در دنیای امروز که رشد و توسعه اقتصادی و یا به عبارت ساده تر رفاه شهروندان، مقام و جایگاه بین المللی آن کشور را رقم می زند، تمامی دولت ها برای اینکه بتوانند در عرصه بین المللی خود را نشان دهند، همواره در تلاش اند تا مولفه های رفاه شهروندان و شاخص های توسعه یافتگی را ارتقا دهند. صنعت بیمه در کشورهای پیشرو به عنوان یکی از اصلی ترین پارامترهای توسعه یافتگی محسوب می شود و همواره بخشی از نظام اقتصادی این کشورها را شکل می دهد و از طرف دیگر نقش پشتیبان را برای سایر نهادهای اجتماعی و بنگاه های اقتصادی ایفا می کند؛ به همین دلیل قصد داریم در این مقاله گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی را مورد بررسی قرار دهیم.
نقش صنعت بیمه در توسعه و امنیت اقتصادی
تاثیر صنعت بیمه بر اقتصاد کلان کشورها امری اجتناب ناپذیر است و یکی از پارامترها برای رشد و توسعه اقتصادی هر کشوری مطمئنا امنیت است و فراهم کردن امنیت در زمینه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... برای تحقق این توسعه، ضروری است. یکی از بخش های این امنیت مربوط به اقتصاد است و نقش صنعت بیمه در به وجود آوردن امنیت اقتصادی در کشور بر کسی پوشیده نیست و همواره بسترهای مناسب را برای سازوکارهای اقتصادی فراهم می کند.
صنعت بیمه با ارائه خدمات گسترده از طریق جمع آوری حق بیمه ها از افراد، شرکت ها و بنگاه های اقتصادی و پرداخت خسارت به آن ها می تواند نقش مهمی را در حفاظت از زندگی اجتماعی و اقتصاد شهروندان ایفا کند. از طرف دیگر، این صنعت با به وجود آوردن امنیت و کاهش ریسک های مختلف نزد صاحبان صنایع و بنگاه های اقتصادی می تواند تاثیر مهمی در افزایش میزان تولید صنایع و سودآوری آن ها داشته باشد و همچنین با بهبود فضای روانی حاکم بر اقتصاد، زمینه های لازم را برای کاهش واردات و به دنبال آن، به حداقل رساندن وابستگی به سایر کشورها را فراهم می کند.
لازم به ذکر است که تاثیر بیمه بر سایر بنگاه های اقتصادی، فرآیندی دو طرفه است؛ به این معنا که از یک سو صنعت بیمه با فراهم کردن بسترهای لازم برای سرمایه گذاری، پایین آوردن سطح ریسک در سرمایه گذاری و همچنین وارد شدن در عرصه سرمایه گذاری های مختلف موجب بالا رفتن میزان بازدهی و سودآوری سایر صنایع و بنگاه های اقتصادی می شود و از سوی دیگر نیز، پیشرفت و توسعه سایر بخش های اقتصادی باعث رشد و شکوفایی در صنعت بیمه می شود.
باید خاطر نشان کرد که هرچقدر صنعت بیمه در تولید ناخالص داخلی سهم بیشتری داشته باشد، قطعا اقتصاد آن کشور با سرعت بیشتری توسعه خواهد یافت و وظیفه اصلی صنعت بیمه، کاهش ریسک است و به هر میزان که احتمال ریسک در بنگاه های اقتصادی بالاتر باشد، احتمال جذب سرمایه در آن زمینه کمتر خواهد بود و بدون بیمه، صنایع و کسب و کارها رشد نمی کنند و هنگامیکه کسب و کارها و بنگاه های اقتصادی نتوانند گسترش پیدا کنند، شغلی نیز در جامعه به وجود نمی آید و نرخ بیکاری بالا رفته و درآمد سرانه شهروندان پایین می آید که همین موضوع باعث کاهش توان خرید مردم می شود و قطعا رشد اقتصادی کشور را با مشکل روبرو خواهد کرد.
معرفی گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی
اهمیت بکارگیری بیمه در اقتصاد، کشورها را به سوی تاسیس شرکت های بیمه ای و صندوق های بازنشستگی هدایت کرده است و با توجه به تاثیر پذیری اقتصاد کشورها از یکدیگر، در ایران نیز همین رویه دنبال شده و در سالیان اخیر شرکت های متعددی در خصوص ارائه خدمات بیمه ای به وجود آمده اند.
با تاسیس و به وجود آمدن شرکت های مختلف مرتبط با بیمه، فعالان این صنعت این نیاز را احساس کردند که شرکت های بزرگ بیمه ای برای توسعه و شفافیت فعالیت های خود نیاز به بستری مناسب دارند؛ به همین دلیل شرکت های متعددی برای ورود به بازار سرمایه از خود تمایل نشان دادند و همین موضوع باعث به وجود آمدن گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی در بورس شد و شرکت های مختلف بیمه ای در سالیان اخیر وارد این گروه شدند و فعالیت های اقتصادی خود را در بستری شفاف و نوین انجام می دهند.
گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی، نسبت به گروه هایی مانند فلزات اساسی، به لحاظ ارزش بازار گروه کوچکتری محسوب می شود؛ اما به طور دقیق تر نسبت به کلیت گروه های فعال در بازار سرمایه، ارزش بازار و حجم معاملات متوسط دارد.
شرکت های فعال در گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی
سهام شرکت های متعددی در گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی پذیرفته شده است و معاملات این شرکت ها در بازارهای بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران انجام می شود؛ این شرکت ها عبارت اند از:
- بيمه ملت (ملت) - بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- بيمه كوثر (كوثر) - بازار دوم فرابورس
- بيمه اتكايی ايرانيان (اتكای) - بازار دوم فرابورس
- بيمه پاسارگاد (بپاس) - بازار دوم فرابورس
- بيمه دانا (دانا) - بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- بيمه تجارت نو (بنو) - بازار دوم فرابورس
- بيمه دی (ودی) - بازار اول فرابورس
- بيمه البرز (البرز) - بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- بيمه آسيا (آسيا) - بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- بيمه ميهن (ميهن) - بازار دوم فرابورس
- بيمه معلم (ومعلم) - بازار دوم فرابورس
- بيمه سينا (وسين) - بازار پايه زرد فرابورس
- بيمه نوين (نوين) - بازار اول فرابورس
- بيمه سامان (بساما) - بازار دوم فرابورس
- بيمه حكمت صبا (وحكمت) - بازار پايه زرد فرابورس
- بيمه زندگی خاورميانه (بخاور) - بازار اول فرابورس
- بيمه ما (ما) - بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
- بيمه حافظ (وحافظ) - بازار پايه زرد فرابورس
- بيمه اتكايی امين (اتكام) - بازار دوم بورس
- بيمه پارسيان (پارسيان) - بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
- بيمه كارآفرين (وآفری) - بازار پايه زرد فرابورس
- بيمه تعاون (وتعاون) - بازار پايه زرد فرابورس
- بيمه رازي (ورازی) - بازار پايه زرد فرابورس
- بيمه آرمان (آرمان) - بازار پايه زرد فرابورس
- بيمه سرمد (وسرمد) - بازار پايه زرد فرابورس
سود آوری شرکت های فعال در گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی
اصلی ترین منبع درآمد شرکت های فعال در گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی، از محل صدور حق بیمه است؛ به این معنا که بیمه ها از مشتریان خود حق بیمه دریافت می کنند و آن را در حوزه های مختلف مانند بازار سهام، سپرده های بانکی، اوراق با درآمد ثابت و... سرمایه گذاری می کنند تا در زمان به وجود آمدن حوادث و پرداخت خسارت، از محل اصل و سود سرمایه گذاری که انجام داده اند، بتوانند خسارت های مشتریان را جبران کنند و با توجه به شرایط به وجود آمده در سال مالی، این درآمد ممکن است دچار نوسان شود و همراه با این نوسان، سودآوری شرکت های بیمه ای نیز تغییر می کند.
به عبارت دیگر سود شرکت های بیمه ای از یک طرف متناسب با سرمایه گذاری که انجام می دهند می تواند تغییر کند؛ به عنوان مثال در سال 1399 که بازار سرمایه رشد چشمگیری را تجربه کرد، شرکت های بیمه ای که در بازار سهام سرمایه گذاری های مناسبی انجام داده بودند، سودهای بسیار خوبی را شناسایی کردند.
از طرف دیگر ممکن است شرایطی در کشور به وجود بیاید که شرکت های بیمه ای را ملزم به پرداخت خسارت های سنگین کند؛ به عنوان مثال فرض کنید در یک سال مشخص، بارش شدید باران در برخی از مناطق موجب وقوع سیل شده و خسارت هایی را به بار آورده است و افراد و نهادهایی که خانه، اموال و...خود را بیمه کرده اند، هم اکنون خواستار پرداخت خسارت از سوی شرکت های بیمه ای شده اند و شرکت های بیمه ای نیز مطابق با قراردادی که با این افراد منعقد کرده اند، موظف به پرداخت خسارت هستند. به همین دلیل پرداخت خسارت های سنگین در مناطقی که از سیل آسیب دیده است، می تواند اثرات قابل توجهی بر روی سودآوری این شرکت ها داشته باشد.
تاثیر نرخ ارز بر سودآوری گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی
از دو دیدگاه می توان به تاثیر نرخ ارز بر سودآوری شرکت های فعال در گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی نگاه کرد:
دیدگاه اول مبنی بر افزایش سودآوری شرکت های بیمه در اثر بالا رفتن نرخ ارز است؛ به این معنا که شرکت های بیمه ای همواره در صنایع و بخش های مختلف مانند بازار سهام و...سرمایه گذاری می کنند و ارزش این دارایی ها همگام با رشد نرخ ارز، افزایش پیدا می کند و شرکت ها بیمه ای با فروختن دارایی های خود می توانند سود شناسایی کنند.
