سازمان بورس و اوراق بهادار، دادن مجوز به برخی از نهادهای مالی (کارگزاری ها، تامین سرمایه ها، مشاور سرمایه گذاری ها و....) را مشروط به استفاده از افراد دارای گواهینامه های حرفه ای بورس کرده است و این نهادها برای گرفتن مجوز و انجام فعالیت های مرتبط با امور سرمایه گذاری در بورس، موظف هستند از این افراد متخصص در مجموعه خود استفاده کنند و هدف از به وجود آوردن گواهینامه های حرفه ای بورس، به کارگیری افراد متخصص در نهادهای زیرمجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار بوده است.

متقاضیان استخدام شدن در نهادهای مالی، بایستی سرفصل های گواهینامه های حرفه ای بورس را مطالعه کنند و در این آزمون ها شرکت کنند و پس از کسب نمرات قبولی (هرکدام از آن ها سرفصل ها و نمره گذاری های خاص خود را دارد) در این آزمون ها، موفق به اخذ گواهینامه می شوند. لازم به ذکر است که فارغ التحصیلان رشته های مرتبط (مدیریت مالی، حسابداری، اقتصاد و...) در برخی از این آزمون ها معاف هستند. در ادامه به معرفی گواهینامه های حرفه ای بورس می پردازیم.

گواهینامه های حرفه ای بورس کدامند؟

پس از تصویب قوانین و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار در سال 1384 و لحاظ کردن اصلاحیه هایی که پس از آن وضع شد، ساختار گواهینامه های حرفه ای بورس تغییر یافت و در حال حاضر تعداد گواهینامه های حرفه ای بورس، 7 مورد می باشد:

• گواهینامه‌ اصول بازار سرمایه
• گواهینامه‌ معامله‌گری بازار سرمایه
• گواهینامه‌ مدیریت نهادهای بازار سرمایه
• گواهینامه‌ کارشناسی عرضه و پذیرش
• گواهینامه‌ تحلیلگری بازار سرمایه
• گواهینامه‌ مدیریت سبد اوراق بهادار
• گواهینامه‌ ارزشیابی اوراق بهادار

آزمون اصول بازار سرمایه

یکی از مهمترین گواهینامه های حرفه ای بورس، آزمون اصول بازار سرمایه است؛ هدف اصلی این آزمون، کسب اطلاعات و یادگیری مفاهیم پایه مرتبط با تحلیل صورت‌های مالی، ابزارها و نهادهای مالی بازار سرمایه، مقدمات اقتصاد، قوانین بازار و اصول بازار سرمایه اسلامی است. این آزمون دارای شرایط اختصاصی و یا پیش نیاز نیست و تمامی افراد دارای شرایط عمومی (مدرک کارشناسی یا بالاتر و یا مدارک معادل از دانشگاه‌ها یا موسسات آموزش عالی داخلی یا خارجی مورد تایید وزات علوم)، امکان شرکت در این آزمون را خواهند داشت. توجه داشته باشید که گرفتن این گواهینامه، پیش‌نیازی برای شرکت در تمامی آزمون های بعدی است.

آزمون تحلیل گری بازار سرمایه

یکی دیگر از گواهینامه های حرفه ای بورس، گواهینامه تحلیل گیری بازار سرمایه است که همواره به عنوان یکی از جذاب ترین موقعیت های شغلی در بازار سرمایه محسوب می شود و در حال حاضر افراد زیادی به دنبال کسب گواهینامه تحلیل گیری بازار هستند و در این آزمون، موضوعات پیشرفته ای در ارتباط با تحلیل صورت های مالی، لغات تخصصی اقتصاد، سرمایه گذاری، امور مالی شرکتی و اصول حرفه ای تحلیل‌ بنیادی سهام شرکت ها در بازار سرمایه و... مطرح هستند. حجم سوالات این آزمون نسبت به دیگر گواهینامه ها بیشتر است.

آزمون کارشناسی عرضه و پذیرش

از جمله فعالیت های مهم در شرکت های خدمات مالی در حوزه بازار سرمایه، عرضه و پذیرش سهام شرکت ها و ابزارهای مالی مرتبط است. در آزمون کارشناسی عرضه و پذیرش، مفاهیم مربوط به شرایط پذیرش، نحوه‌ عرضه و فرآیند معاملاتی دارایی ها و ابزارهای جدید در بازار سرمایه سنجیده می شود. شرکت در این آزمون برای متقاضیان فعال در بخش عرضه و پذیرش نهادهای مالی مثل کارگزاری ها الزامی است.

آزمون مدیریت نهادهای بازار سرمایه

آزمون مدیریت نهادهای بازار سرمایه به منظور مدیریت نهادهای مالی بازار بورس در نظر گرفته شده است و شامل مفاهیمی نظیر قانون تجارت، حقوق صاحبان سهام، نقش ارکان مختلف سرمایه گذاری، قوانین مبارزه با پولشویی، دستورالعمل فعالیت شرکت های کارگزاری، آیین نامه های فعالیت در بازار سرمایه و... است.

آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار

سبدگردان ها علاوه بر تحلیل بنیادی سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه، به تشکیل و مدیریت سبد دارایی مشتریان خود نیز می پردازند و با مسائلی همچون تحلیل، معامله و سرمایه گذاری در بازارهای مالی سر و کار دارند. در آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار مفاهیم سرمایه گذاری، مدل‌های تخصیص دارایی و قیمت گذاری، ارزیابی عملکرد سبد، تجزیه و تحلیل شرکت و مقررات مدیریت سبد اوراق بهادار سنجیده می شود. بنابراین، کسانی که در پست های تخصصی یا مدیریتی شرکت های سبدگردان، فعالیت دارند، نیازمند این گواهینامه هستند. گواهینامه تحلیل گری بازار سرمایه هم نیاز آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار است.

آزمون ارزشیابی اوراق بهادار

مشخص کردن ارزش ذاتی یا همان ارزندگی سهام از جمله اجزای اصلی سرمایه گذاری کم ریسک در بورس است. منابع آموزشی زیادی در این موضوع تألیف شده است که از اهمیت این موضوع حکایت دارد. در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار مباحث تخصصی مرتبط با ارزش گذاری سهام، اوراق بهادار با درآمد ثابت، اوراق مشتقه و...مورد سنجش قرار می گیرد. حضور کارشناسان ارزش گذاری اوراق بهادار در کنار فعالیت هایی مثل سبدگردانی یا مشاوره‌ عرضه و پذیرش در شرکت‌های خدمات مالی، الزامی است. هم نیاز این آزمون، گواهینامه‌ تحلیل گری بازار سرمایه است. 

آزمون معامله گری بازار سرمایه

شرکت‌های کارگزاری، به انجام فعالیت هایی همچون سفارشات معاملاتی سرمایه گذاران در بازار بورس می‌پردازند. بنابراین، افرادی که متصدی بخش معاملات این نهادها هستند، باید به اندازه کافی بر مکانیسم اجرایی معاملات در بازار سرمایه تسلط داشته باشند و در آزمون معامله گری بازار سرمایه با مواردی همچون دستورالعمل‌ اجرایی معاملات اوراق بهادار، بازار آتی، معاملات بلوکی، بازارگردانی، ضوابط انتشار اطلاعات معاملات و... سر و کار دارند.

پیش نیاز گواهینامه های حرفه ای بورس

هر کدام از این آزمون ها پیش نیازهای خاص خود را دارد و داوطلبان پیش از شرکت در آن ها بایستی این موارد را در نظر بگیرند.

آزمون ها	گواهینامه پیش نیاز/هم نیاز
اصول بازار سرمایه	مدرک تحصیلی کارشناسی مورد تایید وزارت علوم
کارشناسی عرضه و پذیرش	اصول بازار سرمایه (هم نیاز)
مدیریت نهادهای بازار سرمایه	اصول بازار سرمایه (هم نیاز)
تحلیل گری بازار سرمایه	اصول بازار سرمایه (پیش نیاز)
مدیریت سبد اوراق بهادار	تحلیل گری بازار سرمایه (هم نیاز) اصول بازار سرمایه (پیش نیاز)
ارزشیابی بازار سرمایه	اصول بازار سرمایه (پیش نیاز) تحلیل گری بازار سرمایه (هم نیاز)
معامله گری بازار سرمایه	اصول بازار سرمایه (هم نیاز)

تمدید گواهینامه‌ها به چه صورت است؟

اغلب گواهینامه های بازار سرمایه به مدت دو سال اعتبار دارند و پس از آن امکان تمدید آن ها وجود دارد. از جمله شرایط تمدید، شرکت در کلاس های آموزشی و تخصصی مورد تایید سازمان بورس اوراق بهادار است. با کسب امتیاز لازم می‌توانید گواهینامه های خود را تمدید نمایید. البته، سوابق شغلی و تحصیلی نیز حائز اهمیت است. بنابراین، در صورت داشتن شرایط شغلی و تحصیلی مرتبط می‌توانید به سامانه آموزشی کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار مراجعه نمایید و پس از ثبت نام نسبت به انتخاب گزینه‌ سوابق شغلی و تحصیلی، سپس تکمیل، ارسال و بارگذاری مدارک و مستندات اقدام فرمایید.

جمع بندی

متقاضایان استخدام شدن در نهادهای مالی بایستی برای اخذ گواهینامه های حرفه ای بورس اقدام کنند و در حال حاضر 7 نوع گواهینامه برای تصدی سمت هایی همچون تحلیل گر، کارشناس عرضه و پذیرش، معامله گر و...در نظر گرفته شده است که هر کدام از آن ها پیش نیازهای مخصوص به خود را دارد و داوطلبان باید این موارد را در نظر بگیرند.

از طرف دیگر، سازمان بورس و اوراق بهادار، نهادهای مالی زیرمجموعه خود (کارگزاری ها، شرکت های تامین سرمایه، شرکت های مشاور سرمایه گذاری و...) را موظف کرده است که فقط افراد دارای گواهینامه های حرفه ای بورس را استخدام کنند و این نهادهای مالی نیز برای کسب مجوزهای لازم در خصوص فعالیت های مرتبط با بازار سرمایه، افراد متخصص در این حوزه که دارای گواهینامه های مذکور هستند را استخدام می کنند. بنابراین اگر شما نیز به دنبال فعالیت در بخش های مرتبط با بازار سرمایه هستید، بایستی مطابق با سمت شغلی مورد نظر، این گواهینامه ها را اخذ کنید.