مس یکی از فلزهای ارزشمند و پرکاربرد در جهان محسوب می شود و به دلیل استفاده گسترده در صنایعی مانند تولید سیم و کابل، موتورهای الکتریکی و... اهمیت استخراج و بهره برداری از آن به شکل چشمگیری افزایش یافته است. در ایران نیز چندین شرکت در حوزه استخراج مس و تولید محصولات مرتبط با آن به وجود آمده اند و برخی از آن ها نیز در بازار سرمایه فعال هستند و نوع قیمت گذاری بسیاری از محصولات این شرکت ها به اینصورت است که کاملا تحت تاثیر قیمت جهانی مس می باشند و نوسانات بازارهای کامودیتی در جهان، می تواند بر سودآوری این شرکت اثرگذار باشد؛ بنابراین در این مقاله به تاثیر قیمت جهانی مس بر شرکت های این حوزه می پردازیم.

قیمت جهانی مس چگونه تعیین می شود؟

در بازارهای جهانی اصلی ترین عامل برای تعیین قیمت ها، عرضه و تقاضا است و اگر سمت تقاضا قوی تر باشد، قیمت ها بالا می رود و در طرف مقابل، اگر سمت عرضه قوی باشد، قیمت ها کاهشی می شوند؛ بنابراین برای تعیین قیمت جهانی مس، بایستی عوامل تاثیرگذار بر عرضه و تقاضا این فلز ارزشمند را مورد بررسی قرار دهیم و به طور کلی 5 عامل را می توان به عنوان عوامل موثر بر این قیمت در نظر گرفت:

• بزرگترین تولید کنندگان مس در جهان
• بازارهای اقتصادی جدید
• بازار مسکن و انبوه سازی در آمریکا
• نرخ بهره در آمریکا
• استفاده از انرژی های سبز

در ادامه به معرفی هرکدام از این 5 عامل می پردازیم.

بزرگترین تولید کنندگان مس در جهان

10 کشور شیلی، پرو، چین، آمریکا، استرالیا، کنگو، زامبیا، مکزیک، اندونزی و کانادا بزرگترین تولید کنندگان مس در جهان هستند و به وجود آمدن هرگونه اتفاق سیاسی، نظامی و... در این کشورها که عرضه مس را دچار مشکل کند، می تواند بر روی قیمت جهانی این فلز اثرگذار باشد. به عنوان مثال، وقوع سیل در کشور شیلی که 27 درصد از ذخایر مس جهان را در اختیار دارد، برای مدت کوتاهی باعث افزایش قیمت مس شد.

بازارهای اقتصادی جدید

در دهه های اخیر بازارهای نوظهور و جدیدی در جهان به وجود آمدند که در حال حاضر به عنوان یکی از عوامل موثر در تعیین قیمت های جهانی شناخته می شوند. به عنوان مثال دو کشور چین و هند به عنوان کشورهای نوظهور در عرصه اقتصادی، تقاضای بسیار گسترده ای برای خرید فلز مس در جهان به وجود آورده اند و علت اصلی این تقاضا نیز رشد چشمگیر زیرساخت های اقتصادی این دو کشور است که به تبع آن، تقاضا برای خرید مس در این دو کشور افزایش می یابد و قیمت های جهانی نیز پس از آن افزایش پیدا خواهند کرد.

بازار مسکن و انبوه سازی در آمریکا

فلز مس در صنعت ساختمان سازی به دلیل استفاده گسترده در سیم کشی خانه ها، لوله های مسی و... کاربرد فراوان دارد و بازار ساخت و ساز در آمریکا که بخش بزرگی از میزان تولیدات مسکن در جهان را در اختیار دارد، یکی از بخش های اصلی برای استفاده این فلز است و رونق یا رکود در ساختمان سازی در آمریکا می تواند بر روی قیمت جهانی مس اثرگذار باشد.