دیدگاه دوم به این شکل است که به دلیل بالا رفتن نرخ ارز، سودآوری شرکت های بیمه ای افت می کند و حتی ممکن است وارد زیان شوند؛ به عنوان مثال افزایش قیمت ارز (دلار)، موجب بالا رفتن قیمت قطعات خودرو در بازار داخلی می شود و همین موضوع باعث می شود پرداخت خسارات ناشی از تعهد مالی بیمه های شخص ثالث و یا خسارات ناشی از بیمه های بدنه اتومبیل افزایش سنگینی داشته باشد و به تبع آن نیز شرکت های بیمه ای باید مبالغ بیشتری را برای جبران این خسارات پرداخت کنند.
تاثیر کرونا بر سودآوری گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی
شیوع ویروس کرونا به عنوان یکی از پارامترهای تاثیر گذار بر روند سودسازی بنگاه های اقتصادی در دو سال اخیر شناخته می شود و صنعت بیمه نیز از این موضوع مستثنی نبوده و تحت تاثیر این پاندمی قرار گرفته است؛ به این معنا که به دلیل رکود اقتصادی ناشی از کرونا، در برخی از خدمات بیمه ای مانند بیمه باربری و...اثرات منفی گذاشته و کاهش سودآوری شرکت ها در این بخش ها را به همراه داشته است.
از طرف دیگر در قسمت بیمه درمان، هزینه های معمول درمان در کوتاه مدت به علت کاهش مراجعات بیماران به دلیل نگرانی از مبتلا شدن به این ویروس در مکان های پرخطر مانند مراکز درمانی، کاهش یافته است اما در بلند مدت، هزینه های سنگین درمان بیماری کرونا اثرات منفی بر سودآوری شرکت های بیمه ای خواهد داشت.
بزرگترین شرکت فعال در گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی
بزرگترین شرکت فعال در این گروه، بیمه پاسارگاد با ارزش بازار بیش از 120 هزار میلیارد تومان است؛ این شرکت در سال 1385 و با سرمایه 45 میلیارد تومان توسط گروه مالی پاسارگاد تاسیس شد و در حال حاضر با نماد «بپاس» معاملات خود را در بازار دوم فرابورس انجام می دهد. بانک پاسارگاد با 20 درصد و شركت توسعه مديريت پارس حافظ با در اختیار داشتن بیش از 19 درصد سهام بیمه پاسارگاد به عنوان بزرگترین سهامداران این شرکت شناخته می شوند.
حوزه فعالیت بیمه پاسارگاد
به طور کلی خدمات بیمه پاسارگاد در حوزه انجام عملیات بیمه ای مستقیم در انواع رشته های بیمه زندگی و غیر زندگی نام برده شده است؛ اما به طور جزیی تر خدمات این شرکت شامل 3 بخش بیمه اشخاص، اموال و مسئولیت می باشد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
الف) بیمه های اشخاص:
- بیمه عمر و تامین آتیه
- بیمه عمر
- بیمه درمان
- بیمه حوادث
ب) بیمه های اموال:
- بیمه اتومبیل
- بیمه آتش سوزی
- بیمه باربری
- بیمه مهندسی
- بیمه ریسک های متنوع
ج) بیمه های مسئولیت:
- بیمه مسئولیت کارفرما در مقابل کارکنان
- بیمه مسئولیت مدنی عمومی
- بیمه مسئولیت مدنی حرفه ای
سرمایه ثبتی شرکت بیمه پاسارگاد
همانطور که اشاره شد این شرکت در سال 1385 با سرمایه 45 میلیارد تومان که 50 درصد آن (22.5 میلیارد تومان) پرداخت شده بود، به ثبت رسید و در سال های بعد 50 درصد باقی مانده از ارزش اسمی سهام را از طریق مطالبات و آورده نقدی سهامداران تامین کرد. این شرکت در سالیان اخیر نیز افزایش سرمایه های متعددی را اعمال کرده است و هم اکنون با سرمایه ثبتی بیش از 2000 میلیارد تومان، بالاترین سرمایه ثبت شده را در میان شرکت های گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی را دارد.
جمع بندی
به علت گسترش صنعت بیمه در میان شهروندان و نهادها، چشم انداز سودآوری شرکت های فعال در گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی، مثبت ارزیابی می شود و روند سودسازی این شرکت ها در سالیان اخیر نیز بیانگر همین نکته است و در میان شرکت های پذیرش شده در گروه بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی، گزینه های پر پتانسیل و جذاب زیادی برای سرمایه گذاری وجود دارد.