احتمالا برای شما نیز این اتفاق افتاده است که به طور ناگهانی وضعیت معاملاتی سهام در اختیار شما در بازار بورس اوراق بهادار تهران تغییر کند و بسته شود. افراد تازه کار در بازار بورس معمولا علت بستن نمادها را نمی دانند و به همین دلیل دچار اضطراب می شوند و برخی از این افراد، موضوع بستن نماد را به عنوان یکی از ریسک های نقدشوندگی سهام می دانند. از طرف دیگر، قوانین در نظر گرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار، وضعیت های معاملاتی متعددی را برای سهام شرکت ها در نظر گرفته است؛ به همین دلیل، در ادامه مقاله قصد داریم موضوع بستن نماد و وضعیت نمادهای معاملاتی را مورد بررسی قرار دهیم.

وضعیت نمادهای معاملاتی در بازار بورس

در ابتدا بهتر است به وضعیت نمادها در بورس اشاره ای داشته باشیم. در حالت کلی، امکان دارد وضعیت نماد یک سهم پنج حالت مختلف داشته باشد که این موارد عبارت اند از:

• مجاز
• مجاز-محفوظ
• مجاز-متوقف
• ممنوع
• ممنوع-متوقف

مجاز

در این حالت، نماد در حالت عادی و بدون مشکل معامله می شود.

مجاز-محفوظ

در این حالت نماد پس از مدتی متوقف بودن در حال بازگشایی می باشد. در این حالت امکان سفارش گذاری خرید یا فروش وجود دارد اما معامله ای صورت نمی گیرد. به اینصورت که با ثبت سفارش، صف خرید یا فروش ایجاد می شود و بلافاصله بعد از بازگشایی، نماد قابل معامله است.

مجاز-متوقف

در این حالت امکان معامله وجود دارد اما سفارش گیری آن موقتا متوقف شده است.

ممنوع

این حالت وقتی پیش می آید که سهم قابل معامله نیست اما نماد بورسی مشمول این وضعیت، طی همان روز بازگشایی خواهد شد.

ممنوع-متوقف

در این وضعیت، سهم امکان معامله ندارد و نماد در همان روز بازگشایی نمی شود.

دلایل بستن نماد در بازار بورس

در بورس اوراق بهادار و در تابلوی سهم، هر نماد حتما یکی از پنج وضعیت معاملاتی که به آن ها اشاره شد را دارد. نماد هر شرکت بنا به دلایل مختلفی ممکن است برای مدتی که از پیش توسط سازمان بورس اوراق بهادار تعیین شده است، بسته شود که در ادامه به تعدادی از این دلایل اشاره خواهیم کرد.

بستن نماد برای برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه 

شرکت های بورسی حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالی موظف اند تا برای تصویب صورت های مالی و تعیین سود نقدی، مجمع عادی سالیانه تشکیل دهند. بسیاری از شرکت ها در این مجمع مقداری سود نقدی بین سهامداران تقسیم می کنند. اطلاعیه برگزاری مجمع معمولا دو هفته قبل در کدال درج می شود و نماد یک تا دو روز کاری قبل از برگزاری مجمع و با انتشار دستور جلسه مجمع در سایت کدال بسته می شود. بنابراین اگر قصد شرکت در مجمع را ندارید، باید سهام خود را قبل از متوقف شدن بفروشید. در صورتیکه فرآیندهای لازم اداری تمام شوند، حداکثر تا دو روز پس از افشای اطلاعات مجمع در کدال، بازگشایی انجام خواهد شد. توجه داشته باشید که باز شدن سهم به شکل حراج ناپیوسته و بدون محدودیت نوسان اجرا می شود.

بستن نماد برای برگزاری مجمع عمومی فوق العاده 

برگزاری مجمع عمومی فوق العاده به دلایل مختلفی مانند افزایش سرمایه می تواند باشد. در این حالت، نماد معمولا یک روز قبل از برگزاری مجمع بسته می شود. سهم بعد از افشای اطلاعات مجمع در کدال، در صورتیکه مجمع به افزایش سرمایه منجر نشود، حداکثر دو روز بعد بازگشایی می شود. اگر مجمع به افزایش سرمایه منجر شود، نماد سهم در زمان بازگشایی بدون محدودیت نوسان بازگشایی خواهد شد؛ اما در بعضی موارد و به دلایل مختلف بازگشایی سهم به صورت حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان براساس نظر و تایید ناظر بازار انجام می شود.

