افرادی که علاقه مند به سرمایه گذاری در بازار سرمایه هستند، به شکل مستقیم نمی توانند خرید و فروش سهام را انجام دهند و بایستی این کار را از طریق واسطه هایی به نام «کارگزاری» پیش ببرند. در واقع، کارگزاری ها نقش میانجی را بین فروشنده و خریدار ایفا می کنند و بخشی از مبلغ معامله را به عنوان کارمزد خود دریافت می کنند. از طرف دیگر، با گسترش بازار سرمایه و وارد شدن سرمایه گذاران جدید، اهمیت فعالیت کارگزاری ها بیش از پیش نمایان شده است، به همین دلیل در این مقاله، به معرفی شرکت کارگزاری و خدمات آن می پردازیم.

وظیفه اصلی کارگزاری چیست؟

همانطور که گفته شد، کارگزاری ها به عنوان واسطه بین خریدار و فروشنده عمل می کنند؛ به این معنا که یک کارگزاری، حجم و مبلغ پیشنهادی خریدار را به فروشنده اعلام می کند و فروشنده نیز مبلغ و حجمی را که در نظر دارد، از طریق کارگزاری به خریداران منتقل می کند؛ در اینجا اگر مبلغ پیشنهادی دو طرف با یکدیگر برابر باشد، معامله صورت می گیرد و کارگزاری نیز بخشی از مبلغ این معامله را به عنوان دستمزد خود دریافت می کند.

حال فرض کنید که مفهومی به نام کارگزاری وجود نداشت، در اینجا خریداران بایستی در تالار معاملاتی شرکت بورس و فرابورس، به دنبال فروشندگان سهام می گشتند و در طرف مقابل نیز اگر فردی، قصد فروش دارایی خود را داشت، بایستی خریداری برای آن پیدا می کرد که با توجه به پیچیدگی های بازارهای مالی و گسترده شدن فعالیت های سرمایه گذاران، انجام چنین کاری عملا غیر ممکن خواهد بود.

انواع کارگزاری در بازار سرمایه

بازار سرمایه ایران، از چهار بخش بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس انرژی و بورس کالا تشکیل شده است و هرکدام از این بازارها، برای فعالیت سرمایه گذاران، یک سری از شرایط خاص را در نظر گرفته اند و کارگزاران برای فعالیت در این بسترها باید مجوزهای لازم را دریافت کنند. بنابراین، کارگزاری های فعال در بازار سرمایه را می توان به چهار بخش تقسیم کرد:

• کارگزاری های عضو بورس اوراق بهادار تهران
• کارگزاری های عضو فرابورس
• کارگزاری های عضو بورس انرژی
• کارگزاری های عضو بورس کالا

نکته اول: توجه داشته باشید که بسیاری از کارگزاری های فعال در بازار سرمایه، مجوزهای لازم برای فعالیت در 4 بازار را دارند؛ اما فعالیت در یکی از آن ها هیچ الزامی برای انجام معامله در سایر بازارها ایجاد نمی کند. به عنوان مثال ممکن است یک شرکت کارگزاری مجوز فعالیت در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس را داشته باشد، اما در بورس کالا یا بورس انرژی هیچگونه فعالیتی نداشته باشد.

نکته دوم: انجام معاملات در برخی از بازارهای بورس کالا و بورس انرژی شرایط خاص خود را دارد و افرادی که صلاحیت لازم را دارند، می توانند در برخی از این بازارها فعالیت کنند؛ به عنوان مثال، گرفتن کد معاملاتی برای فعالیت در بورس انرژی به راحتی گرفتن کد معاملاتی برای فعالیت در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس نیست و شرایط مخصوص خود را دارد.

