اقتصاد ایران را همواره به عنوان یک اقتصاد نفتی می شناسند و عمده درآمدهای ایران در سال های گذشته نیز مبتنی بر صادرات نفت بوده است؛ اما با سرمایه گذاری های انجام شده در صنایع و واحدهای تولیدی متعدد، زمینه برای تولید کالاهای مختلف به وجود آمد و تعداد زیادی از این بنگاه های اقتصادی در بازار سرمایه پذیرفته شدند و در حال حاضر بسیاری از این شرکت ها علاوه بر بازار داخلی، برخی از محصولات خود را به کشورهای دیگر صادر می کنند و درآمدهای ارزی خوبی برای کشور خلق می کنند. بنابراین، در ادامه مقاله به معرفی محصولات صادراتی شرکت های بورسی می پردازیم.

کدام گروه ها محصولات صادراتی دارند؟

بورس ایران را می توان به عنوان یک بورس کامودیتی محور در نظر گرفت؛ چرا که بسیاری از شرکت های فعال در آن، در حوزه تولید کالاهای پایه مانند فولاد، مس، سنگ آهن، محصولات پتروشیمی و... فعالیت می کنند و اکثر محصولات صادراتی شرکت های بورسی نیز در همین حوزه تولید و فرآوری می شود. لازم به ذکر است که شرکت های کوچک و متوسط زیادی وجود دارند که در حوزه صادرات فعال هستند؛ اما درآمدهای ارزی آن ها در مقایسه با شرکت های بزرگ کامودیتی محور، اندک است. به طور کلی بخش عمده محصولات صادراتی شرکت های بورسی را می توان در چند حوزه صنعتی، پتروشیمی، فرآورده های نفتی، معدنی و... دسته بندی کرد.

گروه های صادرات محور

همانطور که می دانید، بازار سرمایه ایران متشکل از گروه های مختلف است و هرکدام از این گروه ها در یک حوزه خاص فعالیت می کنند. اگر بخواهیم محصولات صادراتی شرکت های بورسی را بر مبنای ارزش دسته بندی کنیم، بخش عمده ای از این محصولات توسط شرکت های فعال در چند گروه محدود تولید و صادر می شوند. این گروه ها عبارت اند از:

• محصولات شیمیایی
• فلزات اساسی
• استخراج کانه های فلزی
• فرآورده های نفتی
• سایر محصولات کانی غیر فلزی
• سیمان، آهک و گچ
• محصولات غذایی
• و...

همانطور که گفته شد، شرکت های کوچک و متوسطی نیز در سایر گروه ها وجود دارند که بخشی از محصولات خود را به کشورهای دیگر صادر می کنند، اما میزان ارزآوری و حجم صادرات آن ها در مقایسه با گروه هایی که به آن ها اشاره شد، بسیار محدود و کوچک است.

محصولات صادراتی شرکت های بورسی کدامند؟

در سال های اخیر که فروش نفت ایران به واسطه تحریم های اقتصادی با مشکل مواجه شده است، صادرات شرکت های فعال در حوزه کالاهای پایه گره گشا بوده و بخشی عمده ای از درآمدهای ارزی کشور را به خود اختصاص داده است؛ در این میان، محصولات صادراتی شرکت های بورسی نیز، سهم خوبی در کالاهای صادراتی کشور داشته است. در ادامه به معرفی این محصولات با توجه به دسته بندی گروه های آن ها می پردازیم.

گروه محصولات شیمیایی

گروه محصولات شیمیایی که به لحاظ ارزش بازار، به عنوان بزرگترین گروه بازار سرمایه شناخته می شود، بخش زیادی از محصولات صادراتی شرکت های بورسی را در اختیار دارد. محصولات شیمیایی صادر شده توسط پتروشیمی های فعال در بورس و فرابورس عبارت اند از:

متانول، پروپان، بوتان، پنتان، گوگرد، اوره، سود سوزآور، آب اکسیژنه، پارازايلين، ارتوزايلين، بنزن، رافينت، نفتای سبک، آروماتيک سنگين، پلی اتیلن سنگین، پلی اتيلن سبک خطی، پلی پروپيلن، وينيل استات، اتيلن گلايکول، پلی بوتاداین، هیدروکربورهای هیدروژينه شده، ترکيبات آلی نيتروژن دار، برش ميانی نفتا، PVC، آمونياک، کريستال ملامين، انواع پودر شوینده، صابون، الکيل بنزن خطی، الکيلات سنگين، نرمال پارافين مازاد و...

کالاهایی که گفته شد، بخشی از محصولات شیمیایی صادر شده توسط شرکت های پتروشیمی فعال در بورس ایران هستند؛ البته تنوع محصولات شیمیایی صادر شده، بیشتر از این تعداد است و در اینجا به طور خلاصه به برخی از آن ها اشاره شد.

گروه فلزات اساسی

گروه فلزات اساسی نیز بخش مهمی از خدمات و محصولات صادراتی شرکت های بورسی را در اختیار دارد. از جمله این محصولات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

گالوانیزه، خدمات اسید شویی، خدمات نورد سرد، شمش بیلت، آهن اسفنجی، اسلب، راد کارمزدی، بیلت کارمزدی، راد آلیاژی کارمزدی، کاتد، اکسید مولیبدن، کنستانتره مس، اسید سولفوریک، تسمه و ورق مسی، تسمه و ورق برنجی، لوله مسی، لوله برنجی، مقاطع مسی، مقاطع برنجی، شمش سرب، شمش روی، بلوم، لوله های گازی و صنعتی، انواع قوطی و پروفیل، دیگ شوفاژ، لوله های نشکن، ورق آلومینیومی، کویل آلومینیومی، انواع میلگرد شاخه و کلاف، فروسيليسيم، فروسيليکومنيزیم و...

