در جهان امروز، اقتصاد به عنوان اولویت اصلی کشورها شناخته می شود و این موضوع باعث پیچیده شدن سازوکار بازارهای مالی شده است و نهادها و موسسات مختلفی در حوزه تجارت و بنگاه های مالی شکل گرفته اند؛ از جمله این نهادها می توان به شرکت های سرمایه گذاری اشاره کرد که در حال حاضر بخش بزرگی از داد و ستدهای تجاری در جهان را انجام می دهند. در ایران نیز شرکت های سرمایه گذاری نقش مهمی را در بازار سرمایه ایفا می کنند و باعث به وجود آمدن گروه سرمایه گذاری ها شده اند که در ادامه به معرفی آن می پردازیم.
تاریخچه و معرفی گروه سرمایه گذاری ها
با پیشرفت فرآیندهای سرمایه گذاری، نهادهای مالی متعددی به وجود آمدند؛ شرکت های سرمایه گذاری (Investment Company) یکی از همین نهادهاست که فعالیت آن ها بسیار شبیه صندوق های سرمایه گذاری است. در شرکت های سرمایه گذاری تعدادی از متخصصان حرفه ای در حوزه اقتصاد، بازارهای مالی و... حضور دارند و با تحلیل شرکت های فعال در بورس به دنبال یافتن بهترین گزینه برای سرمایه گذاری هستند. لازم به ذکر است که معاملات شرکت های سرمایه گذاری تنها به سهام پذیرفته شده در بورس ختم نمی شود و شرکت های غیر بورسی نیز مورد بررسی قرار می گیرند.
تفاوت شرکت سرمایه گذاری با هلدینگ
سازوکار شرکت های سرمایه گذاری با هلدینگ متفاوت است؛ به این معنا که شرکت های سرمایه گذاری، سهام شرکت های مختلف را تنها برای کسب سود خرید و فروش می کنند و هیچگونه دخالتی در روند مدیریتی آن شرکت نخواهند داشت و هرجا که احساس کنند قیمت سهم نسبت به ارزش آن پایین تر است، آن را خریداری می کنند و در جای دیگر اگر تحلیل کارشناسان شرکت مبنی بر این نکته باشد که قیمت سهم از ارزش آن بالاتر رفته است، آن را می فروشند.
اما در طرف مقابل، هلدینگ ها علاوه بر در نظر گرفتن روند سودسازی سهام مورد نظر و تحلیل قیمت و ارزش آن، به دنبال کسب جایگاه مدیریتی در آن شرکت نیز هستند که این موضوع باعث تفاوت بین شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها شده است.
تشکیل گروه سرمایه گذاری ها در بورس
پس از تاسیس شرکت های سرمایه گذاری متعدد و گسترش حوزه فعالیت آن ها، صاحبان این شرکت ها و سهامداران اصلی آن ها به دنبال یافتن بستری برای رشد و پیشرفت کسب و کار خود بودند و با توجه به تجربه خوب سایر شرکت های پذیرفته شده در بازار سرمایه، شرکت های سرمایه گذاری نیز به پذیرش در این بازار متمایل شدند و همین عامل باعث به وجود آمدن گروه سرمایه گذاری ها در بازار سرمایه شد. بنابراین گروه سرمایه گذاری ها در بازار سرمایه، متشکل از انواع شرکت های سرمایه گذاری است که در این بازار فعالیت می کنند. گروه سرمایه گذاری ها از لحاظ ارزش بازار و تعداد شرکت پذیرفته شده در آن، به عنوان یکی از بزرگترین گروه های بازار سرمایه به حساب می آید.