یک شرکت کارگزاری خوب چه خدماتی را ارائه می دهد؟

تا اینجای کار دانستیم که انجام معاملات در بازار سرمایه، بدون کارگزاری امکان پذیر نخواهد بود؛ اما سوالی که پیش می آید این است که یک شرکت کارگزاری خوب چه ویژگی هایی دارد؟

پاسخ این سوال را در خدمات ارائه شده توسط شرکت کارگزاری بایستی جستجو کرد؛ به این معنا که هرچقدر خدمات آن گسترده تر و متنوع تر باشد، رضایت مشتریان نیز بیشتر خواهد بود. در ادامه تعدادی از خدمات ارائه شده توسط کارگزاری ها را مورد بررسی قرار می دهیم.

فراهم کردن امکان معامله برخط (آنلاین)

در حال حاضر یکی از بدیهی ترین خدماتی که کارگزاری ها ارائه می کنند، فراهم کردن امکان انجام معاملات آنلاین است؛ به این معنا که مشتریان برای انجام معاملات خود، دیگر لازم نیست به صورت حضوری به شعب کارگزاری ها مراجعه کنند. در این روش، کارگزاری ها برای مشتریان خود کد معاملات آنلاین صادر می کنند و این افراد نیز می توانند با ورود به پنل کاربری اختصاصی خود، معاملات مدنظر خود را انجام دهند.

آموزش های رایگان

یکی از خدماتی که می تواند برای مشتریان جذاب باشد، ارائه آموزش های رایگان توسط شرکت کارگزاری است و با توجه به ورود گسترده سرمایه گذاران مبتدی به بازار سرمایه در سال های اخیر، افراد زیادی هستند که به دنبال آموزش های رایگان و مقدماتی برای کسب اطلاعات در مورد نحوه خرید و فروش در بازار سرمایه می باشند. در حال حاضر بسیاری از کارگزاری های مطرح کشور، این موضوع را دنبال می کنند و آموزش های کاربردی بسیار خوبی را برای مشتریان خود در نظر می گیرند.

تخصیص اعتبار معاملاتی به مشتریان

برخی از سرمایه گذاران که تجربه بیشتری در بازار سرمایه دارند، به دنبال کسب سودهای بیشتر هستند اما سرمایه محدود آن ها، مانع کسب سودهای بزرگ می شود، به همین دلیل ترجیح می دهند از اعتبار معاملاتی استفاده کنند. در واقع اعتباری که کارگزاری ها برای مشتریان خود در نظر می گیرند، یک نوع وام است که بر اساس سابقه معاملاتی افراد و ارزش پرتفوی آن ها تخصیص داده می شود و مشتریان پس از دریافت این اعتبار، به وسیله آن معاملات بزرگ تری را انجام می دهند؛ بدیهی است که کارگزاران در قبال دادن این اعتبار، مبلغی را تحت عنوان سود در نظر می گیرند و مشتریان نیز موظف اند این مبلغ را در تاریخ سررسید، به کارگزاری بازگردانند.

برخی از کارگزاری ها برای بدست آوردن مشتری بیشتر، تعرفه های اعتبار خود را جذاب تر می کنند. به عنوان مثال تعدادی از کارگزاری ها معادل 30 درصد از ارزش پرتفوی افراد، اعتبار به آن ها می دهند، در اینجا اگر یک شرکت کارگزاری، به اندازه 50 درصد ارزش پرتفوی افراد اعتبار بدهد، مشتریان بیشتری را می تواند جذب کند.

تخفیف کارمزد

کارگزاری ها بخشی از مبلغ معامله بین خریدار و فروشنده را به عنوان دستمزد خود دریافت می کنند؛ در اینجا ممکن است برخی از کارگزاری ها برای مشتریان خود تخفیف در نظر بگیرند و این موضوع باعث جذابیت برای سرمایه گذاران می شود و کسانی که تعداد معاملات بالا دارند، ترجیح می دهند در چنین کارگزاری هایی ثبت نام کنند.

