داشتن استراتژی در بازارهای مالی، اصلی ترین عامل موفقیت سرمایه گذاران است و تجربه ثابت کرده است که یک فرد باهوش و بدون استراتژی، از فردی که هوش کمتری دارد اما استراتژی و نقشه معاملاتی خود را طراحی کرده است، بازدهی کمتری را خلق می کند. یکی از استراتژی های مهم معاملاتی، خرید و فروش پله ای است که هدف اصلی آن، کمتر ضرر کردن و بیشتر سود کردن است؛ در واقع خرید و فروش پله ای این نکته را به ما یادآوری می کند که در هر معامله ای، نباید همه یا بخش بزرگی از پول خود را به یکباره درگیر کنیم و خرید و فروش های ما باید به شکل فرآیندی و پله پله باشد؛ چراکه اگر این موضوع را رعایت نکنیم، ریسک های سرمایه گذاری افزایش پیدا می کند و معامله گران با استرس زیادی روبرو می شوند. بنابراین وقتی که از خرید و فروش پله ای صحبت می کنیم، منظور یک ترفند سرمایه گذاری است که فعالان حرفه ای از آن استفاده می کنند و در ادامه مقاله به بررسی آن می پردازیم.

خرید و فروش پله ای به چه صورت انجام می شود؟

استراتژی خرید و فروش پله ای همواره به عنوان یکی از بهترین روش های مدیریت سرمایه شناخته می شود و فعالان بازارهای مالی، با رعایت کردن این موضوع می توانند سودهای خوبی شناسایی کنند و در طرف مقابل نیز از ضررهای سنگین جلوگیری کنند. خرید و فروش پله ای، روش ها و نکات خاص مربوط به خود را دارد که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم.

خرید پله ای

همانطور که از اسم خرید پله ای مشخص است، خریدهای یک معامله گر یا سرمایه گذار نباید به صورت یکجا و ناگهانی باشد؛ بلکه بایستی پله پله و به صورت فرآیندی انجام بپذیرد. 

به عنوان مثال، شما تحلیل دقیقی نسبت به سهام یک شرکت دارید و احتمال می دهید که در قیمت 1000 تومان حمایت شود و قیمت شروع به رشد کند. در اینجا شما مبلغ یک میلیون تومان از این سهم را می خرید، حال فرض کنید که سهام این شرکت در قیمت 1000 تومان حمایت نشد و تا 500 تومان ریزش کرد و شما حتی نتوانستید حد ضرر خود را رعایت کنید. بنابراین شما 500 هزار تومان ضرر کرده اید و در حال حاضر دارایی تان 500 هزار تومان است.

حال فرض کنید که سهم از 500 تومان شروع به حرکت صعودی کرد و تا 1000 تومان رشد کرد و شما از سهم خارج شدید؛ درست است که ضرر خود را جبران کردید ولی سودی هم کسب نکردید و در بهترین حالت، در قیمت سر به سر از این معامله خارج شده اید.

مثالی که گفته شد، برای مواقعی است که شما استراتژی خرید و فروش پله ای را رعایت نکرده اید؛ حال فرض کنید که شما نقشه معاملاتی خرید پله ای را از قبل طراحی می کردید و سپس وارد معامله می شدید. به عنوان مثال، در قیمت 1000 تومان که نقطه حمایت سهم بود مبلغ 300 هزار تومان خرید می کردید و سهم تا 500 تومان پایین می آمد و شما 150 هزار تومان ضرر می کردید؛ پله دوم را مبلغ 300 هزار تومان در قیمت 500 تومان خرید می کردید که میانگین خرید شما به ازای هر سهم 750 تومان می شود و معامله شما در اینجا فقط شامل 150 هزار تومان ضرر شده است؛ با این تفاوت که زمانی که قیمت سهام شرکت تا 1000 تومان رشد کند، شما نه تنها ضرر را جبران کرده اید، بلکه به ازای هر سهم، 250 تومان نیز سود می کنید. حال اگر در قیمت 750 تومان که از ضرر خارج می شدید پله سوم را هم خرید می کردید، سود کل سرمایه شما بیشتر هم می شد.

بسیاری از فعالان حرفه ای که برای بلندمدت سرمایه گذاری می کنند، تعداد پله های خرید خود را افزایش می دهند و معتقدند که هرچقدر این تعداد بیشتر باشد، ریسک سرمایه گذاری کمتر می شود و در روندهای صعودی، پرتفوی افراد خیلی سریع وارد سود می شود. در واقع، تعداد پله ها براساس نقشه معاملاتی افراد می تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی 3 تا 5 پله را می توان برای این فرآیند در نظر گرفت.

