انتخابات اعضای هیئت مدیره شرکت هر دو سال یکبار در مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت برگزار می شود و در آن جلسه هیئت مدیره جدید شرکت انتخاب می شود. براساس قانون تجارت، کسانی که برای سمت هیئت مدیره شرکت کاندید می شوند، باید سهامدار شرکت مذکور باشند. علاوه بر این، قانون می گوید که حداقل تعداد اعضای هیئت مدیره شرکت های سهامی عام باید 5 نفر باشد. از طرف دیگر، براساس قانون، رئیس هیئت مدیره شرکت نمی تواند مدیر عامل شرکت باشد مگر اینکه 75 درصد از اعضای هیئت مدیره موافق آن باشند. در واقع هیئت مدیره شرکت، وظیفه سنگینی در حرکت شرکت به سمت سودآوری و آینده روشن دارند. پس انتخاب هیئت مدیره خوب در مجمع عمومی شرکت، می تواند تفاوت آینده شرکت ها را مشخص کند. در پایان هر سال مالی و با انتشار صورت های مالی شرکت در کدال، گزارشی نیز تحت عنوان "گزارش فعالیت هیئت مدیره" قبل از برگزاری مجمع سالیانه شرکت در کدال قرار می گیرد که در ادامه مقاله اطلاعات موجود در این گزارش را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

نقش سهامداران عمده در انتخاب هیئت مدیره

یکی از نکات مهم در انتخابات هیئت مدیره شرکت این است که سهامداران عمده آن، نقش پررنگی در این کار دارند. هر چقدر درصد مالکیت سهامدار عمده بیشتر باشد، شانس او برای وارد کردن شخص مورد نظرش در هیئت مدیره بیشتر است. معمولاً با داشتن 20 درصد مالکیت از یک شرکت، سهامدار عمده می تواند یک عضو مورد نظرش را وارد هیئت مدیره کند. اگر هیئت مدیره یک شرکت را 5 نفره در نظر بگیریم، تصمیمات با رای 3 نفر از 5 نفر تصویب می شود.

پس می توانیم نتیجه بگیریم که در دست داشتن حداقل 60 درصد مالکیت یک شرکت به معنای این است که سهامدار عمده می تواند 3 عضو از 5 عضو را تعیین کند و در نتیجه، اکثریت را در هیئت مدیره در دست دارد و تصمیماتی که این سهامدار می خواهد، به تصویب می رسد.

تصمیمات هیئت مدیره چیست؟

تصمیماتی که هیئت مدیره یک شرکت می گیرد، اثر مستقیم روی آینده شرکت دارد. علاوه بر این هیئت مدیره شرکت نقش تعیین کننده در عملکرد و سود سازی شرکت و همچنین افزایش سرمایه دارد.

همانطور که گفته شد، هیئت مدیره موظف است هر سال قبل از برگزاری مجمع عادی شرکت، گزارش کاملی از عملکرد خود و شرکت ارائه کند. این گزارش به اسم گزارش فعالیت هیئت مدیره در سامانه کدال بارگزاری می شود. این گزارش یکی از مهم ترین گزارش هایی است که در سایت کدال بارگزاری می شود؛ چراکه بررسی دقیق این گزارش باعث می شود که شخص سرمایه گذار متوجه شود عملکرد شرکت مثبت بوده است یا خیر و همچنین اهداف آینده شرکت به چه صورت است و در نهایت تصمیم خود برای سرمایه گذاری در این شرکت را با کمک این گزارش نهایی می کند.

کاربرد گزارش فعالیت هیئت مدیره چیست؟

ما از صورت های مالی برای تحلیل بنیادی شرکت استفاده می کنیم. صورت های مالی به ما می گویند که بدهی ها، درآمدها و هزینه های شرکت چگونه بوده است و شرکت چه مقدار سود ساخته است. گزارش فعالیت هیئت مدیره، به نوعی تکمیل کننده این گزارش ها است. در این گزارش علاوه بر اینکه هیئت مدیره، صورت های مالی شرکت را گزارش می کنند، نسبت های مالی و تحلیل آن را نیز ارائه می دهند. به عنوان مثال، در این گزارش قید می شود که چرا یک نسبت مالی از حد استاندارد خود بیشتر یا کمتر است و یا اینکه اصلا چرا این نسبت رشد کرده یا کاهش پیدا کرده است.