نرخ بهره در آمریکا

فدرال رزرو (Federal Reserve) که مسئول تدوین سیاست های پولی در آمریکاست، از طریق کاهش و یا افزایش نرخ بهره در آمریکا می تواند بر روی بازارهای کامودیتی تاثیر بگذارد؛ به اینصورت که با افزایش نرخ بهره، شاخص دلار افزایش پیدا می کند و بازارهای کامودیتی (مس، فولاد و...) نزولی می شوند و در طرف مقابل نیز با کاهش نرخ بهره، شاخص دلار پایین می آید و بازارهای کامودیتی صعوی می شوند. بنابراین برای تحلیل قیمت جهانی مس بایستی نرخ بهره در آمریکا را نیز در نظر گرفت.

انرژی های سبز

فلز مس، کاربرد بسیار زیادی در انرژی های سبز (نیروگاه های خورشیدی، ایستگاه های شارژ برقی و...) دارد و برای انتقال برق تولید شده از این روش، از کابل های مسی استفاده می شود؛ بنابراین گسترش انرژی های سبز در جهان، باعث افزایش تقاضا برای خرید این فلز شده است که می تواند تاثیرات خود را بر قیمت جهانی مس آشکار سازد.

شرکت های فعال حوزه مس در بازار سرمایه

کشف معادن مس در ایران، باعث به وجود آمدن شرکت های استخراج کننده مس و تولید کننده محصولات مرتبط شده است و برخی از آن ها نیز در بازار سرمایه پذیرفته شده اند. شرکت های مرتبط با حوزه مس عبارت اند از:

• ملی‌ صنايع‌ مس‌ ايران‌ (فملی)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس 
• مس‌ شهيد باهنر (فباهنر)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس 
• صنايع مس افق كرمان (فافق)- بازار پايه زرد فرابورس 

هرکدام از این شرکت ها محصولات متنوعی را تولید می کنند که نوع اثرپذیری آن ها از قیمت جهانی مس متفاوت است که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

شرکت ملی صنایع مس ایران

این شرکت که با نماد «فملی» در بازار سرمایه شناخته می شود، خود را به عنوان بزرگترین تولید کننده مس در ایران و خاورمیانه معرفی کرده است و واحدهای فعال آن شامل مجتمع مس سرچشمه، مجتمع مس شهربابک، مجتمع مس سونگون و معدن مس چهل کوره است. محصولات تولید شده در این شرکت شامل 2 بخش می باشند:

فروش داخلی

بخشی از محصولات تولید شده در شرکت ملی صنایع مس ایران در بازار داخلی به فروش می رسد اما قیمت های آن ها کاملا متناسب با قیمت جهانی مس و نرخ دلار است. محصولاتی که در بازار داخلی عرضه می شوند عبارت اند از:

• کاتد
• سنگ سولفور
• اسید سولفوریک
• کنسانتره مس
• کنسانتره مولیبدن
• مفتول، بیلت و اسلب
• کنسانتره طلا و نقره

نکته: در سال های اخیر بخش بزرگی از فروش این محصولات در بورس کالا انجام شده است و مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت های آن را مشخص می کند و قیمت پایه محصولات عرضه شده در این بازار براساس نرخ هایی مانند بورس فلزات لندن (LME)، قیمت فلزات در منطقه CIS و...بوده است.

فروش صادراتی

این شرکت محصولات خود را علاوه بر بازار داخلی، در بازارهای صادراتی نیز عرضه می کند و در آخرین گزارش فعالیت ماهانه ای که در سایت کدال منتشر کرده است، محصولات صادراتی آن، شامل 4 محصول می باشد:

• کاتد (صادراتی)
• اکسید مولیبدن
• کنسانتره مس (صادراتی)
• اسید سولفوریک (صادراتی)

تمامی نرخ های فروش این محصولات براساس قیمت جهانی مس (بورس فلزات لندن و...) می باشد و نوسانات در بازارهای جهانی، می تواند سودآوری این شرکت را دچار تلاطم کند. بنابراین با توجه به نوع محصولاتی که شرکت ملی صنایع مس ایران تولید می کند، افزایش قیمت جهانی مس باعث بالا رفتن حاشیه سود این شرکت می شود.