خرید پله ای معمولا به 2 دسته تقسیم می شود:

• خرید پله ای در کاهش قیمت ها برای کم کردن میانگین؛ در این روش، اگر سرمایه خود را به چند قسمت تقسیم کرده باشیم، با پایین آمدن قیمت سهام و رسیدن به حمایت های معتبر، پله های بعدی را خرید می کنیم و اصطلاحا از روش «میانگین کم کردن» استفاده می کنیم. مراقب باشید که اگر روند بازار نزولی بود، همه سرمایه خود را خرج نکنید و قسمتی از آن را برای خرید در آغاز روندهای صعودی در نظر بگیرید. با این روش، قیمت تمام شده سهام برای شما به شدت کاهش می یابد و از ضررهای سنگین جلوگیری می کنید.
• خرید پله ای در افزایش قیمت ها برای سود بیشتر؛ فرض کنید که روی یک حمایت، خرید کرده اید و سهم حمایت شد و رو به بالا حرکت کرد، بعد از شکست اولین مقاومت و تثبیت بالای آن یا زمان پولبک به خط مقاومت، پله بعدی و در صورت شکست مقاومت بعدی پله آخر را وارد می شویم.

فروش پله ای

فروش پله ای اصطلاحا برای «سیو سود» استفاده می شود و اگرچه در روندهای نزولی هم از فروش پله ای استفاده می شود اما کاربرد اصلی آن برای روندهای صعودی است. در واقع، سرمایه گذاران حرفه ای در فروش پله ای بخشی از سودی که بدست آورده اند را شناسایی می کنند تا ریسک سرمایه گذاری برای آن ها کاهش پیدا کند.

به عنوان مثال، میانگین قیمت خرید سهام یک معامله گر، 2000 تومان است و قیمت سهام این شرکت شروع به حرکت می کند و پس از صعود 50 درصدی، به 3000 تومان می رسد، در اینجا معامله گر شک می کند که آیا روند صعودی این سهم ادامه دار خواهد بود یا خیر؛ استراتژی خرید و فروش پله ای دقیقا برای همین مواقع است که سرمایه گذاران شک دارند. به عنوان مثال، این فرد با استفاده از استراتژی فروش پله ای، نصف سهام در اختیار خود را در قیمت 3000 تومان می فروشد؛ به این دلیل که اگر قیمت سهام افت کند، این فرد بخشی از سود را شناسایی کرده است و اگر روند صعودی باز هم ادامه داشته باشد، نصف دیگر سهام که فروخته نشده است، از این روند صعودی بهره مند می شود.

از طرف دیگر، فروش پله ای برای روندهای نزولی هم کاربرد دارد و می تواند به سرمایه گذاران کمک کند. به عنوان مثال، فرض کنید که میانگین قیمت خرید سهام توسط یک معامله گر، 5000 تومان است و این فرد متوجه شده است که بازار روند نزولی به خود گرفته است و قیمت سهم ممکن است کاهش پیدا کند؛ در اینجا اگر حد ضرر داشته باشد، می تواند از معامله خارج شود؛ از طرف دیگر، می تواند با هدف خرید سهام با قیمت پایین تر، به صورت پله ای سهام در اختیار خود را بفروشد. به عنوان مثال، این سرمایه گذار 20 درصد از سهام در اختیار خود را به صورت پله ای در قیمت 4000 تومان می فروشد تا بتواند در قیمت های پایین تر، سهام بیشتری بخرد و قیمت میانگین خرید خود را کاهش دهد.

جمع بندی

خرید و فروش پله ای یکی از بهترین استراتژی ها برای مدیریت سرمایه است و فعالان بازارهای مالی از این روش برای سود بیشتر و ضرر کمتر استفاده می کنند. در واقع این روش به شما می گوید که سرمایه و پول خود را به یکباره و ناگهانی خرج نکنید و هر چقدر که دفعات خرید و فروش پله ای بیشتر باشد، ریسک سرمایه گذاری برای افراد کمتر است و برای خرید سهام بنیادی که افت خیلی سنگین را تجربه است، این استراتژی می تواند گزینه مناسبی باشد. بنابراین افرادی که دید بلندمدت به بازار سرمایه دارند، خرید و فروش پله ای در سود و زیان معاملات آن ها بسیار اثرگذار خواهد بود.

حرید و فروش پله ای این امکان را به شما می دهد که در روندهای نزولی، میانگین قیمت خرید سهام در اختیار خود را کمتر کنید و در روندهای صعودی نیز بخشی از سود خود را شناسایی کنید تا ریسک سرمایه گذاری شما کاهش یابد. برای استفاده از روش خرید و فروش پله ای، در روندهای نزولی بایستی حمایت ها را به خوبی تشخیص دهید و در طرف مقابل نیز برای استفاده بهینه از این استراتژی در روند صعودی، بایستی مقاوت ها را شناسایی کنید. از طرف دیگر وقتی که از خرید و فروش پله ای استفاده می کنید، استرس معاملاتی و ترس از دست دادن سرمایه کاهش می یابد.