بازار سرمایه یک بستر کاملا حرفه ای است و مانند هر بازار دیگری، اصطلاحات و مفاهیم تخصصی خود را دارد و افرادی که به دنبال موفقیت در این بستر هستند، بایستی این اصطلاحات تخصصی را به خوبی یاد بگیرند. یکی از این مفاهیم، پیشخور شدن قیمت نام دارد و کاربرد اصلی آن در تحلیل بنیادی است. پیشخور شدن قیمت در مواقعی استفاده می شود که اخبار، مسائل بنیادی و...پیش از اینکه به طور عملی به وقوع بپیوندند، اثر خود را بر روی قیمت می گذارند و در اینجا گفته می شود که قیمت ها پیشخور شده اند.

به عنوان مثال، وقتی که خبرهایی مبنی بر حذف تخصیص ارز 4200 تومانی برای مواد و محصولات دارویی در بازار شنیده می شود، سهم های گروه دارو ممکن است در همان لحظات اولیه و روزهای آینده، رشد قیمتی خوبی را تجربه کنند، در حالیکه به لحاظ سودسازی و عملکرد بنیادی این شرکت ها، در کوتاه مدت هیچگونه اتفاقی نمی افتد و اصطلاحا گفته می شود که قیمت این شرکت ها، اثر حذف ارز 4200 تومانی را پیشخور کرده اند.

منظور از پیشخور شدن قیمت چیست؟

در هر کدام از بازارها، عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت است و جهت گیری قیمت به یک سمت خاص را می توان پیشخور شدن قیمت دانست. در واقع، پیشخور شدن قیمت به این معناست که خیلی قبلتر از اینکه اخبار و اطلاعات خاصی از یک کالا یا سهام منتشر شود، قیمت آن شروع به افزایش یا کاهش می کند. در این مواقع گفته می شود که قیمت ها بدون دلیل بالا و پایین می روند، در حالیکه هجوم پول هوشمند است که باعث افزایش در طرف عرضه یا تقاضا می شود.

وقتی که قیمت یک سهم پشت سرهم نزولی یا صعوی می شود و هیچ تغییراتی هم در صورت های مالی آن رخ نداده باشد، متوجه آن می شویم که قیمت سهام پیشخور شده است و باید به دنبال دلایل آن باشیم.

به عنوان مثال، مذاکرات احیای برجام که بسیاری از تحلیلگران معتقدند در کوتاه مدت باعث کاهش نرخ ارز می شود، روند بازار سرمایه را دچار نوسان کرد و پیش از اینکه قیمت ارز به واسطه توافق کاهش یابد، قیمت بسیاری از سهم ها افت کردند؛ در واقع، سهام این شرکت ها پیش از اینکه کاهش نرخ ارز در صورت های مالی آن ها تاثیر چشمگیری داشته باشد، افت قیمت را تجربه کردند و پیشخور شدن قیمت برای آن ها اتفاق افتاده است.

پیشخور شدن قیمت به چه دلیل اتفاق می افتد؟

این اصطلاح دلایل مختلفی دارد و هرکدام از آن ها به نوعی می توانند قیمت سهام شرکت ها را دچار نوسان کنند. از جمله دلایل پیشخور شدن قیمت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اخبار تاثیر گذار بر صنعت
• تغییرات قیمت های جهانی
• تغییرات نرخ ارز
• تنش های سیاسی و چشم انداز اقتصاد کلان
• و...

اخبار تاثیر گذار بر صنعت

همانطور که می دانید اخبار و رسانه ها تاثیر مستقیم بر روند بازار سرمایه دارند؛ به ویژه این که اگر خبر منتشر شده در مورد یک صنعت خاص باشد، تاثیر آن چند برابر است. هر آنچه که قرار است در یک صنعت خاص رخ دهد، تمامی قوانین و مصوبه هایی که در آینده ممکن است وضعیت آن صنعت را به طور کلی تحت شعاع قرار دهد، آن دسته از خبر هایی هستند که انتشار آن ها بر روند قیمتی آن صنعت تاثیر گذار خواهد بود.

به عنوان مثال، خبرهایی که در خصوص لغو قیمت گذاری دستوری در صنعت خودروسازی شنیده می شود، می تواند تقاضا را برای خرید سهام شرکت های فعال در گروه خودرو و ساخت قطعات افزایش دهد و قیمت سهام این شرکت ها رشد خوبی را در کوتاه مدت تجربه کنند؛ در حالیکه عملکرد واقعی و سودآوری آن ها در کوتاه مدت نمی تواند به شکل قابل توجه افزایش پیدا کند و در ماه های آینده که این مصوبه سود شرکت های خودروساز را افزایش دهد، عملا تغییرات قیمتی خاصی در سهام آن ها دیده نمی شود، چراکه چند ماه قبل، این خبر اثر خود را گذاشته است و قیمت ها پیشخور شده اند.

تغییرات قیمت های جهانی

تغییرات بین المللی و جهانی در این موضوع تاثیر بسزایی دارد، مخصوصا اگر شرکت ها در حوزه واردات و صادرات فعالیت کنند، تغییرات قیمت ها بر ارزش سهام آن تاثیر کاملا مستقیمی خواهد داشت. صورت های مالی شرکت ها در سایت کدال منتشر می شود که قطعا تغییرات قیمت های بین المللی بر هزینه های آن شرکت از جمله خرید و فروش تاثیر گذاشته و این موضوع باعث پیشخور شدن قیمت سهام شده است.