پشتیبانی مناسب

یکی از بهترین خدماتی که کارگزاری ها می توانند برای مشتریان خود در نظر بگیرند، ارائه خدمات پشتیبانی است؛ به گونه ای که در هر زمانی که سرمایه گذاران در خصوص معاملات خود به مشکلی بر خورده باشند، کارگزاری بتواند پاسخگو باشد. به عنوان مثال در برخی از روزهای معاملاتی ممکن است پرتفوی افراد، مطابق با آخرین تغییرات قیمتی، آپدیت نشده باشد، در این مواقع اگر کارگزاری ها واحدهای پشتیبانی تلفنی و یا آنلاین برای مشتریان خود در نظر گرفته باشند، افراد می توانند به راحتی مشکل خود را با کارشناسان واحد پشتیبانی مطرح کنند.

لازم به ذکر است که در حال حاضر بسیاری از کارگزاری ها، واحدهای پشتیبانی تلفنی و یا آنلاین دارند که می تواند یکی از ویژگی های خوب یک شرکت کارگزاری باشد.

ارائه دادن خدمات مشاوره ای

برخی از کارگزاری ها متناسب با ارزش پرتفوی مشتریان، به آن ها خدمات مشاوره ای ارائه می کنند و این خدمات ممکن است در قالب پیشنهاد سبد سرمایه گذاری، تحلیل های بنیادی و تکنیکال سهم ها و... باشد. بنابراین سرمایه گذاران ترجیح می دهند که در کارگزاری معامله کنند که بتوانند از خدمات مشاوره ای آن استفاده کنند. به عنوان مثال بعضی از کارگزاری ها، برای مشتریانی که ارزش پرتفوی آن ها از یک مبلغ معین بالاتر برود، مشاوره اختصاصی و حضوری دارند و قطعا این موضوع در عملکرد و بازدهی این سرمایه گذار می تواند اثرات مثبت داشته باشد.

سرعت بالای سامانه های معاملاتی

یکی از مواردی که می تواند برای سرمایه گذاران مشکل ایجاد کند، کند بودن سامانه های آنلاین کارگزاری ها است، به این معنا که در روزهایی که سامانه معاملاتی شلوغ است و حجم سفارشات خرید و فروش بالا می باشد (مخصوصا در روزهایی که عرضه اولیه وجود دارد)، مشتریان نمی توانند سفارشات خود را ثبت کنند و این موضوع می تواند سرمایه افراد را با زیان مواجه سازد.

بنابراین کارگزاری هایی که سامانه معاملاتی قوی تری را در اختیار دارند و در روزهای شلوغ بازار سرمایه، خدمات خود را طبق روال روزهای عادی ارائه می کنند، می توانند گزینه بهتری برای معامله گران باشند.

صندوق های سرمایه گذاری و سبدگردانی

افرادی که تخصص و زمان کافی برای سرمایه گذاری مستقیم در بازار سرمایه را ندارند، به شکل غیر مستقیم و در قالب صندوق های سرمایه گذاری و شرکت های سبدگردان اقدام به سرمایه گذاری می کنند؛ برخی از کارگزاری ها، خدماتی از قبیل صندوق های سرمایه گذاری، سبدگردانی و...را نیز برای مشتریان خود فراهم کرده اند که این مورد می تواند یکی دیگر از ویژگی های یک شرکت کارگزاری خوب باشد.

جمع بندی

کارگزاری ها یکی از انواع نهادهای مالی بازار سرمایه هستند که نقش واسطه را بین خریدار و فروشنده بازی می کنند و پس از انجام معامله، درصدی از مبلغ آن را به عنوان کارمزد خود دریافت می کنند. خدمات ارائه شده توسط یک شرکت کارگزاری می تواند در جذب مشتریان موثر باشد و مواردی همچون تخصیص اعتبار معاملاتی، تخفیف کارمزد، پشتیبانی مناسب، سامانه های معاملاتی پر سرعت، خدمات مشاوره ای و... از ویژگی ها یک کارگزاری خوب است. بنابراین انتخاب یک شرکت کارگزاری حرفه ای می تواند در عملکرد و بازدهی سرمایه گذاران موثر باشد.