شرکت مس شهید باهنر

شرکت مس شهید باهنر در بازار اول (تابلوی اصلی) بورس اوراق بهادار تهران پذیرش شده است و موضوع فعالیت آن، تولید انواع فرآورده های مسی و آلیاژ مسی و برنجی است. فعالیت این شرکت در 5 کارخانه ذوب و ریخته گری، کارخانه نورد، کارخانه اکستروژن و کشش، کارخانه تولید لوله مسی و کارخانه سکه زنی انجام می شود و محصولات آن در 2 بخش فروش داخلی و فروش صادراتی تقسیم بندی می شود.

فروش داخلی

برخی از محصولات شرکت مس شهید باهنر که در بازار داخلی به فروش می رسند، عبارت اند از:

• تسمه و ورق مسی
• تسمه و ورق برنجی
• مطلس
• لوله مسی
• لوله برنجی
• مقاطع مسی
• مقاطع برنجی
• ضایعات، اکسید روی و مس

فروش صادراتی

بخش دیگری از محصولات این شرکت صادر می شود. این محصولات عبارت اند از:

• تسمه و ورق مسی
• تسمه و ورق برنجی
• لوله مسی
• لوله برنجی
• مقاطع مسی
• مقاطع برنجی

نکته اول: مواد اولیه مورد استفاده این شرکت شامل کاتد، اسلب برنجی، روی و ضایعات است و بخش بزرگی از آن را از طریق شرکت ملی صنایع مس ایران تامین می کند و همانطور که اشاره شد، نرخ های فروش شرکت فملی کاملا تحت تاثیر نرخ های جهانی است؛ بنابراین قیمت مواد اولیه شرکت مس شهید باهنر کاملا تحت تاثیر قیمت جهانی مس (نوسانات بورس فلزات لندن) می باشد و بالا رفتن این قیمت، هزینه های تولید شرکت را افزایش می دهد.

نکته دوم: قیمت گذاری محصولات این شرکت، برمبنای قیمت جهانی مس به علاوه نرخ کارمزد تعیین شده است؛ لازم به ذکر است که این نرخ پرمیوم که برای همه محصولات نیز یکسان نیست، توسط هیات مدیره تعیین می شود و حاشیه سود این شرکت، کاملا تحت تاثیر این نرخ می باشد. بنابراین درصد معینی از قیمت محصولات این شرکت با قیمت جهانی مس رابطه مستقیم دارد.

شرکت صنایع مس افق کرمان

سهام شرکت صنایع مس افق کرمان که با نماد «فافق» شناخته می شود، در بازار پایه زرد فرابورس مورد معامله قرار می گیرد و موضوع اصلی فعالیت آن سرمایه گذاری در شرکت های بورسی و غیر بورسی می باشد. صنایع مس افق کرمان دارای شرکت های تابعه متعددی است؛ اما تنها شرکت تولیدی زیرمجموعه آن، شرکت «تولیدی، شیمیایی و معدنی سرچشمه هامون» است که در حال حاضر به تولید سولفور سدیم پرک و مایع می پردازد و قیمت جهانی مس به طور غیر مستقیم بر عملکرد شرکت صنایع مس افق کرمان تاثیر می گذارد.

جمع بندی

چند شرکت فعال در حوزه مس در بازار سرمایه حضور دارند و قیمت جهانی مس به اشکال مختلف، سودآوری آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد؛ به طوریکه افزایش این قیمت باعث بالا رفتن حاشیه سود شرکت ملی صنایع مس ایران می شود، اما در شرکت مس شهید باهنر، علاوه بر بالا بردن نرخ های فروش محصولات آن، هزینه های شرکت را نیز افزایش می دهد. توجه داشته باشید که قیمتی که به عنوان قیمت جهانی مس در نظر گرفته می شود، عمدتا بر پایه نرخ های بورس فلزات لندن (LME) است.