همانطور که پس از ورود به دانشگاه، برای شما یک شماره دانشجویی صادر می شود، به طور مشابه پس از ثبت نام و شروع فعالیت در بازار بورس نیز یک کد بورسی برای شما صادر می شود تا بتوانید به وسیله آن به بازار معاملاتی راه یابید. در واقع شما بدون داشتن این کد نمی توانید در بازارهای مختلف بورس و فرابورس به معامله بپردازید. از طرف دیگر، نحوه اخذ این کد و چگونگی استفاده از آن نکات خاص خود را دارد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

کد بورسی چیست؟

برای درک این مفهوم، بهتر است که آن را با یک مثال توضیح دهیم؛ وقتیکه شما قصد افتتاح حساب در یک بانک را دارید، به بانک مراجعه کرده و یک شماره حساب منحصر به فرد دریافت می کنید. برای ورود به بورس نیز نیاز به کدبورسی خواهید داشت که در واقع این کد برای هر شخص منحصر به فرد بوده و با کد افراد دیگر متفاوت است.

ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که کد بورسی چه شکل و ظاهری دارد و از چه قسمت هایی تشکیل شده است؛ در پاسخ باید بگوییم که ساختار این کد در اکثر موارد، از ترکیبی از 3 حرف اول نام خانوادگی افراد و پنج رقمی که به صورت تصادفی توسط سازمان بورس تعیین می شود، تشکیل شده است.

به عنوان مثال، اگر شخصی با نام خانوادگی «حسینی» قصد افتتاح حساب برای معامله در بورس را داشته باشد، پس از تکمیل مدارک و ثبت نام، دارای کدبورسی تحت عنوان "حسی 12345" خواهد شد. (توجه داشته باشید که اعداد برای مثال ذکر شده اند)

چگونه کد بورسی دریافت کنیم؟

برای اینکه کدبورسی خود را دریافت کنید و به بازار معاملات اوراق بهادار وارد شوید، ابتدا باید اطلاعات خود را در سامانه سجام ثبت کرده و روند دریافت کد بورسی را با دو روش احراز هویت حضوری یا غیر حضوری تکمیل کنید. 

برای انجام احراز هویت حضوری، باید پس از ثبت اطلاعات، به یکی از دفاتر پیشخوان منتخب که فرآیند احراز هویت سجام را انجام می دهند، مراجعه کنید.

اما در روش دیگر، پس از ثبت اطلاعات خود در سجام، احراز هویت را می توانید به روش آنلاین یا غیرحضوری انجام دهید. بدین منظور، برخی از اپلیکیشن ها این کار را برای ما انجام می دهند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اپلیکیشن سیگنال
• اپلیکیشن آپ
• اپلیکیشن کارگزاری آشنا
• و...

بنابراین، شما بدون مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان دولت می توانید از طریق احراز هویت آنلاین، فرآیندهای مربوط به دریافت کدبورسی را انجام دهید.

مدارک لازم برای گرفتن کد معاملاتی از کارگزاری

مدارک مورد نیاز برای ثبت نام و دریافت کدبورسی را می توان به 2 دسته حقیقی و حقوقی تقسیم کرد.

مدارک لازم برای اشخاص حقیقی

هر فرد حقیقی می تواند با ارائه مدارک زیر برای دریافت کد معاملاتی اقدام کند:

• اصل و کپی شناسنامه از صفحه اول و صفحه توضیحات
• اصل و کپی رو و پشت کارت ملی
• مشخصات حساب بانکی (نام بانک، شماره حساب، شماره شبا، کد و نام شعبه، نوع حساب)
• تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی
• تکمیل فرم درخواست کد معاملات آنلاین (قرارداد معاملات برخط)
• تکمیل فرم قرارداد انجام معاملات اینترنتی

مدارک لازم برای اشخاص حقوقی

هر فرد حقوقی (شرکت ها، موسسات، سازمان ها و...) نیز می تواند با ارائه مدارک زیر برای دریافت کد معاملات بورس و فرابورس اقدام کند:

• اصل و تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس
• اصل و تصویر روزنامه رسمی
• آگهی کلیه تغییرات
• اصل و تصویر اساسنامه
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره
• تکمیل فرم تعهدنامه
• تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی
• تکمیل فرم درخواست کد معاملات آنلاین (قرارداد معاملات برخط)
• نامه درخواست دریافت کدبورسی خطاب به کارگزاری
• معرفی نماینده جهت دریافت کد بورسی و انجام معاملات آنلاین

نکاتی در رابطه با کدبورسی

در خصوص دریافت کدبورسی چند نکته حائز اهمیت است که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• با دریافت کد بورسی، می توانید اوراق بهادار موجود در بازار بورس، فرابورس، اخزا، سخاب، اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق اختیار فروش تبعی، اوراق تسهیلات مسکن و... را معامله نمایید.
• کدبورسی با نام کاربری و رمز عبور پنل معاملاتی کارگزاری متفاوت است و سعی کنید که آن ها را به خاطر داشته باشید.
• سعی کنید کدبورسی و کدکاربری خود را در اختیار کسی قرار ندهید. کدبورسی به منزله امضاء ديجيتال شماست و مسئولیت تمامی معاملات صورت گرفته با کدبورسی بر عهده شما خواهد بود.

