ارزش یک انتظار ذهنی است كه نسبت به منافع مربوط به یک دارایی در آینده در نظر می گیریم. این واژه با قیمت تفاوت دارد؛ در واقع قیمت همان وجهی است كه در فروش كالا یا ارائه خدمات بین فروشنده و خریدار رد و بدل می شود. در ارتباط با سهام شرکت های فعال در بورس و فرابورس می توانیم چندین نوع ارزش متفاوت را محاسبه کرده و از آن ها برای ارزش گذاری سهام استفاده نماییم. در واقع علم اقتصاد به گونه ای است که دیدگاه افراد و نوع نگرش فعالان و تحلیلگران در ارزش گذاری سهام شرکت ها و یا سایر دارایی ها تاثیرگذار است. بنابراین اگر شما نیز در خصوص نحوه ارزش گذاری سهام شرکت ها کنجکاو هستید، توصیه می کنیم ما را تا پایان مقاله همراهی کنید.
انواع ارزش در بازار سهام
همانطور که گفته شد، ارزش سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه با دیدگاه های مختلفی سنجیده می شود و هرکدام از آن ها نیز طرفداران خاص خود را دارند. به طور کلی، از جمله ارزش هایی که در بازار سهام کاربرد دارد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارزش دفتری
- ارزش بازار
- ارزش جایگزینی
- ارزش اسمی
- ارزش تصفیه
- ارزش ذاتی
ارزش دفتری
ارزش دفتری در واقع همان ارزشی است كه در ترازنامه آمده است. در علم حسابداری ارزش دفتری را اینگونه تعریف می كنند:
در زمان انحلال شركت، پس از پرداخت تمامی بدهی های شركت از دارایی های آن، به مبلغی که به هر سهم تعلق می گیرد، ارزش دفتری می گویند. بنابراین ارزش دفتری در واقع از تقسیم كردن حقوق سهامداران در ترازنامه (پس از كسر سهام ممتاز) بر تعداد سهام حاصل می شود و از ساده ترین روش های ارزش گذاری سهام به حساب می آید.
ارزش بازار
ارزش بازار بر مبنای عرضه و تقاضای سهام شركت ها در بازار سرمایه و رفتار خریداران و فروشندگان تعیین می شود. از تقسیم این ارزش بر تعداد سهام شرکت، ارزش بازار هر سهم حاصل می شود. بنابراین می توان گفت که ارزش بازار هر سهم در واقع همان قیمت سهم می باشد.
ارزش جایگزینی
ارزشی است که با برآورد بهای حاصل از جایگزین کردن دارایی های یک شرکت بدست می آید. از تقسیم این ارزش بر تعداد سهم های شرکت، ارزش جایگزینی هر سهم به دست می آید.
ارزش اسمی
همان ارزشی است که در زمان تأسیس یک شرکت در نظر گرفته و در اساسنامه نوشته می شود. در بورس ایران این ارزش برای هر سهم معمولا معادل هزار ریال (صد تومان) است.
ارزش تصفیه
همان ارزشی است که از تفریق دارایی ها و بدهی های شرکت بدست می آید. از تقسیم این ارزش بر تعداد سهام شرکت، ارزش تصفیه به ازای هر سهم، حاصل می شود. مبلغ حاصل از ارزش تصفیه، قابل تقسیم بین سهامداران و مالکان شرکت است. اگر بدهی های شرکت مساوی یا بیشتر از وجوه نقدی باشد که شرکت دریافت می کند، ارزش انحلال یا تصفیه برابر با صفر یا مقادیر منفی می شود و به دنبال آن هیچ مبلغی به سهامداران پرداخت نخواهد شد.
ارزش ذاتی
ارزش ذاتی، ارزش واقعی یک دارایی است که بر پایه بررسی تمام ابعاد کسب و کار مورد نظر مانند اسناد مالی، پتانسیل پیشرفت شرکت و لحاظ کردن دارایی های مشهود و نامشهود آن بدست می آید. ارزش فعلی جریانات نقدی که یک شرکت در آینده برای سرمایه گذاران ایجاد می کند، تعیین کننده ارزش ذاتی سهام آن شرکت است. در نتیجه، سود مورد انتظار آینده شرکت یکی از مهم ترین عوامل در تعیین ارزش ذاتی است. بنابراین ارزش ذاتی سهام را می توان با توجه به نرخ رشد آینده شرکت مشخص کرد. برای محاسبه ارزش ذاتی روش های مختلفی وجود دارد که یکی از رایج ترین آن ها جریانات نقدی آتی سهام است.
