استقلال و پرسپولیس، 2 باشگاه قدیمی در ایران هستند که بیش از 50 میلیون طرفدار دارند؛ اما مشکلات ساختاری و اقتصادی این 2 باشگاه همواره کام هوادارانشان را تلخ کرده است، به گونه ای که در آخرین اقدام، کنفدراسیون فوتبال آسیا، به دلیل عدم شفافیت های مالی، باشگاه های استقلال و پرسپولیس را از لیگ قهرمانان آسیا حذف کرد. در سال های اخیر، زمزمه هایی مبنی بر خصوصی سازی این باشگاه ها و عرضه آن ها در بازار سرمایه به گوش می رسد و دولت های مختلف وعده های زیادی برای این فرآیند به هواداران داده اند؛ اما هیچ کدام از این وعده ها عملی نشد. در چند ماه اخیر این اقدامات جدی تر شد و گفته می شود تا قبل از پایان سال 1400، نمادهای این 2 باشگاه در بازار پایه فرابورس درج می شوند و صورت های مالی آن ها نیز منتشر شده است. به همین دلیل، در ادامه مقاله به اهمیت ورود استقلال و پرسپولیس به بورس می پردازیم.

دلایل ورود استقلال و پرسپولیس به بورس

اصلی ترین سوالی که در اینجا پیش می آید این است که ورود استقلال و پرسپولیس به بورس چه فوایدی برای این 2 باشگاه و هواداران آن ها دارد؟ برای پاسخ دادن به این سوال بایستی از زوایای مختلف به آن نگاه کنیم و با توجه به طرفداران میلیونی که این باشگاه ها دارند، تصمیمات اتخاذ شده در خصوص آن ها می تواند حساسیت های زیادی را ایجاد کند که در ادامه به برخی از زوایای ورود این 2 باشگاه به بورس می پردازیم.

الزامات و قوانین کنفدراسیون فوتبال آسیا

اصلی ترین عامل که مسئولان دولتی را برای خصوصی سازی این 2 باشگاه جدی کرده است، الزامات و قوانین کنفدراسیون فوتبال آسیا است که باشگاه ها را ملزم به رعایت شفافیت مالی و عدم وابستگی به نهادهای دولتی کرده است و همانطور که اشاره شد، آخرین اقدام این کنفدراسیون، حذف اسامی این 2 باشگاه از فهرست نهایی لیگ قهرمانان آسیا بود که جنجال های زیادی را به وجود آورد.

در واقع کنفدراسیون فوتبال آسیا برای تبدیل کردن ساختار باشگاه معمولی به یک باشگاه حرفه ای، صدور مجوزهایی را در دستور کار خود قرار داده است و دادن این مجوز را مشروط به رعایت 5 معیار اصلی در حوزه های ورزشی، زیرساخت ها، حقوقی، مالی و پرسنلی کرده است و جزییات آن حدود 600 مورد را شامل می شود و باشگاه هایی که نتوانند این موارد را رفع کنند، با لغو مجوز حضور در میادین بین المللی روبرو خواهند شد. به همین دلیل ورود استقلال و پرسپولیس به بورس سرعت بیشتری گرفته است.

مشکلات مالی

مشکلات مالی، یکی دیگر از دلایل اصلی برای ورود استقلال و پرسپولیس به بورس است؛ به گونه ای که با وجود ظرفیت های فراوان و هوادران بسیار زیاد که اصلی ترین سرمایه های این 2 باشگاه هستند، در اکثر فصل های فوتبال همواره با مشکلات مالی روبرو می شوند و در بعضی از مواقع، این موضوع به زمین تمرین و حتی امکانات اولیه رفاهی از قبیل خوابگاه، هتل و...نیز می رسد. از طرف دیگر، تجربه های مدیریت موفق باشگاه های فوتبال توسط بخش خصوصی در سراسر جهان، این موضوع را آشکار کرد که مدیریت دولتی نمی تواند تصمیمات تخصصی و حرفه ای برای باشگاه ها اتخاذ کند. به همین دلیل، ورود استقلال و پرسپولیس به بورس اگر به شکل درست و به دور از دخالت های ثانویه دولت در مدیریت آن ها باشد، می تواند مشکلات مالی و ساختاری آن ها را بهبود ببخشد.

به عنوان مثال، در حال حاضر که مدیریت باشگاه های استقلال و پرسپولیس بر عهده دولت است، از بخش تبلیغات (تبلیغات روی پیراهن تیم ها، سایت های وابسته به باشگاه ها و...) مبلغی بسیار ناچیز به دست باشگاه می رسد، در حالیکه اگر مدیریت آن ها در دست بخش خصوصی بود، مطمئنا از ظرفیت تبلیغات برای کسب منافع اقتصادی بیشتر استفاده می شد.

سهیم شدن هواداران در باشگاه

همانطور که می دانید، این 2 باشگاه، بیش از 50 میلیون طرفدار دارند و اصلی ترین پشتوانه و سرمایه آن ها نیز همین طرفداران هستند. از طرف دیگر، بسیاری از این هوادران تمایل دارند در مدیریت سهام باشگاه مورد علاقه خود سهیم شوند و در حال حاضر بسیاری از این افراد، کمک های مالی خوبی به باشگاه خود می کنند. بنابراین، ورود استقلال و پرسپولیس به بورس، به شرطی که تنها با هدف تامین مالی برای دولت نباشد، می تواند اثرات خوبی برای سهیم شدن طرفداران برای مدیریت باشگاه داشته باشد.

توجه داشته باشید که باشگاه های استقلال و پرسپولیس، دارایی های زیادی از قبیل زمین، ساختمان، شرکت های زیرمجموعه و...ندارند و اصلی ترین بخش از ارزش آن ها، نام خود باشگاه، برند و پشتوانه هواداران است که می تواند برای آن ها موقعیت خوبی بسازد.

