وقتی اسم صرافی در دنیای ارزهای دیجیتال به گوش می رسد، همه ما اسم صرافی های متمرکز مشهوری مانند بایننس به یادمان می آید. نوع دیگری از صرافی ها وجود دارند که توسط هیچ سازمانی کنترل نمی شود، این نوع صرافی ها در بستر بلاک چین برنامه نویسی شده اند و معاملات را بدون وجود واسطه انجام می دهند، به این نوع صرافی ها، صرافی غیرمتمرکز (Decentralized exchange) گفته می شود.

صرافی غیرمتمرکز

ذات ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز است و این مفهوم با صرافی های متمرکز در تضاد می باشد. در واقع صرافی های غیرمتمرکز یا (DEX) با ایجاد بستری بین دو کاربر، این امکان را ایجاد می کنند که کاربر بتواند آزادانه معامله خود را با شخص مقابل انجام دهد. همچنین برخلاف قوانین صرافی های متمرکز، در این نوع از صرافی ها، احراز هویت اجباری نیست و چنانچه صرافی غیرمتمرکز معتبر باشد و در کدنویسی آن مشکلی وجود نداشته باشد، می توان گفت خطر بلوکه شدن دارایی وجود ندارد چون این صرافی ها تنها با متصل شدن به کیف پول شخصی، ارزهای دیجیتال را برداشت و واریز می کنند و این دارایی توسط شخص ثالثی کنترل نمی شود.

نحوه کار صرافی های غیرمتمرکز

همان طور که گفته شد صرافی های غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین ساخته می شوند. علاوه بر این صرافی های غیرمتمرکز امکان انجام قراردادهای هوشمند را نیز فراهم می کنند.

قراردادهای هوشمند در واقع نرم افزار هایی هستند که در صورت اتفاق افتادن شرط های خاصی، بدون امکان ایجاد توقف، برنامه های خاصی را عملی می کنند. در واقع خود سازنده نیز توانایی متوقف کردن این قراردادها را ندارد. با توجه به این ویژگی، توسعه دهندگان از طریق همین قراردادهای هوشمند، برنامه هایی را عملی می سازند که هیچ کس نمی تواند در آن ها دخالتی داشته باشد و تا همیشه به کار خود ادامه می دهند. به این برنامه ها، برنامه های غیرمتمرکز یا (ِDapp) نیز گفته می شود.

نحوه انجام معامله در صرافی های غیرمتمرکز به این صورت می باشد که ابتدا کاربر یک با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود به صرافی غیرمتمرکز، درخواست خرید ارز دیجیتال X را به مقدارY ثبت می کند. کاربر دو نیز با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود به صرافی غیرمتمرکز، درخواست فروش ارز دیجیتال X را به مقدار Y ثبت می کند. سپس دارایی نام برده، وارد قرارداد هوشمند می شود و این معامله در قرارداد هوشمند انجام میشود. در نهایت دارایی و مبلغ بین خریدار و فروشنده جابه جا میشود. 

با توجه به اینکه امکان توقف قرارداد هوشمند وجود ندارد، خیال خریدار و فروشنده کاملا از بابت معاملات راحت می باشد.

از ویژگی های معامله در صرافی های غیرمتمرکز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کارمزد پایین برای انجام معامله
2. سرعت پایین انجام معاملات به دلیل کم بودن مقیاس پذیری
3. ارزهای دیجیتال محدودی در این سیستم قابل معامله هستند
4. با توجه به اینکه حجم معاملات پایین است، انجام معامله ممکن است زمان بر باشد
5. برای انجام معامله احتیاجی نیست که دارایی را به کیف پول صرافی منتقل کنید

برای کسب اطلاعاتی در مورد دکس تریدینگ بر روی لینک کلیک کنید.