معرفی انواع مدل های ارزش گذاری سهام
مفهوم ارزش گذاری سهام در بورس به نوعی در تصمیم سرمایه گذاران قبل از سرمایه گذاری ارتباط دارد. برای ارزش گذاری سهام یک شرکت، مدل های مختلفی وجود دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارزش گذاری مبتنی بر دارایی ها
- تنزیل جریان نقدی آزاد
- تنزیل سود تقسیمی
- ارزش گذاری نسبی
براساس ارزش گذاری مبتنی بر دارایی، ارزش دفتری را حاصل تفاضل دارایی و بدهی می دانیم که بر تعداد سهام شرکت تقسیم می شود. پس از محاسبه بهای تمامی دارایی ها، استهلاک انباشته کسر می گردد و ارزش دفتری دارایی ها محاسبه می شود و این مبلغ در ترازنامه آورده می شود.
در زمان تأسیس شرکت، ارزش دفتری را با ارزش اسمی برابر قرار می دهند. البته این موضوع در صورتی است که انتشار سهام به صرف یا کسر صورت نگرفته باشد. با شروع فعالیت شرکت، با توجه به اندوخته ها و سود و زیان انباشته، کم کم این دو ارزش متفاوت می شوند. بهتر است با مواردی از محاسبه دارایی که در ترازنامه می آید، آشنا شویم:
ارزش دارایی چیست؟
با کم کردن استهلاک تجمیعی از ارزش دارایی شرکت، ارزش دارایی موجود در ترازنامه شرکت حاصل می شود.
خالص ارزش دارایی چیست؟
همچنین، با کم کردن بدهی های شرکت از دارایی های غیر مشهودی مانند حق انحصار، حق ثبت اختراع، ارزش سرقفلی و موارد دیگر، خالص ارزش دارایی به دست می آید.
سرمایه اولیه چیست؟
سرمایه اولیه ممکن است شامل هزینه هایی مثل مالیات، تراکنش و... باشد. البته ممکن است فاقد این موارد نیز باشد.
ارزش دفتری چیست؟
ارزش خالص دفتری یا ارزش دفتری، در برخی از کشورهای دیگر مانند انگلستان با خالص ارزش دارایی شناخته می شود و همان مبلغی است که در زمان نقدسازی یک شرکت به سهامداران پرداخت می شود.
مزایا و کاربردهای ارزش دفتری دارایی های شرکت
- با بررسی ارزش دفتری و ارزش بازار دارایی ها، پی می بریم که آیا سهام یا دارایی متناسب با ارزش واقعی آن ها قیمت گذاری شده اند یا خیر.
- این ارزش بیان کننده کل دارایی های شرکت است و در زمان انحلال شرکت به سهامدارانش داده می شود.
- اگر دارایی ها به فروش برسند، با احتساب تفاضل قیمت فروش از ارزش دفتری، سود یا زیان سرمایه ای حاصل می شود.
- در این روش هیچگونه استنباط یا نظر شخصی در محاسبه دخالت داده نمی شود.
- همیشه با محاسبه ارزش دفتری، هزینه استهلاک کسر شده به عنوان تخمینی از ارزش کنونی دارایی به ما داده می شود که دیدگاهی دقیق است.
- سرمایه گذاران با بررسی ارزش دارایی و قیمت سهم، دست به کار می شوند و اگر قیمت سهم کمتر از ارزش دارایی باشد، سهم را خریداری می کنند.
معایب استفاده از ارزش دفتری چیست؟
- این ارزش با توجه به یک معادله حسابداری ثابت محاسبه می شود. بنابراین، تورم، نرخ بهره و فاکتورهای موثر دیگری که در ارزش گذاری صحیح دارایی باید در نظر گرفته شوند، محسوب نشده اند.
- با توجه به نکته گفته شده، بین ارزش واقعی و دفتری، تفاوت ایجاد می شود.
- بسیاری از تحلیلگرانی که از ارزش دفتری در ارزش گذاری شرکت ها استفاده می کنند، در محاسبات خود، ارزش دارایی های نامشهود را نیز در کنار دارایی های فیزیکی در نظر می گیرند.
- ممکن است با دستکاری، رقم بالاتری برای ارزش دارایی در ترازنامه ثبت شود و سرمایه گذاران، ارزش سهام را بیشتر از مقدار واقعی آن در نظر بگیرند.
جمع بندی
در این مقاله با انواع روش های ارزش گذاری سهام آشنا شدیم. هر یک از این روش ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و نمی توان گفت که کدام روش ارزش گذاری سهام، به طور صد در صد از روش های دیگر بهتر است. بنابراین اغلب سرمایه گذاران چندین ارزیابی را انجام می دهند تا محدوده ای از ارزش های ممکن را ایجاد کنند و براساس آن تصمیم بگیرند.