سامانه استعلام کد بورسی

اگر کد بورسی خود را فراموش کرده اید و نمی دانید که چگونه دوباره آن را بازیابی نمایید، یکی از راه های ممکن، سامانه استعلام کدبورسی می باشد. این سامانه زیر مجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار است؛ در واقع این سازمان سامانه استعلام را طراحی کرده تا کسانی که کدبورسی خود را فراموش کردند، وارد این سامانه شوند و با وارد کردن مشخصات خود کدبورسی خود را مشاهده نمایند.

کد بورسی چه مدت اعتبار دارد؟

همانطور که در مطالب بالا اشاره کردیم، این کد منحصر به فرد بوده و برای هر فرد یک بار صادر می شود. پس این کد برای همیشه معرف شما در بازار بورس بوده و انقضایی ندارد. به زبان ساده تر شما نیازی به دریافت مجدد این کد نداشته و اگر چندین سال هم از صدور آن گذشته باشد، باز هم کدبورسی شما به صورت قبل خواهد بود.

هزینه دریافت کد بورسی

هنگامیکه اطلاعات خود را در سامانه سجام ثبت می کنید، در یکی از مراحل از شما خواسته می شود که مبلغ 10000 تومان را برای ثبت اطلاعات خود، واریز نمایید. همچنین اگر برای احراز هویت به صورت حضوری به یکی از دفاتر پیشخوان دولت مراجعه می کنید، احتمالا مبلغی در حدود 15000 تومان نیز در آنجا از شما گرفته خواهد شد. 

تفاوت کدبورسی با رمز عبور و نام کاربری

مشخصات ورود شما به سامانه معاملاتی کارگزاری، کد بورسی شما نیست. در واقع مشخصات ورود صرفا یک نام کاربری و رمز عبور است تا بتوانید از طریق سیستم معاملاتی کارگزار، اقدام به خرید و فروش سهام کنید. بنابراین کدبورسی را با این مشخصات اشتباه نگیرید.

پرسش و پاسخ

در خصوص کدبورسی و نکات مربوط به آن، ممکن است سوالاتی برای شما پیش آمده باشد. در ادامه به برخی از سوالات اشاره خواهیم کرد.

1. آیا برای خرید سهام یا اوراق بهادار از فرابورس، به کد معاملاتی جداگانه نیاز است یا همان کد بورسی که داریم کافی می باشد؟

با اینکه شرایط پذیرش شرکت ها در بورس و فرابورس متفاوت است، اما با همان کد معاملاتی بورسی می توانید در بازارهای فرابورس نیز اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنید.

2. آیا برای خرید و فروش صندوق سرمایه گذاری کد بورسی لازم است؟

پاسخ صحیح به این سوال بستگی به این دارد که بخواهید چه صندوقی را خریداری کنید. به عنوان مثال، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، نیازی به کدبورسی ندارند و واحدهای آن ها به صورت غیرحضوری یا حضوری صادر می شود.

3. آیا حتما بعد از دریافت کد بورسی در همان بدو ورود باید معامله انجام بدهیم؟

خیر، دریافت کد بورسی هیچ تعهدی برای شما ایجاد نمی کند و اجباری در انجام معامله نیست. به عنوان مثال می توانید چندسال پس از دریافت کدبورسی نیز هیچ معامله ای نداشته باشید.

4. مشکلی از بابت افتتاح حساب در چند کارگزاری وجود ندارد؟ در چند کارگزاری می توانیم حساب داشته باشیم؟

جواب ساده است، همانطور که می توانید در بانک های مختلف افتتاح حساب کنید، در کارگزاری های مختلف هم این امکان وجود دارد و البته این نکته را هم اضافه کنیم که کد بورسی شما مانند کد ملی است و هرشخص فقط یک کد دارد ولی با همین کد، در کارگزاری های مختلف می توان افتتاح حساب انجام داد.

5. اگر شخصی کد بورسی من را بداند، می تواند از آن سوء استفاده کند؟

کدبورسی همانطور که اشاره شد، با رمز عبور و نام کاربری پنل معاملاتی فرق دارد. همچنین امکان ثبت یا تغییر شماره حساب در سامانه معاملاتی نیز تنها در صورتی امکان پذیر است که شماره حساب متعلق به صاحب حساب کاربری کارگزاری باشد و اگر مشخصات ورود به سامانه معاملاتی بدست افراد دیگر بیوفتد، آن ها نمی توانند شماره حساب شما را تغییر دهند یا پول موجود در حساب را به حساب خود انتقال دهند اما با داشتن مشخصات ورود به سامانه معاملاتی امکان اینکه در پنل معاملاتی شما معاملاتی را انجام دهند که مطابق میل شما نیست، وجود دارد.

جمع بندی

در این مقاله با کد بورسی یا معاملاتی به صورت کامل آشنا شدیم و دانستیم که کدبورسی در بازار اوراق بهادار مانند کد ملی هر شخص منحصر به فرد است. برای دریافت این کد باید اطلاعات خود را در سامانه سجام ثبت کرده و به صورت حضوری یا غیر حضوری احراز هویت شوید. همچنین این نکته را نیز باید بدانید که کدبورسی با نام کاربری و رمز عبوری که برای ورود به پنل معاملاتی کارگزاری خود استفاده می کنید، تفاوت دارد.