تحلیل‌گران بازار سرمایه، برای دستیابی به سود بیشتر، سعی در شناسایی سهام‌هایی دارند که دارای سیگنال رشد می‌باشند. آنها به شناسایی قیمتی می‌پردازند که در آن قیمت، امکان رشد سهم بیشتر از ریزشش می‌باشد. در اين راستا شرايط بازار سهام نيز از اهميت زيادي برخوردار است و سبب مي‌شود تا معامله‌گران نسبت به خريد سهام مطمئن‌تر شوند. شاخص‌ها شرايط بازار را نشان مي‌دهند. پس بايد در معاملات مورد بررسي قرار گيرند.
مفهوم شاخص
شاخص يا نشانه‌گر، عددي است كه توسط آن قادر به مشاهده تغييرات ايجاد شده در يك يا چند متغير در طول يك بازه زماني مشخص هستیم. بررسي شاخص كمك مي‌كند تا بتوانيد وضعيت و نوسانات متغيرهاي مورد نظر را بررسي كنيد. شاخص بورس نیز، نشان دهنده وضعیت کلی بورس است. این عدد، روند صعودی یا نزولی بازار را نشان می‌دهد. البته، در بورس چندین شاخص متفاوت داریم که هر کدام از این شاخص‌ها، از منظر خاصی، وضعیت بورس را به ما نشان می‌دهند. برای محاسبه هر شاخص نیز، فرمول جداگانه‌ای به کار می‌رود.
کارکرد هر شاخص
با تحلیل و بررسی شاخص‌ها می‌توانیم از جنبه‌های متفاوتی به وضعیت گذشته و حال بورس دست پیدا کنیم. برخی از شاخص‌های بازار بورس، به خصوص در بین تحلیل‌گران و فعالان بازار، از اهمیت بیشتری برخوردار است. در ادامه قصد داریم تا به بررسی این شاخص‌ها بپردازیم.
شاخص‌های پر اهمیت در بازار سرمایه
موارد زیر از جمله شاخص‌های موجود در بازار بورس و فرابورس هستند که در ادامه به بررسی هر کدام می‌پردازیم.
- شاخص کل بورس
- شاخص کل فرا بورس
- شاخص کل هم وزن
- شاخص صنعت
- شاخص سهام آزاد شناور
- شاخص ۵۰ شرکت فعالتر
شاخص کل بورس
شاخص کل نمایش دهنده وضعیت بازار است و منظور از افت یا رشد شاخص که در اخبار و یا صحبت‌ها شنیده می‌شود، همین شاخص کل بورس می‌باشد. تنها سهام‌های موجود در بازار بورس بر روی شاخص کل اثرگذارند. به شاخص کل، شاخص میانگین نیز، گفته می‌شود. با رشد و ریزش این شاخص، میانگین بازدهی سرمایه گذاری نیز، تغییر می‌کند. به این شاخص، شاخص قیمت، شاخص بازده نقدی و شاخص تدپیکس (TEDPIX) نیز می‌گویند.
محاسبه شاخص کل
شاخص کل بر مبنای ارزش سهام می‌باشد. رشد و یا ریزش این شاخص نشانه کم و زیاد شدن میانگین ارزش کل سهام در بورس می‌باشد. ارزش هر شرکت با توجه به قیمت پایانی در آخرین روز در حاصل ضرب تعداد کل سهام شرکت به دست می‌آید و ارزش کل بازار مجموع ارزش شرکت‌های بورسی است.
هر روز قیمت سهام دچار تغییراتی ریزشی یا صعودی می‌شود و بنابراین، ارزش هر شرکت دستخوش این تغییرات قرار می‌گیرد. بنابراین، رشد و یا ریزش شاخص کل تحت تاثیر این گونه تغییرات قیمتی قرار می‌گیرد. از آنجایی که قیمت شرکت‌ها و همچنین، تعداد کل سهام آنها با یکدیگر فرق می‌کند، بنابراین، تاثیر سهام نیز بر روی آنها یکسان نمی‌باشد. شاخص کل در هر روز به شکل زیر محاسبه می‌شود:
در این محاسبه باید مبدا شاخص با توجه به زمان و مبنای آن با توجه به تعداد واحد، در نظر گرفته شود.
