شرکت‌های بورسی وظیفه دارند تا در صورت کسب سود حداقل در درصد از آن را به عنوان سود نقدی سهام یا DPS بین سهام‌دارانشان تقسیم کنند. معمولاً قبل از برگزاری مجمع عمومی سالیانه، میزان سود نقدی در گزارش مالی آورده می‌شود. سود نقدی برای سرمایه گذاران جذابیت دارد. شرکت‌هایی که سود نقدی بیشتری تقسیم می‌کنند، قبل از برگزاری مجمع، با رشد سهامشان رو به رو خواهند بود، هرچند که سود گزارش شده قطعی نیست.

گاهی شرکت تصمیم می‌گیرد تا پرداخت این سود را به حالت تعلیق در آورد. این سبب می‌شود تا برخی از سرمایه گذاران، تمایلی به نگهداری سهام شرکت نداشته باشند. روند تمامی این مراحل در مقالات تحلیل بنیادی حرفه ای بورس وجود دارد که می توانید به راحتی مطالعه کنید. در ادامه قصد داریم تا برخی از دلایلی که شرکت‌ها را وادار می‌سازد تا یا مقدار سود نقدی را کاهش دهند و یا آن را نپردازند، ذکر کنیم:

تأمین هزینه‌ها و نبودن نقدینگی در شرکت

اغلب، سود سهام از محل سود انباشته پرداخت می‌گردد. برخی از شرکت‌ها به دلیل تأمین هزینه‌های آتی شرکت، تصمیم می‌گیرند تا سود نقدی تقسیم نکنند. همچنین زمانی که درآمد شرکت کم و یا این که هزینه‌ها اضافه شده است و احتمال دارد تا میزان نقدینگی سود در پایان سال، کاهش یابد.گاهی نیز ممکن است نقدینگی شرکت کم باشد و حاشیه سود در حدی نیست که بتوان ضمن پرداخت سود سهام، هزینه‌ها را نیز پوشش داد.

وجود هزینه‌های موقت و پیش‌بینی نشده 

گاهی در یک شرکت، هزینه‌هایی به وجود می‌آید که به طور موقت، میزان سودآوری شرکت را کم می‌کند. این هزینه‌ها قبلاً پیش‌بینی نشده بودند و بنابراین شرکت تصمیم می‌گیرد تا رفع آنها پرداخت سود سال را، به تعویق بیاندازد. برای مثال تجهیزات شرکت دچار خرابی می‌گردد و نیاز به تعمیر پیدا می‌کند، در خطوط تولید دستگاهی از رده خارج می‌شود و نیاز دارد تا به روز شود، یک مشکل حقوقی برای شرکت پیش می‌آید که هزینه‌بر است. مواردی از این دست، شرکت را ملزم می‌سازد تا درآمدهایش را در جای دیگری هزینه کند. حتی اگر این شرکت در سال، درآمدی ثابت و مشخص داشته باشد. البته به احتمال زیاد پس از رفع این هزینه‌ها، سود سهام در سال‌های آتی به سهامداران پرداخت می‌شود.

نیاز به تأمین مالی برای طرح‌های جدید 

گاهی از اوقات، شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند تا برای توسعه فعالیت‌هایشان در طرح‌ها و پروژه‌های جدید سرمایه گذاری کنند. برای این کار نیز نیاز به نقدینگی وجود دارد. البته انجام این فعالیت‌ها در آینده منجر به افزایش درآمد شرکت و سوددهی می‌شود. از طرفی، سود نقدی نیز از سودهای انباشته شرکت که ممکن است در طول چندین سال حاصل شده باشد، پرداخت می‌شود. این سود، ممکن است در سالهای پیشین نه تنها به سهامداران پرداخت شنده باشد بلکه اصلا هیچ استفاده‌ای از آن نشده باشد.

پس گاهی برای تامین مالی پروژه‌های جدید و یا طرح‎‌های توسعه‌ای از این سود انباشته استفاده می‌شود. برای مثال شرکت تصمیم می‌گیرد تا در سال جاری یک خط تولید جدید احداث کند و یا خط تولید قبلی را گسترش دهد، سوله و انباری بزرگ به شرکت اضافه شود، به بخش جدیدی از بازار دست یابد و یا حتی کارخانه دیگری تاسیبس کند. در چنین شرایطی یا به طور کلی از پرداخت سود نقدی سالیانه صرف نظر می‌شود و یا این که میزان این سود کاهش پیدا می‌کند.

زیان ده شدن شرکت و داشتن بدهی

گاهی پیش می‌آید که یک شرکت بورسی، بدهی‌های معوق مانده زیادی دارد و در فعالیت‌هایش دچار ضرر شده است. پس اصولا پرداخت سود نقدی برای این شرکت، بی معنی خواهد بود. اگر این شرکت از قبل درآمدهایی داشته است و یا در حال حاضر درآمدی دارد، باید ابتدا آنها را برای برطرف کردن بدهی خود خرج كند.

اولویت دادن به سود سهام ممتاز 

در بعضی از کشورهای خارجی، سهام ممتاز وجود دارد که بر خلاف سهام عادی، نرخ سود دریافتی بیشتری دارد و ممکن است این سود، تضمین شده نیز باشد. البته حقوق مالکیت سهامداران سهام ممتاز با سهامدارن عادی برابر نیست و همه حقوق مالکیتی را ندارند ولی طبق شرایط موجود در برگ سهام ممتاز سود دریافتی بیشتری خواهند گرفت. در ایران هیچ شرکتی مجاز به انتشار سهام ممتاز نمی‌باشد.

طبق قانون این کشورها، ابتدا باید سود سهامداران سهام ممتاز پرداخت شود و اگر شرکت نتواند هر دو نوع سود را در آن سال مالی پرداخت کند، اولویت پرداخت با سهامداران ممتاز می‌باشد. توجه داشته باشید که ممکن است شرکت حتی تا چندین سال نتواند سود سهامداران ممتاز را پرداخت نماید و این سودها بر روی هم انباشته شوند. با سودآوری شرکت ابتدا باید بدهی شرکت با این سهامداران تسویه شود و پس از آن نوبت به سود سهامدارن عادی می‌گردد. 

نتیجه گیری

در این مقاله پیرامون این که چرا گاهی شرکت های بورسی سود نقدی سهام سالیانه خود را پرداخت نمی‌کنند، توضیحاتی دادیم. البته توجه داشته باشید که پرداخت این سود، به تنهایی ارتباطی به ارزنده بودن سهام این شرکت‌ها نخواهد داشت. گاهی پیش می‌آید که شرکتی اقدام به تقسیم سود نقدی نمی‌کند و گاهی هم چندین سال طول می‌کشد که نسبت به تقسیم این سود توانایی حاصل شود. برای اطلاع از تقسیم این سود در شرکت‌های بورسی، می‌توانید سری به سایت کدال بزنید و از زمانبندی پرداخت سود نقدی هر شرکت، مطلع شوید. تمامی مواردی که در تعیین سود نقدی سهام لحاظ می شود در آموزش مقدماتی تحلیل بنیادی بورس به صورت کامل توضیح داده شده است.