اگر چند ماه در بازار سرمایه فعالیت کنید و با افراد دیگر در این حوزه در ارتباط باشید، به احتمال زیاد اصطلاح تک سهم شدن را خواهید شنید. مفهوم تک سهم شدن در خود کلمه مشخص شده است؛ اما در حالت کلی، آیا همه چیز را راجع به آن می دانید؟ در واقع یکی از اشتباهات بزرگ و ریسک های عجیبی که فعالان بازار سرمایه انجام می دهند، همین تک سهم شدن است که جزییات و نکات خاص مربوط به خود را دارد و در ادامه مقاله به بررسی آن می پردازیم.

منظور از تک سهم شدن در بورس چیست؟

احتمالا خود شما معنای کلی این اصطلاح را می دانید؛ اما اجازه دهید در ابتدای کار تعریفی از آن داشته باشیم.

در حقیقت وقتی شما فقط سهام یک شرکت را در پرتفوی خود داشته باشید، به اصلاح گفته می شود که شما تک سهم شده اید؛ چراکه تنها سهام یک شرکت را خریداری کرده اید. به عنوان مثال وقتیکه کسی می گوید "روی سهم خساپا تک سهم شده ام" معنایش این است که در پرتفوی بورسی خود تنها سهم خساپا را نگهداری می کند.

آیا تک سهم شدن خوب است؟

همواره گفته می شود که همه تخم مرغ ها را در یک سبد نگذارید؛ چراکه اگر آن سبد به هر دلیل به زمین بیافتد، احتمالا تمام تخم مرغ ها خواهند شکست. در مورد سرمایه گذاری نیز این امر برقرار است و شما نباید تمامی سرمایه خود را روی یک دارایی بگذارید.

در واقع اگر شما همه دارایی خود را روی سهام یک شرکت سرمایه گذاری کنید، ممکن است آن شرکت به هر دلیلی مانند ارائه گزارشی بد که کسی آن را پیش بینی نمی کرد، با افت قیمتی چشمگیری مواجه شود. همینطور امکان دارد سهم شما برای مدتی بسیار طولانی بسته شود که تا باز شدن نماد، سرمایه شما با نرخ تورم همراه نبوده است و عملا شما بخشی از قدرت خرید خود را از دست می دهید. از همه بدتر وقتی است که کلیت بازار در یک بازه زمانی رشد قابل توجهی را تجربه کند، اما سهم شما در این مدت بسته بماند.

در نهایت اگر تحمل چنین مواردی را ندارید، تک سهم نشوید و در عوض اصول تشکیل یک سبد سهام را یاد بگیرید و همیشه این نکته را نیز در ذهن خود داشته باشید که امکان اتفاق افتادن مواردی که در بالا مثال زدیم، برای بهترین و بزرگترین شرکت های بورسی نیز وجود دارد.

آیا همیشه باید سبد سهام تشکیل داد؟

پاسخ به این سوال در حالت کلی مثبت است؛ اما استثنائاتی نیز می تواند وجود داشته باشد.

به عنوان مثال اگر هدف شما نوسانگیری در بازار است، تشکیل سبد سهام احتمالا ضرورتی نداشته باشد و در مواردی حتی می تواند مضر نیز باشد. چراکه نوسانگیران تقریبا تمام وقت در بازار فعالیت می کنند و کوچکترین حرکات قیمتی سهام برایشان اهمیت دارد. بنابراین اگر شخص نوسانگیر، یک سبد سهام با هدف نوسانگیری تشکیل دهد، مدیریت آن برایش بسیار دشوار و حتی غیر ممکن می شود.

در واقع تشکیل سبد سهام بیشتر در مورد سرمایه گذاران است و نه معامله گران. چراکه نوع معاملات و دیدگاه سرمایه گذاری هرکدام از آن ها با یکدیگر متفاوت است و تشکیل سبد سهام، شباهت زیادی به تیپ شخصیتی سرمایه گذاران دارد.

از طرف دیگر، اگر سرمایه شما زیاد نیست، داشتن یک سبد با تعداد بالایی از سهام چندان عاقلانه نیست و سود زیادی را برای شما به همراه نمی آورد.

معایب تک سهم بودن

با توجه به مطالب گفته شده، اگر هدف شما از فعالیت در بازار، سرمایه گذاری (و نه معامله گری) است، باید معایب تک سهم شدن را بدانید. همانطور که گفته شد، تک سهم شدن ریسک سرمایه گذاری را به شدت افزایش می دهد؛ چراکه امکان رخ دادن هر اتفاقی برای شرکت وجود دارد.

به عنوان مثال، سهام یک شرکت پتروشیمی در بازار بورس اوراق بهادار تهران در حال معامله است و روند عادی خود را طی می کند. حال فرض کنید که یک سرمایه گذار، تمام پول خود را برای خریدن سهام این شرکت صرف می کند و در اتفاقی کم سابقه، به دلیل آتش سوزی در خط تولید شرکت مذکور، قیمت سهام آن به شدت افت می کند و بخش بزرگی از سرمایه افراد از بین می رود.