شرکت های فعال در گروه سرمایه گذاری ها
سهام شرکت های مختلفی در گروه سرمایه گذاری ها پذیرفته شده است و با توجه به تنوع و تعداد بالای این شرکت ها می توان آن ها را به دو دسته شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران تقسیم کرد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
شرکت های سرمایه گذاری فعال در بورس اوراق بهادار تهران
- سرمايه گذاری خوارزمی (وخارزم)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- سرمايه گذاری توسعه صنعت وتجارت (وصنعت)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- سرمايه گذاری سايپا (وساپا)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
- گروه سرمایه گذاری توسعه صنعتی ايران (وتوصا)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- سرمايه‌گذاری بهمن (وبهمن)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- گروه مديريت ارزش سرمايه صندوق بازنشستگی كشوری (ومدير)- بازار دوم بورس
- سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی كاركنان بانک ها (وسكاب)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- گروه صنايع بهشهر ايران (وصنا)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- سرمايه‌گذاری بوعلی (وبوعلی)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- سرمايه گذاری پرديس (پرديس)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- سرمايه گذاری توسعه ملی (وتوسم)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
- سرمايه گذاری صنعت بيمه (وبيمه)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- سرمايه گذاری سپه (وسپه)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- سرمایه گذاری سهام عدالت استان كرمان (وسكرمان)- بازار دوم بورس
- سرمايه گذاری اعتبار ايران (واعتبار)- بازار دوم بورس
- شركت سرمایه گذاری استان كردستان (وسكرد)- بازار دوم بورس
- سرمایه گذاری سهام عدالت استان كرمانشاه (وسكرشا)- بازار دوم بورس
- سرمايه گذاری آتيه دماوند (واتی)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
- شركت سرمایه گذاری استان خوزستان (وسخوز)- بازار دوم بورس
- شركت سرمایه گذاری استان گيلان (وسگيلا)- بازار دوم بورس
- شركت سرمایه گذاری استان آذربايجان غربی (وساغربی)- بازار دوم بورس
- شركت سرمایه گذاری استان آذربايجان شرقی (وساشرقی)- بازار دوم بورس
- سرمایه گذاری سهام عدالت استان خراسان رضوی (وسرضوی)- بازار دوم بورس
- شركت سرمایه گذاری استان اصفهان (وسصفا)- بازار دوم بورس
- شركت سرمایه گذاری استان قم (وسقم)- بازار دوم بورس
- شركت سرمایه گذاری استان خراسان جنوبی (وسخراج)- بازار دوم بورس
شرکت های سرمایه گذاری فعال در فرابورس ایران
- سرمایه گذاری تدبير گران فارس وخوزستان (سدبير)- بازار اول فرابورس
- سرمايه گذاری صبا تامين (صبا)- بازار اول فرابورس
- سرمایه گذاری و خدمات مديريت صندوق بازنشستگی كشوری (مديريت)- بازار اول فرابورس
- سرمايه گذاری مالی سپهرصادرات (وسپهر)- بازار اول فرابورس
- سرمايه گذاری سبحان (وسبحان)- بازار اول فرابورس
- گسترش سرمايه گذاری ايرانيان (وگستر)- بازار اول فرابورس
- مجتمع صنايع و معادن احياء سپاهان (واحيا)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمايه گذاری پارس آريان (آريان)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمايه گذاری مس سرچشمه (سرچشمه)- بازار دوم فرابورس
- سرمايه گذاری هامون صبا (وهامون)- بازار اول فرابورس
- سرمايه گذاری ملت (وملت)- بازار پايه نارنجی فرابورس
- سرمايه گذاری آوا نوين (وآوا)- بازار اول فرابورس
- سرمايه گذاری پويا (وپويا)- بازار اول فرابورس
- سرمايه گذاری افتخار سهام (وفتخار)- بازار پايه زرد فرابورس
- شركت سرمايه گذاری اعتلاء البرز (اعتلا)- بازار اول فرابورس
- سرمايه گذاری جامی (وجامی)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمايه گذاری وثوق امين (وثوق)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمايه گذاری ساختمانی نوين (وثنو)- بازار پايه زرد فرابورس
- تكادو (وكادو)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمايه گذاری ارس صبا (وارس)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمایه گذاری کارکنان صنعت برق زنجان وقزوی (وبرق)- بازار پايه زرد فرابورس
- شركت توسعه اقتصادی آرين (وآرين)- بازار پايه زرد فرابورس
- گروه صنايع معادن فلات ايرانيان (فلات)- بازار پايه زرد فرابورس
- مديريت سرمايه گذاری كوثر بهمن (وكبهمن)- بازار اول فرابورس
- احياء صنايع خراسان (واحصا)- بازار پايه زرد فرابورس
- گروه توسعه مالی مهر آيندگان (ومهان)- بازار دوم فرابورس
- سرمايه گذاری معيار صنعت پارس (معيار)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمايه گذاری صنايع ايران (وايرا)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمایه گذاری چشم انداز توسعه شمال (وشمال)- بازار پايه نارنجی فرابورس
- سرمايه گذاری نيروگاهی ايران (وسنا)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمايه گذاری توسعه گوهران اميد (گوهران)- بازار دوم فرابورس
- سرمايه گذاری لقمان (ولقمان)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمايه گذاری ايساتيس پويا (ويسا)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمايه گذاری اقتصاد نوين (سنوين)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمایه گذاری آرين توسكا (وآتوس)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمایه گذاری امين توان آفرين ساز (وامين)- بازار پايه زرد فرابورس
- سرمایه گذاری فنی و مهندسی مشانير (ومشان)- بازار پايه زرد فرابورس
نکته: بسیاری از شرکت های سرمایه گذاری استانی در بورس اوراق بهادار تهران پذیرش شده اند؛ اما معاملات آن هنوز انجام نمی شود. بنابراین در لیست شرکت های فعال در گروه سرمایه گذاری ها، فقط نام شرکت هایی آورده شده است که سهام آن ها در حال خرید و فروش است.