معایب و مزایای صرافی های غیرمتمرکز و تفاوت آن با صرافی های متمرکز

• در صرافی های متمرکز سازمان و گروه خاصی مسئولیت کنترل دارایی کاربران را بر عهده دارند. لذا در صورت بروز هر گونه مشکل، افراد اداره کننده صرافی متمرکز، طرف حساب می باشند. در صرافی های غیرمتمرکز این چنین نیست، در واقع این صرافی ها توسط کامپیوتر های زیادی از سراسر دنیا اداره می شوند و در پشت آن فرد یا سازمان خاصی قرار ندارد. اساس کار صرافی های غیرمتمرکز، قراردادهای هوشمند می باشد که امکان توقف و خطا در آن ها وجود ندارد.
• برای شروع کار در صرافی های متمرکز ابتدا لازم است که شما با ارائه مدارک، احراز هویت کنید اما در صرافی های غیرمتمرکز این چنین نیست، در واقع اشخاص معامله کننده در این صرافی ها برای همیشه ناشناس می مانند، چرا که برای انجام معامله تنها لازم است کیف پول ارز دیجیتال خود را به صرافی غیرمتمرکز وصل کنید.
• از آن جایی که در صرافی های غیرمتمرکز نیازی به انتقال دارایی به کیف پول صرافی نمی باشد در نتیجه ارزهای دیجیتال کاربران در صرافی ها نگهداری نمی شود. با توجه به چنین شرایطی، امکان هک و سرقت دارایی ها بسیار سخت و دشوار می باشد. از این رو امنیت صرافی های غیرمتمرکز (DEX) زیاد می باشد.
• با توجه به اینکه امکان فعالیت در صرافی های متمرکز برای ایرانی ها و کاربران دیگر در کشورهای تحریم شده، با محدودیت رو به رو است و دائما امکان مسدود سازی دارایی ها برای این افراد وجود دارد. صرافی های غیرمتمرکز می تواند جایگزین مناسبی برای کشورهای تحریم شده باشد چراکه هیچ گونه محدودیت و مسدودیتی در آن، برای هیچ کس وجود ندارد.
• کارمزد انجام تراکنش در این صرافی ها پایین است اما لازم به ذکر است که به دلیل حجم پایین معاملات و تعداد کم ارزهای دیجیتال پشتیبانی شده، سرعت انجام معاملات پایین می باشد.

بهترین صرافی های غیرمتمرکز

1_ یونی سوآپ (Uniswap Exchange)

صرافی غیرمتمرکز یونی سوآپ در سال 2018 بر بستر بلاک چین اتریوم ساخته شد. در این صرافی شما می توانید به راحتی با استفاده از قراردادهای هوشمند، توکن های ERC20 را معامله کنید. همچنین کارمزد این صرافی 0.3 درصد است که از طریق توکن هایی که از شبکه اتریوم پشتیبانی می کنند، پرداخت می شود. با توجه به اینکه کارمزد این صرافی نسبت به دیگر صرافی های غیرمتمرکز رقیبش کم تر است، روز به روز حجم معاملات این صرافی در حال افزایش می باشد. در حال حاضر حجم معاملات روزانه این صرافی بیش از 1 میلیارد دلار می باشد. علاوه بر امکان مبادله توکن ها، از استخر نقدینگی نیز می توان برای درآمدزایی از این صرافی غیرمتمرکز استفاده کرد. توکن این صرافی نیز یونی سوآپ می باشد (UNI) که در ابتدای ورود قیمت این توکن به 7 دلار رسید و در تاریخ 20 فوریه به 32 دلار رسید و سقف تاریخی خود را به ثبت رساند. هم اکنون نیز قیمت این ارز دیجیتال، حوالی 21 دلار می باشد.

2_ وان اینچ(1inch Exchange)

این برنامه در واقع خود از چندین صرافی تشکیل شده است. به همین خاطر از این صرافی غیرمتمرکز به عنوان گردهم آورنده ی DEX ها یاد می شود. همین ویژگی صرافی غیرمتمرکز وان اینچ باعث می شود، کاربرانی که قصد کسب سود آربیتراژی را دارند، از این صرافی استفاده کنند. در این صرافی تنوع خوبی از ارزهای دیجیتال در اختیار کاربران قرار گرفته است. با توجه به اینکه این پلتفرم از چندین صرافی غیرمتمرکز تشکیل شده است، وقتی شما سفارشی ثبت می کنید، این سفارش در لیست سفارشات چندین صرافی قرار می گیرد و با توجه به سیاست های صرافی غیرمتمرکزی که معامله در آن انجام می شود، میزان کارمزد تعیین می شود. ارز دیجیتال این صرافی نیز وان اینچ (1inch) می باشد که قیمت آن حوالی 2 دلار است. در صرافی وان اینچ علاوه بر امکان ترید و کسب سود آربیتراژی، امکان شرکت در پروژه های وام دهی و استخر نقدینگی نیز وجود دارد.

