در ایران مدیریت دارایی‌های مالی و یا به اصطلاح شرایط سبدگردانی به صورت اختصاصی انجام می‌پذیرد. به این ترتیب، برای هر سرمایه‌گذار، یک سبد یا پرتفوی منحصر به فرد، متشکل از سهام و اوراق طراحی می‌شود. سپس میزان ریسک‌پذیری هر سرمایه‌گذار مشخص می‌شود. با مشاوره اختصاصی، بازدهی مورد انتظار شخص سرمایه‌گذار، افق زمانی او، میزان سرمایه، شرایط بازار و ترجیحات احتمالی سرمایه‌گذار، در كنار ریسك‌پذیری فرد، یك بازنگری مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از این مرحله، بین سرمایه‌گذار و سبدگردان قراردادی مبتنی بر سبدگردانی منعقد می‌گردد. كد مخصوصی از طرف سازمان بورس و سپرده گذاری مرکزی به نام PRX صادر می‌شود و به عنوان كد اختصاصی سبدگردانی به شخص سرمایه‌گذار متعلق می‌گردد. پس از آن فعالیت‌های سبدگردانی تحت كنترل قرار می‌گیرند. این كنترل از سوی و سازمان بورس و اوراق بهادار، حسابرس و امین سبد صورت می‌پذیرد. نحوه مشاهده سبد توسط سرمایه‌گذار نیز، از طریق سامانه آنلاین سبدگردانی است.

آمار و ارقام

تا اوایل آذرماه 1399 تعداد شركت‌هایی كه ضمن داشتن مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار در زمینه سبدگردانی فعال هستند و تحت نظارت این سازمان، فعالیت می‌كنند، 31 شركت است. البته، در این تاریخ 22 شركت جدید هم در شرف اخذ مجوز و تاسیس سبدگردانی هستند. رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار، جناب آقای حسن قالیباف اصل در مورد مزایای سبدگردانی در ایران نسبت به سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مزایایی را عنوان كرده‌اند كه مهم‌ترین عامل را چابکی بیان کردند. « چابک بودن استراتژی فعال و توانایی تغییر فوری در مدیریت پرتفوهای اختصاصی از مهم‌ترین مزیت‌های شرکت سبدگردانی می‌باشد. مدیریت سرمایه در سبدگردانی به دلیل اندازه متعادل دارایی‌ها، فرآیندی چابک است. »

قوانین سبدگردانی در ایران

قوانین سبدگردانی در ایران می‌تواند با بلوغ بازار سرمایه بهتر شود. قوانین در حال حاضر اجازه نمی‌دهند تا شرکت‌های سبدگردانی، این امکان را داشته باشند که بیشتر از ده درصد از دارایی‌هایشان را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاص دهند. به عبارت دیگر سبدگردان تنها می‌تواند 10% از دارایی‌های سرمایه‌گذار خود را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصیص دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مقاطع زمانی خاصی که مورد شناسایی سبدگردان‌ می‌باشند، سودآوری بالایی دارند. بنابراین، این قانون محدودیت اعمال می‌کند. بنابراین، امکان پارک منابع سبد برای مدت مشخص، به منظور خرید اوراق و یا سهام در زمان مناسب محدودیت قانونی دارد.

محدودیت پارک کردن سرمایه در صندوق

این سبدگردان‌ها با داشتن پول نقد در صندوق‌های درآمد ثابتی که ریسک کم دارند، به محض یافتن یک فرصت مناسب، اقدام به خرید می‌کنند. در این صورت نیازی به نقد سرمایه و یا خارج شدن از سبد نیست! برای نمونه، سبدگردان قادر است مقداری از دارایی را در صندوق‌های طلا ذخیره سازد. این کار به خصوص با نوسان نرخ ارز، شرایط بازارهای جهانی طلا و رصد مداوم، یک استراتژی مطلوب است.