انواع شرکت های سرمایه گذاری
شرکت های سرمایه گذاری را با چهار دیدگاه می توان تقسیم بندی کرد:
1) برحسب حوزه فعالیت
- شرکت‌های سرمایه گذاری با حوزه فعالیت عام
- شرکت‌های سرمایه گذاری با حوزه فعالیت خاص
2) برحسب نوع فعالیت
- شرکت‌هایی با فعالیت عام
- شرکت‌هایی با فعالیت خاص
3) برحسب پذیرش در بازار بورس
- شرکت های سرمایه گذاری پذیرفته شده در بورس
- شرکت های خارج از بورس
4) برحسب نوع مالکیت
- شرکت‌های سرمایه گذاری با مالکیت دولتی
- شرکت‌های سرمایه گذاری با مالکیت خصوصی
- شرکت‌های سرمایه گذاری وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی
- شرکت‌های سرمایه گذاری با مالکیت مختلط
بزرگترین شرکت فعال در گروه سرمایه گذاری ها
شرکت سرمایه گذاری پارس آریان، با ارزش بازار بیش از 30 هزار میلیارد تومان به عنوان بزرگترین شرکت فعال در گروه سرمایه گذاری ها شناخته می شود. این شرکت به عنوان هلدینگ گروه مالی پاسارگاد در سال 1384 تاسیس شد.
حوزه فعالیت شرکت سرمایه گذاری پارس آریان
خدمات و موضوع فعالیت شرکت پارس آریان بسیار گسترده است و زمینه هایی مانند سرمایه گذاری و یا مشارکت در تأسیس بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، مؤسسه‌های مالی و اعتباری، شرکت های کارگزاری اعم از کارگزاری در بورس اوراق بهادار و یا بورس‌های کالا، شرکت‌های لیزینگ، شرکت‌های خدمات مالی و... را شامل می شود و به طور کلی فعالیت های این شرکت را می توان در پنج بخش خلاصه کرد:
- خدمات مالی
- صنایع معدنی
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- صنایع ICT
- صنایع ساختمانی
سهام شرکت سرمایه گذاری پارس آریان
سهام این شرکت در حال حاضر با نماد «آریان» در بازار پایه فرابورس خرید و فروش می شود و از سال 1381 تا سال 1395، 12 بار افزایش سرمایه داده است. شرکت بازرگانی همقدم (سهامی خاص)، با در اختیار داشتن بیش از 10 درصد شرکت پارس آریان به عنوان بزرگترین سهامدار آن شناخته می شود.
عوامل موثر بر سودآوری شرکت های فعال در گروه سرمایه گذاری ها
همانطور که از اسم شرکت های پذیرش شده در گروه سرمایه گذاری ها مشخص است، فعالیت اصلی آن ها به موضوع سرمایه گذاری خلاصه می شود و این فعالیت ممکن است در شرکت های بورسی و یا غیر بورسی باشد؛ بنابراین هنگامیکه که می خواهیم بازدهی شرکت های سرمایه گذاری را حساب کنیم، بایستی به سرمایه گذاری های انجام شده توسط این شرکت ها بپردازیم و عوامل موثر بر آن ها را شناسایی کنیم.
رشد نرخ ارز
رشد نرخ ارز قیمت دارایی های شرکت های فعال در گروه سرمایه گذاری ها را افزایش می دهد؛ بنابراین این عامل می تواند بر بازدهی شرکت های سرمایه گذاری به شکل مستقیم تاثیر داشته باشد.