گروه استخراج کانه های فلزی

همانطور که از اسم این گروه مشخص است، فعالیت اصلی شرکت های فعال در آن، در حوزه استخراج کانه های فلزی است. از جمله محصولات صادراتی شرکت های بورسی که در این گروه فعالیت می کنند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کنستانتره سرب، کنسانتره سولفور روی، شمش روی، کنسانتره سولفور سرب، کنسانتره کربنات سرب، سنگ آهن دانه بندی شده، فولاد، گندله، گندله ريزدانه، کنسانتره سنگ آهن و...

گروه فرآورده های نفتی

گروه فرآورده های نفتی را معمولا با نام گروه پالایشی می شناسند و محصولات صادراتی شرکت های بورسی فعال در آن، شامل مشتقات نفتی می شود. این محصولات عبارت اند از:

گاز مایع، نفتا، بنزین موتور، نفت گاز، نفت کوره، بوتان، نفت گاز معمولی، گوگرد، نفتای سنگین ترش، نفتای کامل، اسلاک واکس، پارافین، روغن پایه، روغن های فرآیند، روغن موتور بنزینی، روغن موتور دیزلی، روغن های صنعتی، روغن پایه، ضدیخ، گریس، روغن دنده، قیر و...

گروه سایر محصولات کانی غیرفلزی

موقعیت جغرافیایی ایران به گونه ای است که علاوه بر معادن کانه های فلزی، انواع مختلفی از معادن غیرفلزی نیز در آن وجود دارد و همین عامل باعث به وجود آمدن گروه سایر محصولات کانی غیرفلزی شده است. محصولات صادراتی شرکت های بورسی که در این گروه فعالیت می کنند، عبارت اند از:

بطری های دارویی، بطری های غیر دارویی، آجر، پشم شیشه، عایق لوله، محصولات نسوز شکل دار، محصولات نسوز بی شکل، شيشه مشجر بی رنگ و رنگی، شيشه سکوريت، طلقی و چند جداره، شيشه فلوت بيرنگ، شيشه سبز اتومبيلی، شيشه وين وايت (فوق شفاف)، شيشه لعابی، شيشه وين لايت (شفاف)، بطر سبک و...

گروه سیمان، آهک و گچ

گروه سیمان، آهک و گچ، شرکت های متعددی را پذیرفته است و محصولات صادراتی شرکت های بورسی که در این گروه فعال هستند، عبارت اند از:

کلينکر سفید، سيمان سفید، سیمان صادراتی پاکتی، کلينکر تيپ پنج، کلينکر تيپ دو، جامبوبگ تیپ 5، کلينکر خاکستری، سيمان پاکتی پوزولانی و...

گروه محصولات غذایی

ارزش و حجم محصولات صادراتی شرکت های بورسی که در گروه محصولات غذایی فعال هستند، نسبت به گروه هایی مانند محصولات شیمیایی یا فلزات اساسی کمتر است؛ اما تنوع زیادی در این محصولات دیده می شود. کالاهای صادراتی گروه محصولات غذایی عبارت اند از:

بيسکويت و چوب شور، آدامس، ویفر، شکلات، پفک، اسنک و پلت، روغن نباتی، کنسروهای غيرگوشتی، خیارشور و ترشی، مرباجات، زیتون شور، روغن زیتون، سس، سرکه، گلاب، رب گوجه فرنگی، آبلیمو، شربت، پودر آب پنیر، پودر شیرخشک بدون چربی، انواع ماءالشعیر، کیک، تافی، آبنبات و کارامل، بستنی زمستانی، ماست، دوغ، خامه، انواع شیر، ماکارونی و....

نکته: همانطور که گفته شد، گروه ها و یا شرکت های کوچک و متوسط دیگری نیز وجود دارند که محصولات و خدمات خود را به بازارهای بین المللی صادر می کنند؛ اما ارزش و حجم صادرات آن ها در مقایسه با گروه هایی همچون فلزات اساسی یا محصولات شیمیایی بسیار کم است. به همین دلیل در اینجا فقط به تعدادی از این گروه ها که محصولات صادراتی دارند، اشاره شد.

جمع بندی

بازار سرمایه ایران میزبان شرکت ها متعددی است و برخی از این بنگاه های اقتصادی، علاوه بر بازار داخلی، محصولات خود را به بازارهای بین المللی نیز صادر می کنند و سودهای خوبی را خلق می کنند. بخش عمده ای از محصولات صادراتی شرکت های بورسی را کالاهای پایه و کامودیتی تشکیل می دهند و بیشترین ارزش صادرات را گروه هایی همچون محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و...در اختیار دارند. به طور خلاصه محصولات صادراتی شرکت های بورسی را می توان شامل انواع محصولات شیمیایی (متانول، اوره و...)، فولاد و محصولات جانبی آن، انواع فرآورده های نفتی (بنزین، روغن موتور، نفت کوره و...)، انواع محصولات غذایی، سیمان و...دانست.