بنابراین، افرادی که تک سهم شدن را انتخاب می کنند، خود را با ریسک های بسیار زیادی روبرو خواهند کرد و عملا هر اتفاقی که در سهام شرکت خریداری شده رخ دهد، تاثیرات سنگینی بر روی سرمایه این شخص خواهد داشت. با این توضیحات قطعا متوجه شده اید که تک سهم شدن چقدر می تواند پر ریسک باشد و لزوم تشکیل یک سبد را بیش از هر چیز درک کرده اید.

سبد سهام یا پرتفوی، یک ترکیب مناسب از سهام یا دارایی های مختلف است که یک سرمایه گذار اقدام به خرید آن می کند؛ هدف از تشکیل سبد سهام نیز این است که سرمایه خود را بین چندین دارایی مالی مختلف تقسیم کنید تا از این راه بتوانید ریسک سرمایه گذاری خود را مدیریت کنید.

به عنوان مثال اگر 30 میلیون تومان وارد بازار بورس کرده اید، تقسیم آن بین 6 سهم با مقدار متوسط 5 میلیون تومان، می تواند یک انتخاب مناسب برای شما باشد.

البته این نکته را در نظر داشته باشید که تشکیل سبد، ریسک شما را به صفر نمی رساند و ضرر در بازارهایی مثل بورس، همواره به عنوان یک احتمال وجود دارد و بزرگترین و موفق ترین تحلیلگران و سرمایه گذاران نیز در طول زندگی حرفه ای خود ضرر را تجربه کرده اند. از طرف دیگر، اگر نمی توانید ریسک های مربوط به فعالیت در بازارهای مالی را تحمل کنید، بهتر است به سراغ سپرده های بانکی بروید. چراکه: 

• در سپرده های بانکی به صورت دستوری نرخی را تحت عنوان «سود سپرده» تعیین می کنند.
• تمامی بانک ها ناگزیر به پرداخت این سود سپرده هستند.
• اما در بازار بورس، قیمت سهام فقط براساس عرضه و تقاضای سرمایه گذاران شکل می گیرد.

نکته: توجه داشته باشید که در اقتصاد ایران که میزان تورم بسیار بالا است، سرمایه گذاری های بلندمدت در سپرده های بانکی نمی تواند گزینه خوبی باشد و معمولا درصد تورم از درصد سود سپرده های بانکی بیشتر است و افرادی که پول خود را در این سپرده ها قرار می دهند، در دوره های تورمی بخشی از قدرت خرید خود را از دست می دهند.

تازه واردها از تک سهم شدن خودداری کنند

سهامداران تازه وارد، بیش از سایرین تحت تاثیر اخبار و حواشی پیرامون یک شرکت قرار می گیرند و ممکن است در اثر این عوامل و یا تبلیغات گسترده ای که گاهی اوقات در فضای مجازی راجع به سهمی خاص پخش می شود، تمام سرمایه را برای خرید آن اختصاص دهند. ممکن است برخی از آن ها سودهایی نیز کسب کنند؛ اما در اکثر موارد در سرمایه گذاری خود شکست می خورند. بنابراین لازم است که افراد تازه وارد نکات زیر را رعایت کنند:

• برای کاهش ریسک سرمایه گذاری خود، سبد تشکیل دهند و از تک سهم شدن خودداری کنند.
• تحت تاثیر اخبار و حواشی و فضای مجازی، اقدام به خرید و فروش نکنند و با آموزش مناسب، خود در مورد معاملاتی که انجام می دهند، تصمیم بگیرند.

همانطور که در بالا توضیح دادیم تک سهم شدن در بورس خوب نیست، اما قرار هم نیست که از همه شرکت های موجود در بازار سرمایه سهام داشته باشیم و همه سهم ها را از تمامی صنایع بازار، درون پرتفوی خود قرار دهیم. هر دو روشی که گفته شد غیر منطقی به نظر می رسند. حال اینکه چقدر متنوع سازی کنیم یا از تنوع یک پرتفوی کم کنیم، کاملا تابع روحیه خطرپذیری و اهداف مالی سرمایه گذار است و شما برای اطمینان بیشتر با متخصصان این زمینه حتما مشورت کنید.

جمع بندی

در این مقاله با اصطلاح تک سهم شدن در بورس آشنا شدیم. تک سهم شدن ریسک سرمایه گذاری را به شدت بالا می برد؛ چراکه در بلندمدت امکان رخ دادن هر اتفاقی حتی برای بزرگترین شرکت ها نیز وجود دارد. بنابراین برای دوری از این ریسک ها پیشنهاد می شود که همواره قبل از سرمایه گذاری با افراد متخصص مشورت کرده و تشکیل سبد سهام دهید.