تاثیر معاملات بلوکی بر روی شاخص
دانستیم سهام شرکت‌های بورسی به نسبت ارزششان بر روی شاخص تاثیرگذار است. حالا این سوال پیش می‌آید، زمانی که در یک نماد، حجم زیادی مورد معامله قرار می‌گیرد، چه کاری باید انجام شود تا بر روی قیمت سهام، تاثیری نگذارد؟ در معاملات بلوکی بر روی تابلوی بازار خرده فروشی و با نظارت سازمان بورس، به نماد یک عدد 2 اختصاص داده می‌شود که در این نماد جدید، خرید و فروش بین فروشنده و خریدار انجام شود. معاملات بلوکی بر روی شاخص کل اثرگذار می‌باشند.
شاخص کل و مزایا و معایب آن
شاخص کل مزیت‌های فراوانی دارد و بنابراین، از اهمیت زیادی نیز، برخوردار است. ایرادش آن است که وضعیت کلی بازار را نشان نمی‌دهد. بنابراین به منظور شناخت وضعیت کلی بازار از شاخص دیگری به نام شاخص هم وزن استفاده می‌کنیم. د کل می‌توانیم برخی از ویژگی‌های شاخص کل را به صورت زیر بیان کنیم:
- شاخص کل نشان دهنده وضعیت کلی بازار نیست ولی نشان دهنده ارزش بازار می‌باشد.
- شاخص کل ورود و خروج نقدینگی را نشان می‌دهد.
- شاخص کل ورود و خروج معامله‌گران به بازار را نشان می‌دهد.
تحلیل شاخص کل
در روند تکنیکالی صعودی شاخص کل، بیشتر سهام دارای رشد قیمتی هستند و خرید سهم در این بازه صعودی پیشنهاد می‌شود. در مقابل در روند نزولی شاخص کل، دو استراتژی را می‌توان در پیش گرفت. یکی از این استراتژی‌ها خالی کردن پرتفوی و سرمایه گذاری بر روی اوراق مطمئن می‌باشد. استراتژی دوم خروج 50 تا 70 درصد از سرمایه می‌باشد. در زمان رنج زدن نیز، بهتر است تا اقدام به خرید سهامی شود که کم‌ترین تاثیر را بر روی شاخص دارند. سهام شرکت‌های کوچک از این دست سهام می‌باشند.
شاخص کل فرابورس
این شاخص شبیه شاخص کل می‌باشد با این تفاوت که تنها سهام‌های موجود در بازار فرابورس بر روی شاخص کل فرابورس اثرگذارند. بیشتر اوقات این شاخص تابع شاخص کل می‌باشد و نیازی به تحلیل این شاخص نیست.
شاخص کل هم وزن
وقتی ارزش تمام سهم‌ها با هم برابر در نظر گرفته شود و بزرگ و کوچک بودن شرکت‌ها، عامل تاثیرگذاری نباشد، از این شاخص استفاده می‌شود. مبدا این شاخص در تاریخ 1ول فروردین سال 1393 و مبنای اولیه‌اش هم ۱۰۰۰۰ واحد در نظر گرفته شده است. این شاخص می‌تواند وضعیت و شرایط کلی بازار را نمایش دهد. مثبت یودن این شاخص، نشانه مثبت بودن بازار است و منفی بودنش هم نشانه منفی بودن بیشتر سهام‌ها در بازار می‌باشد.
شاخص صنعت
دقیقا همان محاسبه‌ای که برای شاخص کل انجام می‌دهیم، برای هر صنعت به طور جداگانه انجام می‌دهیم تا شاخص صنعت را محاسبه کنیم. با بررسی این شاخص، وضعیت هر صنعتی مشخص خواهد شد. این کار به شناسایی صنایع در حال رشد که بهای سهامشان روند صعودی دارد، منجر خواهد شد. با شناسایی این سهام‌ها می‌توانید نسبت به خریدشان اقدام فرمایید.
شاخص سهام آزاد شناور
به تعداد سهام‌هاي در حال گردش يك شركت كه نسبت به کل سهام شرکت در حال خريد و فروش و يا به اصطلاح، گردش مي‌باشد، سهام شناور گفته مي‌شود. ميزاني از سهام نيز بلوكه است و قابلیت خرید و فروش ندارد. این سهام متعلق به سهامداران عمده شركت مي‌باشد. براي محاسبه اين شاخص، در وزن دهي سهام به جاي استفاده از كل سهام شركت، از سهام شناور استفاده می‌شود.
