتال ملی و بومی خود است که در نظر دارد آن را تا سال 2023 عرضه کند. کشور ژاپن در قانون «خدمات پرداخت» ارزهای دیجیتال را چنین تعریف می‌کند: ارزهای دیجیتال ارزشی مالکانه هستند که ممکن است افراد برای خرید کالا یا خدمات از آنها استفاده کنند و می توان به خرید و فروش و یا تبادل آن ها پرداخت.

تبادل ارزهای دیجیتال در بستری دیجیتال و توسط افرادی با هویت‌های نامشخص صورت می گیرد. از این رو ارزهای دیجیتالی مانند تتر، در طبقه بندی ارزهای مجازی ارائه شده توسط ژاپن قرار نمی‌گیرند. رمزارزها، تحت قوانین اوراق بهادار در کشور ژاپن قرار ندارند، بنابراین برای فروش آنها، قوانین مشخصی وجود ندارد. در حالی که در کشور ژاپن برخی از انواع توکن‌ها در طبقه‌ بندی اوراق بهادار قرار دارند و قوانین مرتبط با این اوراق برای آنها قابل اجراست.

آلمان، مشارکت در راه حل های بلاک چین

کشور آلمان به عنوان یکی از کشورهای برتر اقتصادی در اروپا و جهان است. رمزارزها در این اقتصاد برتر اروپایی مجاز شناخته شده و این کشور یکی از کشورهای پیشرو در توسعه فناوری بلاک چین و جایگاه ارزهای دیجیتال در آن پذیرفته شده است. به طوری که مشارکت قابل ملاحظه ای در راه حل‌ های بلاک چین دارد. دولت آلمان با قانونی اعلام کردن بیت کوین به آلمانی ها اجازه معامله با این کوین را داده است. رسمی شدن بیت کوین در آلمان تاثیر قابل توجهی در پذیرش ارزهای دیجیتال در دنیا داشت. کشور آلمان در رابطه با ارزهای دیجیتال، دیدگاه و رویکردی دو وجهی دارد.

رویکرد اول به این صورت است که پیشرفت ارزهای دیجیتال با پویایی روزافزونی در حال انجام است که دولت آلمان به منظور انعکاس این تحولات یک برنامه تدریجی ارائه کرده است. رویکرد بعدی این است که در رابطه با ملاحظات مربوط به حفاظت از سرمایه، به ویژه حفاظت از رمزارزها، سرمایه ‌گذاران خرد نگرانی‌های اساسی دارند، که دولت آلمان اخطاری در رابطه با بازار غیرقانونی ارزهای دیجیتال به این منظور منتشر کرده است. انتشار این اخطار به صورت عمومی صورت گرفته است و کشور آلمان بر این واقعیت که ارزهای دیجیتال صرفا می‌توانند به عنوان ارزهای جایگزین باشند و پول رایج و قانونی این کشور نیستند، به طور واضح تاکید می‌کند.

در این اخطار در رابطه با این که ارزهای دیجیتال در همه موارد مشکل‌زا نیستند، صحبت هایی شده است. دولت آلمان معتقد است که در برخی از شیوه‌های کسب‌و‌کار، استفاده از ارزهای دیجیتال می‌تواند ضمن افزایش نگرانی‌ها در مورد امنیت مشتریان، در اقدامات کلاهبرداری از جمله طرح‌های پانزی مورد استفاده قرار گیرد. می‌توان این اخطارنامه را به چندین بخش شامل موارد زیر می شود، تقسیم کرد:

عدوم وجود ملاحظات مربوط به حفاظت از سرمایه یا سپرده دیجیتال

به دلیل عدم وجود یک سازوکار حفاظتی در صرافی‌های ارز دیجیتال، امکان از دست دادن کل سرمایه وجود دارد.

فقدان استانداردهای حمایت از مشتریان طبق قوانین اتحادیه اروپا

ناشناس ماندن طرفین معامله

نوسانات زیاد و در نتیجه ریسک مربوط به از دست دادن بخش زیادی از سرمایه بخاطر این نوسانات

فرانسه

از سال 2014 جایگاه ارزهای دیجیتال در کشور اروپایی فرانسه مجاز و قانونی اعلام شد و به افراد اختیاراتی برای معامله و تجارت با استفاده از ارزهای دیجیتال داده شد. بنابراین فرانسه نیز یکی از کشورهای پیشگام در قانونی اعلام کردن ارزهای دیجیتال است. در سال ۲۰۱۹ مصوبه PACTE کشور فرانسه معرفی شد که با چهار اصل اساسی بخش ارزهای دیجیتال را تنظیم می‌کند. این قوانین تا قبل از ژوئن ۲۰۲۱ فقط سرویس‌های ارائه دهنده خدمات حضانتی و سرویس‌های ارز دیجیتال به فیات را تحت تأثیر قرار می‌داد. از آنجایی که در حال حاضر این مقررات جدید اجرایی شده اند، مشمول حال همه شرکت‌ها و نهادهایی که در حوزه ارزهای دیجیتال فعال هستند، نیز خواهد شد‌.