محدودیت در تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری

تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران، روندی کند و آهسته دارد. شرکت‌های سبدگردانی که یک صندوق درآمد ثابت دارند، حق ایجاد صندوق دوم درآمد ثابت را نخواهند داشت. علاوه بر این، احداث یک صندوق جدید نیز، قوانین دست و پاگیر مربوط به خودش را خواهد داشت! گاهی این روند بیشتر از شش ماه به طول میانجامد! در حالی که در شرکت‌های سبدگردان خارجی، بیشتر از صد نوع صندوق سرمایه‌گذاری وجود دارد. منابع سرمایه‌گذاری مالی در کشورهای صنعتی و پیشرفته، بسیار زیاد است. به دلیل عمق بالای بازارهای سرمایه در این کشورها، اختیار طراحی منعطفی به سبدگردان‌ها داده می‌شود.

محدودیت نیروی کارآمد و متخصص

در صنعت سبدگردانی ایران از نیروهای متخصص کمی برخورداریم. قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار صندوق را برای داشتن حداقل سه مدیر ملزم می‌سازد که دارای مدارک حرفه‌ای از سمت سازمان هستند. بیشتر افراد حرفه‌ای برای همکاری با شرکت‌های سبدگردان به مزایایی نامتعارف و حقوق بالا نیاز دارند. این در حالی است که صلاحیت مدیران صندوق تنها با آزمون‌های حرفه‌ای سازمان تأیید می‌شود.

بازار کار سبدگردان‌های غیرمجاز شخصی

بسیاری از سرمایه‌گذاران به طور غیررسمی، بدون مجوز قانونی، کد کارگزاریشان را در اختیار سبدگردان‌های غیرمجاز شخصی قرار می‌دهند تا ایشان از جانب آنها پرتفوی معاملاتیشان را مدیریت کنند. هر چند که این کار، غیرقانونی است ولی به دلیل داشتن هزینه‌های کم‌تر و ناآگاهی سرمایه‌گذاران، رواج زیادی پیدا کرده است. برای جلوگیری از اشتباه بهتر ایت تا سرمایه‌گذاران با معیارهایی مشخص عملکرد سبدگردان‌ها را مورد بررسی قرار دهند و سپس، سرمایه خود را در اختیارشان بگذارند. یکی از این معیارها، بازدهی تعدیل شده به ریسک است. 

معیار بازدهی تعدیل شده به ریسک

این معیار نشان می‌دهد که با هر ریسکس چقدر بازدهی در سبد ایجاد شده است. برای افراد ریسک‌پذیر، بازدهی بالا در رشد بازار و برای افراد ریسک‌گریز، بازدهی معقول در زمان افول بازار مد نظر قرار می‌گیرد. بنابراین، با کمک این معیار و شخصیت فردی می‌توانید سبدگردانی مناسب پیدا کنید.

نتیجه‌گیری

در این مقاله در خصوص سبدگردانی در کشور عزیزمان توضیحاتی داده شد. همچنین، بیان شد که تا نیمه امسال سی و یک شرکت فعال در زمینه سبدگردانی به طور رسمی فعالیت می‌کند. مدیر عامل سابق سازمان بورس، مهمترین مزیت سبدگردانی را چابک بودن استراتژی‌های فعال در سبدگردانی می‌داند. در ادامه مقاله توضیح داده شد که بازار سرمایه در ایران قوانین سبدگردانی را تحت شعاع خود قرار می‌دهد.

هم اکنون محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد که می‌توانیم به محدودیت پاک کردن سرمایه در صندوق، محدودیت در تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری، محدودیت نیروهای کارآمد و متخصص و همچنین، وجود سبدگردان‌های غیرمجاز را برشماریم.

در انتها نیز معیاری برای تشخیص یک قرارداد سبدگردان مناسب ارائه شد. مطالعه مقالات موجود در سایت نیز به شما در این زمینه کمک خواهد کرد. در صورتی که علاقمندید تا سبدگردانی اختصاصی داشته ‌باشید، مي‌توانید با متخصصان ما در تیم سبدگردانی استاد علیرضا محرابی تماس حاصل فرمایید. موفق و پر سود باشید.