آیا ورود استقلال و پرسپولیس به بورس می تواند مشکلات آن ها را رفع کند؟

واگذاری به بخش خصوصی یا تامین مالی؟ اصلی ترین موضوع در خصوص ورود استقلال و پرسپولیس به بورس، همین نکته است که هدف دولت از این فرآیند چه چیزی می تواند باشد؛ به این معنا که اگر تنها هدف دولت از عرضه سهام این 2 باشگاه در بازار سرمایه، فقط تامین مالی کوتاه مدت باشد و دولت قصدی برای واگذاری مدیریت آن ها به بخش خصوصی نداشته باشد، نمی توان به ورود استقلال و پرسپولیس زیاد امیدوار بود؛ چراکه دخالت های غیرحرفه ای این نهاد در مدیریت باشگاه ها در هر دوره ای باعث وارد شدن خسارت به آن ها شده است.

اما اگر ورود استقلال و پرسپولیس به بورس و عرضه سهام آن ها در بازار سرمایه، باعث سهیم شدن مردم و بخش خصوصی در فرآیند مدیریتی این 2 باشگاه شود، می توان به ورود استقلال و پرسپولیس به بورس با دیدگاه مثبت نگاه کرد.

ارزش گذاری و صورت های مالی باشگاه ها

در روزهای اخیر، خبرهایی مبنی بر ارزش گذاری این 2 باشگاه و منتشر کردن صورت های مالی آن ها به گوش رسید و حواشی بسیار زیادی نیز در این خصوص به وجود آمد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.

ارزش گذاری

همانطور که می دانید، هر شرکت و بنگاه اقتصادی پیش از ورود به بازار سرمایه بایستی توسط کارشناسان بازارهای مالی ارزش گذاری شود و ورود استقلال و پرسپولیس به بورس نیز از این موضوع مستثنی نبود؛ به گونه ای که در 23 بهمن 1400، حسین قربان زاده رئیس سازمان خصوصی سازی اعلام کرد که این 2 باشگاه توسط کارشناسان دادگستری ارزش گذاری شده اند و قیمت آن ها به صورت زیر می باشد:

• باشگاه استقلال 2 هزار و 780 میلیارد تومان
• باشگاه پرسپولیس 3 هزار و 210 میلیارد تومان

این ارزش گذاری حواشی بسیاری زیادی را به وجود آورد و برخی از تحلیلگران خواستار شفاف سازی سازمان خصوصی سازی در رابطه به نوع ارزش گذاری این 2 باشگاه شدند و حتی بسیاری از هواداران استقلال نسبت به این موضوع معترض بودند که چرا قیمت باشگاه استقلال از پرسپولیس کمتر ارزش گذاری شده است.

جزییات جالب توجه در صورت های مالی باشگاه های استقلال و پرسپولیس

در روزهای اخیر صورت های مالی این 2 باشگاه نیز منتشر شده است و جزییات جالبی در آن وجود دارد؛ 

• کمک های مردمی به باشگاه استقلال در سال 1400، 67,448 میلیون ریال بوده است و این مبلغ برای باشگاه پرسپولیس، عدد 35,035 میلیون ریال را نشان می دهد.
• طبق صورت های مالی پرسپولیس، این تیم بابت حضور در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا در فصل های 2020 و 2021، مبلغ 3,470,000 دلار درآمد را کسب کرده است.
• یکی از نکات جالب توجه در صورت های مالی این 2 باشگاه، هزینه های آب، برق و گاز در سال 1400 است؛ به گونه ای که این مبلغ برای استقلال حدود 19 میلیون تومان و برای باشگاه پرسپولیس، 114 میلیون تومان بوده است.
• بدهی استقلال به بازیکنان و مربیان 75 میلیارد تومان و بدهی باشگاه پرسپولیس به بازیکنان و مربیان، 66 میلیارد تومان برآورد شده است.

نکته: ارزش گذاری چنین باشگاه هایی که بخش زیادی از قیمت آن ها به «برند» و هوادران آن ها بستگی دارد، بسیار سخت و تخصصی است و از طرف دیگر تجربه های زیادی برای ارزش گذاری باشگاه های فوتبال در ایران وجود نداشته است و همین موضوع کار را دشوارتر کرده است و مطمئنا هر قیمتی که از طرف سازمان خصوصی سازی اعلام شود، از طرف تحلیلگران و یا هواداران 2 باشگاه مورد انتقاد قرار می گیرد. اما اصلی ترین خواسته فعالان بازار سرمایه، این است که سازمان خصوصی سازی جزییات و روش ارزش گذاری این 2 باشگاه را شفاف سازی کند.

 جمع بندی

استقلال و پرسپولیس، 2 باشگاه قدیمی و پرطرفدار فوتبال ایران و آسیا هستند که در سال های اخیر، با مشکلات متعددی در ساختار حقوقی، مالی و مدیریتی خود روبرو شده اند و این موضوع، موجب ناراحتی میلیون ها هوادار آن ها شده است و با ابلاغ سیاست های خصوصی سازی، همواره زمزمه هایی برای واگذاری این 2 باشگاه به بخش خصوصی شنیده می شود و در حال حاضر مسئولان دولتی و سازمان خصوص سازی معتقدند که ورود استقلال و پرسپولیس به بورس قطعی شده است و قبل از پایان سال 1400، این 2 باشگاه در بازار سرمایه پذیرفته می شوند و طبق برآورد کارشناسان دادگستری، باشگاه استقلال 2 هزار و 780 میلیارد تومان و باشگاه پرسپولیس 3 هزار و 210 میلیارد تومان ارزش گذاری شده است که حواشی خاص خود را به دنبال داشته است.