وضعیت حقوقی: شرکت‌هایی که در حوزه ارزهای دیجیتال فعال هستند، به عنوان سرویس‌های ارائه دهنده خدمات دارایی دیجیتال یا DASP به صورت کاملا قانونی تعریف می‌شوند.

تعهدات مبارزه با پولشویی (AML)/مبارزه با تأمین مالی تروریسم (CFT): نهادهای نظارتی کشور فرانسه، تعهدات AML/CFT را اعمال می کنند که در ژانویه ۲۰۲۰ آن را اجرایی کرد و بر اساس پنجمین اصل بخشنامه AML اتحادیه اروپا وضع شده است.

ثبت‌ نام اجباری: هر شرکت فعال در حوزه ارزهای دیجیتال که به مشتریان فرانسوی خود خدمات ارائه می‌کند یا در این کشور فعالیت می‌کند، طبق مصوبه جدید قانون‌گذاری در فرانسه، موظف است در AMF (سازمان بازارهای مالی)، که یک تنظیم کننده مالی در کشور فرانسه است، ثبت‌نام کند.

مجوزهای اختیاری: شرکت‌های فعال حوزه ارزهای دیجیتال، برای استفاده از فرصت‌های بازاریابی و اجرایی، می‌توانند درخواست اخذ مجوز‌های غیر اجباری را از سازمان بازارهای مالی این کشور (AMF) داشته باشند.

بلاروس

بلاروس کشوری کوچک اما پیشرو در استفاده از فناوری های ارزهای دیجیتال است که از سال 2019 رمزارزها را قانونی اعلام کرد. در کشور بلاروس همچنین بسیاری از مبادلات، ICO و همچنین قراردادهای هوشمند به منظور تقویت توسعه اقتصاد دیجیتال قانونی اعلام شد. نکته قابل توجه این است که در بلاروس فعالیت های رمزارز کاملا بدون مالیات هستند.

کشورهایی همچون هند، ترکیه، روسیه، آفریقای جنوبی، استرالیا، شیلی، مالزی و سنگاپور، برزیل، کلمبیا، آرژانتین، مکزیک، چین، اندونزی، اسپانیا، روسیه، دانمارک، استرالیا، انگلستان از دیگر کشورهایی هستند که به بیشترین آمار استقبال از ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده داشته اند.

جایگاه ارزهای دیجیتال در ایران

ایران در ابتدای تابستان سال 1398 اعلام کرد دولت ارزهای دیجیتال را به رسمیت می شناسد و در ۱۳ مردادماه ۱۳۹۸، آیین‌ نامه اجرایی استخراج ارزهای دیجیتال در کشور را ابلاغ کرد. در نتیجه صنعت استخراج و ماینینگ در کشور قانونی شد اما برای استخراج نیاز به مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت است.

در ایران به سبب پایین بودن هزینه های انرژی به نسبت سایر کشورها، پتانسیل خوبی برای استخراج ارز بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال وجود دارد و باتوجه به ارزش دلار در کشور ما، ارزهای دیجیتال سودآوری خوبی در ایران خواهند داشت. از سوی دیگر ماهیت غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال برای کشور ما که با انواع و اقسام تحریم های اقتصادی روبروست می تواند بسیار کمک کننده باشد و راه تجارت بین المللی را هموار کند. اما در حال حاضر براساس اطلاعیه بانک مرکزی ایران استفاده از ارزهای دیجیتال در تمامی مراکز پولی و هم چنین مالی کشور ممنوع است. البته ایران در حال بررسی ساخت ارز دیجیتال بومی و مخصوص به خود است تا از بازار عقب نماند اما مساله اساسی پذیرش این ارز دیجیتال در بازارهای جهانی است. 

به طور کلی نقش و جایگاه ارزهای دیجیتال در آینده اقتصاد ایران تحت تاثیر چند مولفه است. اول رویکرد دولت در این زمینه. اینکه تنظیم سیاست های داخلی کشور به سمت تسهیل کنندگی برود یا به عنوان مانعی برای این ارزها عمل کند. دومین موضوع افزایش ظرفیت برق کشور برای استخراج ارزهای دیجیتال است که باید اقداماتی درخصوص دسترسی به نیروگاه های خورشیدی، بادی انجام شود. 

جمع بندی

از ابتدای ایجاد ارزهای دیجیتال رویکرد کشورها به این پول های دیجیتال غیرمتمرکز با یکدیگر فرق دارد و جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف نیز بسته به قوانین موجود در این کشورها متفاوت بوده است. در این مطلب به جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف پرداختیم اما نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که نمی توان نقش این نوع جدید از مبادلات را نادیده گرفت و کشورها باید به دنبال بسترسازی مناسب برای استفاده درست از این ارزها باشند.