بستن نماد در حالت نوسان قیمت پایانی بیش از 20 درصد

اگر طی پنج روز کاری متوالی، قیمت پایانی سهم بیشتر از 20 درصد نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، نماد به مدت 60 دقیقه بسته می شود و سپس دوباره در وضعیت سفارش گیری قرار می گیرد و معاملات از سر گرفته می شود.

بستن نماد در حالت نوسان قیمت پایانی بیش از 50 درصد 

اگر طی 15 روز کاری متوالی، قیمت پایانی سهم بیش از 50 درصد نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، معاملات به جهت برگزاری کنفرانس اطلاع رسانی از طرف شرکت و از طریق سایت کدال بسته می شود. در صورت اطلاع رسانی شفاف، نماد حداکثر طی دو روز کاری آینده با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. همچنین اگر سهمی به این علت بسته شود، اوراق بهادار مرتبط با آن مانند حق تقدم و اوراق مشتقه نیز متوقف می شود.

بستن نماد در حالت افشای اطلاعات با اهمیت

اگر شرکتی اطلاعات مهمی را در رابطه با فعالیت هایش افشا یا پخش کند، نماد شرکت به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت بسته می شود. این اطلاعات طبق دستورالعمل سازمان بورس اوراق بهادار به دو گروه (الف و ب) طبقه بندی می شود. در صورتیکه افشای اطلاعات با اهمیت از گروه الف باشد، بازگشایی نماد در روز کاری بعد و با کشف قیمت از طریق حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان خواهد بود. برای افشای اطلاعات با اهمیت از گروه ب، نماد سهم در همان روز و حداکثر روز کاری بعد با محدودیت دامنه نوسان، کشف قیمت می شود.

اطلاعات با اهمیت گروه الف شامل موارد زیر می شود:

• تعلیق یا توقف برخی از فعالیت های شرکت
• تحصیل یا واگذاری سهام
• نتایج برگزاری مناقصه
• اعلام ورشکستگی
• شروع مجدد فعالیت متوقف شده
• بهره برداری از طرح های جدید
• تغییر در سهامداران عمده
• تعدیلات سنواتی
• و...

اطلاعات با اهمیت گروه ب نیز شامل موارد زیر می شود:

• برگزاری مناقصه
• تغییر حسابرس
• شرکت در مناقصه
• تغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصول
• تصمیم هیئت مدیره برای بازخرید سهم یا فروش سهام خزانه
• وضعیت مشتریان یا عرضه کنندگان عمده شرکت
• و...

بازگشایی نماد از طریق حراج ناپیوسته و با اعمال یک مرحله پیش گشایش 30 دقیقه ای شروع شده و اجرای حراج ناپیوسته پایان می یابد. سپس معاملات از طریق حراج پیوسته در زمان باقی مانده از بازار و در دامنه مجاز قیمت انجام می شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمتی است که در دوره حراج ناپیوسته اصطلاحا کشف می شود.

نحوه اطلاع رسانی توقف نمادها

شما می توانید به روش های مختلفی از زمان و علت توقف نماد سهام خود، مطلع شوید. سایت های مرجع tsetmc و کدال، اصلی ترین منابع هستند. اما در پلتفرم معاملاتی بسیاری از کارگزاری ها نیز در بخش پیام ها، این اطلاعیه ها ظاهر می شوند. متن این اطلاعیه ها، یک قالب کلی دارد که نمونه ای از آن در ادامه آورده شده است:

"به اطلاع می رساند نماد معاملاتی شرکت نیروکلر (شکلر) با توجه به افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف، متوقف گردید. نماد مذکور روز معاملاتی بعد به صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت بازگشایی خواهد شد. مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران"

جمع بندی

بستن نمادها در بورس به دلایل مختلفی صورت می گیرد و اینکه به طور حدودی مدت زمان بسته شدن آن ها چه مدت است، بستگی به علت بسته شدن آن نماد دارد. این زمان می تواند از یک ساعت تا حتی چند ماه (در مواردی که شرکت افزایش سرمایه سنگین می دهد) متفاوت باشد و برخی از سهامداران ممکن است بنا به دلایل مختلف مانند خواب سرمایه یا موارد دیگر، قبل از بسته شدن نماد، آن سهم را بفروشند. بنابراین، افرادی که قصد دارند به طور حرفه ای در بازار بورس فعالیت کنند، باید علت بستن نمادها را به خوبی بدانند.