اولین سامانه رسمی برای استعلام و فروش آنلاین سهام عدالت در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۹۹ توسط کارگزاری فارابی و تحت کنترل سازمان بورس و اوراق بهادار در دسترس سهامداران سهام عدالت قرار گرفت، این سامانه سعدی نام دارد. با استفاده از این سامانه، مشمولان این سهم می‌توانند به صورت آنلاین به مدیریت سهام خود بپردازند. نسبت به فروش سهامشان اقدام کنند و همچنین، معاملات مربوط به این سهام را انجام دهند. برای مثال، سرمایه گذاری مجدد داشته باشند. به علاوه، نسبت به استعلام و مشاهده سهم خود نیز توانا باشند.

سهام عدالت چیست؟

در سال ۱۳۸۵ تصمیم دولت مبنی بر واگذار شدن ۸۰ درصد از سهام کارخانه‌های دولتی به بخش خصوصی و تعاونی‌ها اجرایی شد. شرکت‌های بزرگی در صنعت فولاد، هواپیمایی، خودروسازی، بیمه، بانک، مخابرات، نیروگاه‌ها، نفت و گاز به سرعت به این کار اقدام کردند. پس از این طرح سهام عدالت مصوب شد که برخی از اقشار کم‌درآمد جامعه می‌توانستند سهام شرکت‌های دولتی را خریداری نمایند.

در مرحله اول واگذاری این سهام به افرادی که تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و همچنین رزمندگانی که فاقد شغل بودند، انجام شد. معادل ۵۰۰ هزار تومان سهم به این افراد داده شد که بعدها به یک میلیون تومان افزایش یافت. البته در فروش سهام‌ها، تخفیف‌هایی نیز، داده شد. همچنین، قرار شد تا به مدت ۱۰ سال از محل سود شرکت، هزینه این سهام‌ها پرداخت شود. در سال ۹۵ و ۹۶ روستاییان و عشایر، مددجویان، کارگران فصلی ساختمان و دیگر اقشار کم‌بضاعت، توانستند تا این سود را دریافت کنند. در حال حاضر شرایط فراهم شده است تا کسانی که می‌خواهند سهامشان را به فروش برسانند و یا آن را مدیریت کنند، بتوانند از این امکانات بهره‌مند شوند.

روش‌ مستقیم و غیر مستقیم

مشمولان این سهام می‌توانند با یکی از دو روش مستقیم و غیر مستقیم به مدیریت سهام خود بپردازند. در روش مستقیم می‌توانستند تا تاریخ ۲۹ خرداد 1399 به پایگاه اینترنتی https://www.samanese.ir مراجعه کنند و روش مستقیم را انتخاب نمایند. در روش مستقیم می‌توانید سهام عدالتی که شامل ۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیربورسی می‌باشد را توسط خود آزادسازی کنید و از طریق سامانه سعدی به آدرس https://edalat.farabixo.com به فروش برسانید. 

در روش غیر مستقیم نیز سهامداران می‌توانند مالک شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی شوند. کسانی که روش مستقیم را انتخاب نکرده‌اند، تنها می‌توانند از طریق غیر مستقیم اقدام نمایند. در حال حاضر هر سهامدار سهام عدالت، می‌تواند تنها ۳۰ درصد از سهام خود را به فروش برسانند. البته این تنها برای کسانی امکان‌پذیر است که روش مستقیم را انتخاب کرده بودند. که البته از سه طریق مختلف می‌توانند این کار را انجام دهند.

طبق اعلان سازمان بورس از تاریخ 19 مرداد 1399 امکان فروش 30 درصد دیگر از سهام عدالت برای کسانی که روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند، میسر شده است. با احتساب مرحله دوم آزاد سازی سهام عدالت، سهامداران می‌توانند 60 درصد از سهام خود را به فروش برسانند که در صورت فروش در چند مرحله به حساب سهامدار واریز می‌شود.

سه روش‌ مختلف در فروش سهام عدالت 

روش الکترونیک

در وب سایت هر کارگزاری یک شرکت نرم افزاری به روش الکترونیک، نرم افزاری را بر روی سایت آنها قرار داده است تا مشتریان بتوانند از طریق این سایت وارد پرتفوی خود شوند. البته باید اطلاعات مشتری مانند شماره تلفن و شماره حساب به کارگزار ارسال شود. مشتری می‌تواند در مورد فروش هر بخش از سهام خود تصمیم‌گیری کند. به شرطی که سفارش فروش او بیشتر از ۳۰ درصد ارزش پرتفویش نشود. سپس این سفارش به شرکت سپرده گذاری مرکزی ارسال می‌شود و توسط شرکت تجمیع می‌گردد. در روز آینده نیز توسط کارگزار قابلیت معامله پیدا خواهد کرد.

مراجعه حضوری

در روش دوم سهامدار باید به یکی از شعب‌کارگزاری مراجعه نمایید و درخواست خود را اعلام ‌کند. ابتدا احراز هویت شود و سپس سفارش فروش خود را بدهد. از طریق سامانه سفارش برای شرکت سپرده گذاری مرکزی فرستاده خواهد شد.

بانک

در روش سوم می‌توانید از طریق سیستم بانکی اقدام فرمایید. البته در این روش نیز مراجعه حضوری لازم می‌شود. بانک، سفارشات شما را به کارگزارتان ارسال می‌کند و کارگزار توسط سامانه سفارش شما را ثبت میکند و سپس آن را به سپرده‌گذاری مرکزی ارسال می‌نماید. البته این روش تنها به کسانی که کد بورسی ندارند، پیشنهاد می‌شود.