گزارش فعالیت هیئت مدیره حاوی چه اطلاعاتی است؟

مواردی که در این گزارش منتشر می شود، برای هر شرکت متفاوت است. یعنی نمی توانیم بگوییم که جزئیاتی که در این گزارش نوشته می شود برای همه شرکت ها یکسان است؛ اما این گزارش ها در کلیات یک سری موارد مشترک دارند که در ادامه آن ها را مرور می کنیم.

در بخشی از گزارش فعالیت هیئت مدیره تاریخچه ای از شرکت که شامل تاریخ تأسیس، تاریخ پذیرفته شدن در بورس و اطلاعات دیگر می باشد، آورده شده تا سرمایه گذاران و سهامداران بیشتر با شرکت آشنا شوند. در برخی از گزارشات، هیئت مدیره ممکن است صنعتی که شرکت در آن فعالیت دارد، میزان تولید محصول در این صنعت در ایران، خاورمیانه، جهان و جایگاه شرکت در تولید کشور و جایگاه تولید کشور در جهان را هم بررسی کنند. علاوه بر این موارد ممکن است انواع محصولات شرکت و میزان تولید و فروش آن ها در دوره های گذشته و... نیز در این بخش گزارش شوند.

یکی از نکات مهم این بخش، سرمایه و ترکیب سهامداران شرکت است. در این بخش گزارشی از سرمایه ثبتی شرکت از زمان تأسیس، تاریخ و نوع افزایش سرمایه هایی که شرکت داشته است، لیست می شود. همچنین شرکت اگر برنامه افزایش سرمایه در آینده را داشته باشد نیز احتمالا در این بخش نوشته می شود. هیئت مدیره شرکت، لیست سهامداران عمده شرکت و درصد مالکیت آن ها را نیز قید می کند که می تواند شناخت خوبی از آن ها برای ما داشته باشد.

در بخش بعدی از گزارش فعالیت هیئت مدیره معمولاً آمار تولید و فروش محصولات، آمار خرید مواد اولیه و همچنین آمار شرکت در بورس که شامل روزهایی که سهام شرکت معامله شده است و سود سازی آن، گزارش می شود.

علاوه بر تمامی این موضوعات در گزارش فعالیت هیئت مدیره، سرمایه گذاری های شرکت نیز آورده می شود. به عنوان مثال، ممکن است یک شر کت تولیدی، بخشی از دارایی های خود را در سهام شرکت های دیگر سرمایه گذاری کرده باشد؛ که دانستن آن می تواند برای تصمیم گیری در خصوص سرمایه گذاری مهم باشد.

یکی دیگر از بخش های مهم این گزارش، اعلام صورت مالی های شرکت و تحلیل آن است. هیئت مدیره شرکت در جدول های مشخصی دارایی ها، درآمد ها، هزینه ها، بدهی ها و... شرکت را گزارش می کنند و نسبت های مالی شرکت را محاسبه و تحلیل می کنند.

بخش دیگری که در گزارش فعالیت هیئت مدیره آورده می شود، تجزیه و تحلیل ریسک های شرکت است. به عنوان مثال، شرکتی که واردات مواد اولیه را انجام می دهد، در معرض ریسک تحریم ها یا نوسانات نرخ دلار قرار دارد. در این بخش هیئت مدیره علاوه بر اینکه مشخص می کنند شرکت ممکن است با چه ریسک هایی روبرو شود، استراتژی خود را در برابر این ریسک ها نیز مشخص می کنند.