به عنوان مثال، وقتی که سهامداران شرکت های تولید کننده فولاد احساس کنند که قیمت این محصول در منطقه CIS ممکن است کاهش پیدا کند و سودآوری شرکت های فولادی را تحت تاثیر قرار دهد، ریسک نمی کنند و ترجیح می دهند که سهام در اختیار خود را بفروشند و این شرکت ها پیش از اینکه قیمت های جهانی جدید در صورت های مالی آن ها اعمال شود، شروع به اصلاح قیمتی می کنند.

تغییرات نرخ ارز

همانطور که می دانید، افزایش قیمت دلار باعث رشد قیمت ها در بازار سرمایه می شود و اقتصاد ایران نیز به دلیل تحریم های اقتصادی، کسری بودجه و...با تورم همراه است و نوسانات قیمت ارز در بازار آزاد و نیما می تواند موجب پیشخور شدن قیمت ها در بازار سرمایه شود.

به عنوان مثال، یک تحلیلگر پیش بینی می کند که با دلار 25 هزار تومانی، ارزش یک شرکت پتروشیمی می تواند 1000 تومان به ازای هر سهم باشد؛ در اینجا اگر قیمت سهام این شرکت بدون اینکه دلیل بنیادی داشته باشد، با 100 درصد رشد به قیمت 2000 تومان برسد، دلار 50 هزار تومانی را پیشخور کرده است و خرید سهام آن در حالیکه دلار در محدوده 25 هزار تومان معامله شده باشد، همراه با ریسک خواهد بود.

تنش های سیاسی و چشم انداز اقتصاد کلان

بازار سرمایه یک بستر کاملا حساس و نوسانی است و کوچکترین تنش سیاسی، نظامی و...که اخبار منفی را به این بازار برساند، باعث به وجود آمدن ترس و افت قیمت سهام شرکت ها می شود. اگر سرمایه گذاران پیش بینی کنند که تنش های سیاسی در داخل و یا خارج از کشور ممکن است مبادلات اقتصادی را با نوسان همراه کند، ترجیح می دهند که سهام خود را بفروشند و مدتی از بازار دور بمانند.

به عنوان مثال، وقتی که شرایط سیاسی کشور مبهم است و سرمایه گذاران نمی توانند عوامل موثر در سودآوری شرکت ها را پیش بینی کنند، سهام خود را می فروشند، در حالیکه در عملکرد و صورت های مالی این شرکت ها هیچگونه تغییری به وجود نیامده است و فشار فروش به وجود آمده از سوی افراد باعث افت قیمت ها می شود.

یکی دیگر از ویژگی های بازار سرمایه این است که معمولا سرمایه گذاران و معامله گران، آینده را می خرند؛ در واقع، چشم انداز اقتصاد کلان کشور که آینده فعالیت شرکت ها را مشخص می کند، یکی از مهمترین مولفه ها در پیشخور شدن قیمت سهام شرکت ها است و گاهی اوقات، چشم انداز سرمایه گذاری در آینده باعث نوسانات قیمتی در زمان حال می شود.

چگونه پیشخور شدن قیمت سهام شرکت ها را تشخیص دهیم؟

حتما برای شما هم این سوال پیش آمده است که تغییرات قیمتی در یک سهم به دلیل پیشخور شدن قیمت سهم است یا دلایل دیگری دارد؟

پاسخ این سوال را باید در سودآوری شرکت ها و نسبت هایی همچون P/E جستجو کرد. در واقع، اگر P/E یک سهم به طور ناگهانی افزایش پیدا کند، امکان این که قیمت سهام پیشخور شده باشد زیاد است و خرید سهام شرکتی که در کوتاه مدت افزایش قیمت زیادی را تجربه کرده است، می تواند ریسک زیادی داشته باشد.

به عنوان مثال، P/E یک شرکت تولید کننده کاشی و سرامیک، 5 واحد است و قیمت سهام این شرکت بدون اینکه اتفاق خاصی در نرخ های فروش و... افتاده باشد، افزایش پیدا کرده است و P/E آن به 10 واحد رسیده است، در اینجا متوجه می شویم که قیمت سهم پیشخور شده است و سرمایه گذاران بهتر است با احتیاط عمل کنند. بنابراین برای تشخیص این موضوع که قیمت سهام شرکت ها پیشخور شده است یا نه می توانید از نسبت P/E و رشدهای ناگهانی قیمت سهم ها استفاده کنید.

جمع بندی

پیشخور شدن قیمت سهم ها در بازار سرمایه یکی از اصطلاحاتی است که در بین فعالان بازار رواج دارد. این مفهوم زمانی کابرد دارد که عملکرد شرکت تغییر خاصی نداشته است، اما به دلیل اخبار و شایعات، چشم انداز تورمی اقتصاد کلان، افزایش نرخ ارز، قیمت های جهانی و...قیمت سهم افزایش پیدا کرده است و خبرهایی که ممکن است در آینده بر روی عملکرد و سودآوری شرکت ها اثر بگذارد را پیشخور کرده است.