یکی از اصطلاحاتی که هنگام فعالیت در بازار سرمایه به دفعات زیادی با آن مواجه می شوید، اصطلاح پول هوشمند یا Smart Money است. این اصطلاح در همه ی بازارهای مالی در جهان کاربرد دارد. تعریفی که در سرتاسر جهان برای آن به کار می رود، عبارتست از "سرمایه ای که توسط سرمایه گذاران نهادی، صاحبان بازار، بانک های مرکزی، صندوق ها و سایر متخصصان مالی کنترل می شود." از نظر تاریخی این اصطلاح در اصل یک اصطلاح قمار بود که به شرط بندی های قماربازان با سابقه موفقیت بالا اشاره می کرد. 

بنابراین منظور از این اصطلاح در بازار سرمایه، سرمایه گذاری ها یا معاملات انجام شده توسط سرمایه گذاران "متخصص" با سرمایه های بالا است که گفته می شود درک جامعی از بازارهای مالی دارند، آنها می توانند روندها را قبل از دیگران شناسایی یا پیش بینی کنند.

تعاریف دیگر

• پول هوشمند همچنین به نیرویی اشاره دارد که در بازارهای مالی، غالباً تحت تأثیر اقدامات بانک های مرکزی بوده و آنها را به حرکت در می آورد.
• Smart Money در مقیاس بسیار بزرگتری نسبت به سرمایه گذاران خرد سرمایه گذاری می شود.
• پول هوشمند همچنین به نیروی جمعیِ پول کلانی اشاره دارد که می تواند بازارها را به حرکت درآورد. در این زمینه، بانک مرکزی یا دولت می تواند نیرویی باشد که پشت این پول است و معامله گران فردی سعی می کنند تا رد این پول را بگیرند.
• Smart Money نام اصلی خود را از مفهوم قمار گرفته است، جایی که قماربازان از فعالیتی که در آن شرط می بستند، دانش گسترده ای داشته یا دارای اطلاعاتی بودند که عموم مردم قادر به دسترسی به آنها نبودند.

تاریخچه ای مختصر

همانطور که اشاره شد، اصطلاح "Smart Money" از قماربازانی نشات میگیرد که شناخت عمیق و یا دانش عمیقی از ورزش یا فعالیتی که در آن شرط بندی می کردند، داشتند و مردم عادی قادر به استفاده از این اطلاعات نبودند. جهان سرمایه گذاری هم مشابه همین است.

مردم تصور می کنند که Smart Money توسط افرادی که درک کاملی از بازار دارند یا با اطلاعاتی که یک سرمایه گذار عادی نمی تواند به آنها دسترسی داشته باشد، سرمایه گذاری می شود. به این ترتیب، وقتی الگوهای معاملاتی سرمایه گذاران نهادی از سرمایه گذاران خرد دور می شوند، پول هوشمند شانس موفقیت بیشتری دارد.

شاخص پول هوشمند

Smart Money Index (SMI)، که به عنوان شاخص جریان پول هوشمند نیز شناخته می شود، یک نوع از شاخص احساسات سرمایه گذاران است که براساس الگوهای قیمتی در طول روزِ معاملات توسعه می یابد (الگوهای قیمت داخل روز).

در واقع بیشتر معامله گران در آغاز روزِ معاملات، واکنش زیادی نشان می دهند زیرا انگیزه های آنها توسط اخبار و داده های اقتصادی یک شبه هدایت می شود.

موارد استفاده از SMI

شاخص SMI توسط معامله گران یا سرمایه گذاران به دو روش استفاده می شود:

تأیید روند دارایی

SMI، زمان خرید و فروش دارایی های خاص را مشخص نمی کند. بلکه نشان می دهد که یک سرمایه گذار می تواند در کوتاه مدت از دارایی چه انتظاری داشته باشد. به عنوان مثال، اگر روند صعودی در دارایی وجود داشته باشد، این شاخص ممکن است هشدار دهد که روند تغییر کند.

تغییرات SMI و روند بازار

سرمایه گذاران به دنبال تغییر در روند بازار، با توجه به روند نشان داده شده توسط SMI، به کارشان ادامه می دهند که به آن شناسایی واگرایی می گویند. در صورت پایین آمدن قیمت دارایی در حالی که شاخص پول هوشمند به سمت بالا حرکت می کند، معمولاً نشان می دهد که قیمت می تواند بالاتر برود.

<<سرمایه گذاران باتجربه (هوشمند) پس از اینکه نگاه خوبی به عملکرد بازار داشتند، نزدیک به پایان روز معاملات معامله خود را انجام می دهند>>

آیا تا به حال درباره ی پول گنگ یا ناآگاه چیزی شنیده اید؟

در مقابل پول هوشمند، پول گنگ یا ناآگاه قرار دارد. در حقیقت به پول یا سرمایه سرمایه گذارانی که قادر به شناسایی شروع یک روند نیستند، یعنی کسانی که پس از اینکه پول هوشمند بیشترین سود خود را به دست آورد، تازه سوار روند می شوند، "پول ناآگاه" یا "پول گنگ" گفته می شود.

به عبارت دیگر:

وقتی پول بدون اینکه سرمایه گذاران دانش یا اطلاعاتی در مورد چگونگی یا زمان مناسب سرمایه گذاری داشته باشند، سرمایه گذاری می شود،  به آن "پول گنگ" می گویند.

پول هوشمند در قمار

در دنیای شرط بندی، Smart Money به پول قماربازانی اطلاق می شود که می دانند چه کاری انجام می دهند و از طریق شرط بندی خود موفق به کسب درآمد می شوند. بسیاری از این افراد از الگوریتم های ریاضی تاریخی برای تعیین محل شرط بندی خود و مقدار پول مناسب برای شرط بندی استفاده می کنند.

شناسایی پول هوشمند

برای شناسایی ورود پول های هوشمند در بازار سهام، راه حل قطعی وجود نداشته و تنها از طریق رانت می توان این پولها را به طور صد در صدی ردیابی کرد. اما یک راه حل ممکن شناسایی حجم های مشکوک و سرانه خرید بالای حقیقی می باشد.

وقتی حجم یا ارزش معاملات بیش از حد معمول بالا می رود، به آن حجم مشکوک گفته می شود که اولین سیگنال شناسایی پول هوشمند می باشد. پس از شناسایی حجم مشکوک، می توانید سرانه خرید و فروش هر کد حقیقی را محاسبه کنید که از تقسیم حجم خرید (فروش) افراد حقیقی بر تعداد خریداران (فروشندگان) حقیقی به دست می آید. اگر سرانه خرید افراد حقیقی به عنوان مثال دو برابر سرانه فروش یا بیشتر بود، این به معنای قدرت بالاتر خریداران بوده و می توان آنرا سیگنالی برای ورود پول های هوشمند در نظر گرفت. البته برای اطمینان بیشتر، شاید بهتر باشد که این سرانه خرید، با روزهای قبل نیز مقایسه شده و افزایش در آن نسبت به روزهای گذشته مشاهده شود.

جمع بندی

در این مطلب با اصطلاح پول هوشمند و یا همان Smart Money آشنا شدیم. مبدا و صاحب اصلی این پول ها می توانند بانک های مرکزی، دولت ها، سرمایه گذاران نهادی و یا سرمایه گذاران فردی با سرمایه بزرگ باشند. بسیاری از معامله گران و سرمایه گذاران از طریق دنبال کردن این پول ها معاملات خود را انجام می دهند که البته این امر بیش از دانش، به تجربه نیاز دارد.