مثال: فرض کنید یک شرکت سرمایه گذاری، بخشی از سهام یک شرکت تولید کننده فولاد در بورس را خریداری کرده است؛ از آنجا که این شرکت فولادی محصولات خود را صادر می کند، میزان سودآوری آن به شکل مستقیم با نرخ ارز در ارتباط است و با بالا رفتن قیمت دلار، میزان فروش این شرکت افزایش پیدا می کند و از این طریق سود بیشتری را شناسایی می کند و به دنبال این افزایش فروش، قیمت سهام شرکت فولادی نیز افزایش پیدا می کند.
بنابراین با افزایش قیمت شرکت فولادی، دارایی شرکت سرمایه گذاری نیز افزایش پیدا می کند و سهامداران شرکت سرمایه گذاری از این بازدهی برخوردار خواهند شد.
رونق در بازار سرمایه
بخش بزرگی از دارایی شرکت های سرمایه گذاری، سهام شرکت های فعال در بورس هستند و با نوسانات قیمت این سهم ها ارزش دارایی شرکت های سرمایه گذاری نیز دچار افت و خیز می شود. به عنوان مثال در سال 1399 که بازار سرمایه رشد قابل توجهی را تجربه کرد، شرکت های سرمایه گذاری سودهای چشمگیری را شناسایی کردند.
بازارهای جهانی
بازار سرمایه ایران یک بازار کامودیتی محور است و محصولات شرکت های کامودیتی (فلزی، معدنی، پتروشیمی و...) در بازار سرمایه اکثرا متناسب با نرخ های جهانی به فروش می رسد؛ بنابراین افت و خیز در قیمت بازارهای جهانی می تواند بر روی سودآوری شرکت های کامودیتی محور اثر گذار باشد و از طرف دیگر شرکت های سرمایه گذاری که سهام شرکت های کامودیتی محور را در پرتفوی سرمایه گذاری خود دارند، از این تغییرات تاثیر می پذیرند و عملکرد دارایی های آن ها دچار نوسان می شود.
به عنوان مثال، شرکت سرمایه گذاری استان اصفهان 1.35 درصد از سهام شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی) را در اختیار دارد و قیمت فروش محصولات شرکت ملی صنایع مس ایران، تحت تاثیر قیمت های جهانی است. بنابراین هنگامیکه قیمت های جهانی افزایش پیدا می کنند، سودآوری فملی بیشتر می شود و قطعا قیمت سهام آن نیز افزایش پیدا خواهد کرد و از آنجایی که شرکت سرمایه گذاری استان اصفهان بخشی از سهام فملی را در اختیار دارد، از این بالا رفتن قیمت سود می برد و برای سهامداران خود بازدهی خلق می کند.
قیمت گذاری دستوری
پرتفوی شرکت های فعال در گروه سرمایه گذاری ها، صنایع مختلف بازار سرمایه را شامل می شود و همانطور که می دانید برخی از صنایع بازار سرمایه مانند صنعت خودروسازی، با قیمت گذاری دستوری همراه هستند و این قیمت گذاری بر روی سودآوری شرکت ها اثر می گذارد و از آنجا که پرتفو شرکت های سرمایه گذاری، سهام این صنایع را نیز شامل می شود، قیمت گذاری دستوری به شکل غیر مستقیم بر شرکت های سرمایه گذاری تاثیر می گذارد.
به عنوان مثال شرکت سرمایه گذاری سایپا (وساپا) بخشی از پرتفوی خود را به سهام شرکت خودرو سازی سایپا (خساپا) اختصاص داده است و از طرف دیگر در سالیان اخیر با اعمال قیمت گذاری دستوری بر تولیدات شرکت سایپا، این شرکت در صورت های مالی خود زیان شناسایی می کند. بنابراین شرکت سرمایه گذاری سایپا نیز از این قیمت گذاری دستوری که منجر به زیان شده است، تاثیر می پذیرد.
جمع بندی
گروه سرمایه گذاری ها، به عنوان یکی از بزرگترین گروه های بازار سرمایه شناخته می شود و در سالیان اخیر و با ورود شرکت های سرمایه گذاری استانی، تعداد سهام پذیرفته شده و ارزش بازار آن نیز افزایش پیدا کرد. شرکت های سرمایه گذاری به دلیل بکارگیری افراد متخصص و حرفه ای در امور مالی، همواره سهم های خوبی را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند و تجربه های سالیان قبل نیز حاکی از این نکته است که این شرکت ها بازدهی های مناسبی را از خود به جا گذاشته اند؛ بنابراین در گروه سرمایه گذاری ها می توان شرکت های جذابی را برای سرمایه گذاری انتخاب کرد.