بخش دیگر این گزارش، تجزیه و تحلیل کارکنان و وضعیت و مسئولیت های اجتماعی شرکت است. در این بخش گزارش، جزئیاتی از کارکنان شرکت بر اساس سن، تحصیلات و... آورده می شود. علاوه بر این، اعتباراتی که به کارکنان تخصیص داده شده، شامل بیمه، مستمری، وضعیت بازنشستگان و رفاه کارکنان شرکت، در این بخش گزارش می شود. علاوه بر مسئولیت اجتماعی، شرکت ها مسئولیت دارند که عملکرد خود را از نگاه زیست محیطی هم بهینه کنند. بنابراین بخشی از گزارش فعالیت هیئت مدیره، به این موضوع اختصاص داده می شود. مثلا عنوان می شود که برای کمتر کردن آلودگی هوا چه تصمیمات و اقداماتی انجام شده است.

اما شاید مهم ترین بخش گزارش فعالیت هیئت مدیره را قسمتی دانست که در آن مدیران شرکت، استراتژی ها، اهداف و چشم انداز های شرکت را بررسی و گزارش می کنند. در این بخش طرح های توسعه ای شرکت و میزان پیشرفت آن ها، هدف از ایجاد طرح، مبلغ قرارداد، پیمانکار قرارداد و... آورده می شود. بررسی طرح های توسعه ای یک شرکت، می تواند یکی از نکات مهم در نهایی کردن سرمایه گذاری در یک شرکت باشد.

لازم به ذکر است که در این قسمت مشخص می شود که شرکت سرمایه مورد نیاز این طرح ها را چگونه تامین می کند. به این فعالیت اصطلاحا تامین مالی می گویند.

جمع بندی

در این مقاله متوجه شدیم که گزارش فعالیت هیئت مدیره چیست و شامل چه مواردی می شود؛ که در آن موارد، بخش های مهم را نیز بررسی کردیم. برای تحلیل بنیادی شرکت هایی که قصد سرمایه گذاری در آن را دارید و یا شرکت هایی که در حال حاضر مالک بخشی از سهام آن هستید، توصیه می کنیم که حتما از این گزارش استفاده کنید.

در این گزارش، اول به بخش آمار تولید و فروش و صورت های مالی رفته و عملکرد شرکت را هم بررسی کنید تا ببینید مدیریت شرکت عملکرد خوبی داشته است یا خیر. نکته مهم این است که گاهی اوقات ممکن است مثلاً موجودی مواد و کالای شرکت در بخش دارایی های ترازنامه زیادتر از حد معمول باشد. این نکته بسته به اینکه شرکت چه عملیاتی دارد و چه محصولی تولید می کند، می تواند نکته ای مثبت یا منفی باشد. هیئت مدیره شرکت توضیح می دهند که اگر این موجودی زیاد است، دلیلش چیست. بررسی دقیق این بخش می تواند نکات مهم و قابل توجهی که از دید بقیه دور مانده است را برای شما روشن کند.

بعد از بررسی دقیق صورت های مالی، به دنبال طرح های توسعه ای شرکت باشید و تحقیق کنید که بهره برداری از این طرح ها چه تأثیراتی روی شرکت و درآمد آن خواهد داشت. در صورتیکه شرکت طرح های توسعه ای قابل توجهی داشته باشد، می توانید آن را با بقیه شرکت ها مقایسه کنید و ببینید که آیا شرکت برای سرمایه گذاری مناسب است یا خیر. به عنوان مثال، ممکن است یک شرکت تولید کننده فولاد طرح توسعه ای برای تولید شمش جدید داشته باشد و شما با بررسی طرح مذکور به این نتیجه رسیده اید که این طرح می تواند برای شرکت مناسب باشد. می توانید عملکرد سودسازی شرکت را با شرکتی که در حال تولید همان شمش است، مقایسه کرده و بررسی کنید که اگر این محصول هم به محصولات شرکت اضافه شود، چه تأثیری ممکن است روی عملکرد آن داشته باشد.