3_ صرافی غیرمتمرکز بایننس (Binance DEX)

صرافی بایننس در سال 2019 از صرافی غیرمتمرکز خود رونمایی کرد. بایننس برای انجام معاملات این صرافی نیز از هسته پردازشی اصلی بایننس متمرکز(Binance Chain) استفاده کرده است. در نتیجه سرعت انجام تراکنش ها تفاوتی ندارد اما کارمزد انجام تراکنش در صرافی غیرمتمرکز بایننس 0.1 درصد می باشد. توکن اختصاصی این صرافی همان BNB می باشد که اگر شما از این توکن برای فعالیت در صرافی استفاده کنید کارمزد بسیار ناچیزی معادل 0.04 پرداخت خواهید کرد. مشکل اساسی برای استفاده ایرانی ها از بایننس، در صرافی غیرمتمرکز بایننس نیز برقرار می باشد و صرافی بایننس اعلام کرده است که به کشورهایی که در لیست سیاه خود قرار دارند، هم چنان در صرافی غیرمتمرکز نیز، سرویس ارائه نمی دهد.

4_ کایبر سواپ (Kyberswap)

یکی دیگر از صرافی های غیرمتمرکز فوق العاده و جدید، کایبر سواپ می باشد که بر روی بلاک چین اتریوم ساخته شده است. این صرافی نیز مانند دیگر صرافی های غیرمتمرکز، از قراردادهای هوشمند به منظور انجام معاملات استفاده می کند. یکی از ویژگی های خوب این صرافی این است که از ذخایر پویا استفاده می کند، به همین دلیل است شبکه می تواند با فراهم کردن نقدیندگی، خدمات خود را ارزان تر ارائه دهد.

5_ بالانسر (Balancer)

بالانسر در اصل یک سیستم سبد سرمایه گذاری و ارائه دهنده نقدینگی می باشد. شما می توانید با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود به معامله انواع توکن ها بپردازید. شبکه اصلی بالانسر در سال 2020 راه اندازی شد و هم اکنون حجم معاملات آن حدود 21 میلیون دلار می باشد.

بازار ساز اتوماتیک

بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) یا AMM باعث پیشرفت فوق العاده صرافی های غیرمتمرکز شد. قبل از اینکه استفاده از AMM در صرافی های غیرمتمرکز متداول شود، صرافی های غیرمتمرکز همانند صرافی های متمرکز، از دفتر سفارشات (Order Book) استفاده می کردند. هم اکنون بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز از سیستم بازار ساز خودکار استفاده می کنند.

این سیستم باعث می شود نقدیندگی مورد نیاز صرافی های غیرمتمرکز تامین شود و همچنین این امکان را برای کاربران فراهم میکند تا بدون نیاز اعتماد به طرف مقابل، معامله خود را انجام دهند.

جمع بندی: صرافی های غیرمتمرکز بر بستر شبکه بلاک چین ساخته می شوند و با استفاده از قراردادهای هوشمند، معاملات را بین دو طرف انجام می دهند. در این نوع از صرافی ها احرار هویت اجباری نیست و امکان مسدودشدن دارایی نیز بسیار کم می باشد. برای نقل و انتقال دارایی در این صرافی احتیاجی نیست ارزهای دیجیتال خود را به کیف پول صرافی انتقال دهید، تنها اتصال کیف پول ارز دیجیتال کافیست.

با توجه به اینکه دارایی کاربران در صرافی نگه داری نمی شود، امکان هک و سرقت بسیار کم می باشد. از بهترین صرافی های غیرمتمرکز می توان به یونی سوآپ (Uniswap Exchange) و وان اینچ (1inch Exchange) اشاره کرد. استفاده از سیستم بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) باعث رشد چشمگیر صرافی های غیرمتمرکز شده است. AMM ها نقدینگی موردنیاز صرافی های غیرمتمرکز را تامین می کنند.