شاخص ۵۰ شرکت فعالتر
اين شاخص نشان دهنده وضعيت 50 شركت فعالتر بازار است. براي انتخاب اين شركت‌ها، در بازه زماني سه ماهه اخير، شركت‌هايي كه بيشترين تعداد معاملات را داشته باشند، لحاظ مي‌شوند. در محاسبه اين شاخص دو روش متفاوت لحاظ مي‌شود. روش اول ميانگين ساده يا شاخص هم وزن است و روش دوم ميانگين موزون مي‌باشد كه روش به دست آوردنش شبيه به محاسبه شاخص كل است.
تحلیل بقیه شاخص‌ها
تمامی شاخص‌ها با یک تاخیر زمانی از شاخص کل تبعیت می‌کنند. بنابراین زمانی که شاخص کل مثبت است، خرید سهام توصیه می‌شود. در بازار صعودی هدف کسب سود بیشتر است در حالی که در بازار نزولی، این حفظ سود است که اهمیت ویژه‌‌اي دارد.
با روند صعودي شاخص دست به خريد چه سهامي بزنيم؟
البته اين كه شاخص در ابتدا يا ميانه موج باشد نيز، بسيار مهم است. در ابتداي موج، توجه به شركت‌هاي بزرگ و پرتاثير بر روي شاخص، اهميت دارد. رشد اين شركت‌ها باعث شده است تا روند بازار صعودي شود و با تحليل تكنيكالي مي‌توانيد با خريد سهام اين شركت‌ها، سود خوبي كسب كرد. اما پس از يك رشد بسيار زياد، احتمال ريزش شارپي وجود دارد و بايد محتاطانه عمل كرد. سهام بزگ بازار نقدشوندگي بالاتري نسبت به بقيه سهام دارند. اگر قصد خريد داريد، بهتر است تا از اين سهام را بخريد و گرفتار صف‌هاي قروش نشويد.
باروند نزولي يا رنج شاخص چه كاري بايد كرد؟
در شرايط نزولي بازار، فعاليت كمتري داشته باشيد. گاهي در شاخص كل نزولي، شاخص هم وزن روندي صعودي دارد. اين نكته به ما مي‌رساند كه سهام كوچك، بر خلاف سهام بزرگ بازار كه در شرايط رنج زدن و يا نزولي قرار دارند، روندي صعودي خواهند داشت و خريدشان توصيه مي‌شود. سهام صنايع دارويي، غذايي، زراعت و قندي از اين دسته سهام‌ها محسوب مي‌شوند. گاهي نيز با وجود نزولي بودن و رنج زدن شاخص كل و شاخص هم وزن، شاخص صنعت صعودي است. سعي كنيد در اين زمان شاخص صنعت را بررسي كنيد تا صنايع صعودي را شناسايي كرده و سهامشان را خريداري نماييد.
نتيجه گيری
در اين مقاله گفته شد كه براي خريد مطمئن سهام و كسب سود بيشتر، توجه به وضعيت بازار از اهميت زيادي برخوردار است. در اين راستا، شاخص كل، عاملي است كه در اين امر كمك زيادي به ما مي‌كند. سپس با شاخص‌های پر اهمیت در بازار سرمایه آشنا شديم. يك تحليل كلي انجام داديم و پيشنهاداتي براي فعاليت خريد و فروش سهام با توجه به روند اين شاخص‌ها ارائه داديم. در كل، شاخص بورس، اهرمی تاثیر گذار بر روند قیمت سهام مي‌باشد. به نظر شما شاخص‌ها تا چه ميزاني در رشد قيمت و يا افت سهام شركت‌ها اثر دارند؟ شما چه تجاربی در بررسی شاخص‌ها و شناسایی سهام در حال رشد داريد؟ سود حاصل شده چه زماني و در چه شرايطي برايتان حاصل شده است؟ بسيار خوشنود خواهيم شد اگر اين تجارب را با ما نيز، به اشتراك بگذاريد. اگر از علاقه مندان به حوزه بورس هستيد و يا در اين حوزه علم آموزي مي‌كنيد، به شما توصيه مي‌كنيم تا مقالات مربوط به بازار گاوي و خرسي، شناسایی علائم رشد یا افت سهام، خريد سهام بر اساس تحليل بنيادي و موارد مرتبط ديگر را نيز مطالعه فرماييد. موفق و پر سود باشيد.