با پیشرفت تکنولوژی و گسترش اینترنت در سراسر جهان، شرکت های بسیار زیادی در این حوزه تاسیس شدند و به ارائه خدمات در زمینه ارتباطات و فناوری های نوین پرداختند و از آنجا که ماهیت اینترنت به اینصورت است که مرزهای جغرافیایی را پشت سر می گذارد، ایران نیز از این امر مستثنی نبود و در سالیان اخیر شرکت های مختلفی در حوزه فناوری اطلاعات در ایران به وجود آمدند؛ از طرف دیگر مزیت های در نظر گرفته شده برای بنگاه های اقتصادی فعال در بازار سرمایه، شرکت های حوزه فناوری اطلاعات را علاقه مند به حضور در این بازار کرد. بنابراین در کنار سایر گروه های بازار سرمایه، گروه اطلاعات و ارتباطات نیز شکل گرفت.
معرفی و تاریخچه گروه اطلاعات و ارتباطات
گروه اطلاعات و ارتباطات به دلیل نوع فعالیتی که دارد، یک گروه جدید و نوین محسوب می شود و در مقایسه با سایر گروه های فعال در بازارهای بورس و فرابورس، از قدمت کمتری برخوردار است و تاریخچه تشکیل این گروه در بازار سرمایه به سال های 1395 و 1396 و با پذیرش شرکت های آتیه داده پرداز و مبین وان کیش باز می گردد.
از طرف دیگر این گروه از لحاظ ارزش بازار و یا تعداد شرکت های فعال در آن، به عنوان یک گروه کوچک در بازار سرمایه شناخته می شود؛ چرا که تنها 4 شرکت در این گروه پذیرش شده اند که عبارتند از:
- مبين وان كيش (اوان)- بازار اول فرابورس
- داده گسترعصرنوين (های وب)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
- انتقال داده های آسياتک (اسياتک)- بازار دوم بورس
- آتيه داده پرداز (اپرداز)- بازار دوم فرابورس
به دلیل ماهیت و نوع فعالیتی که شرکت های گروه اطلاعات و ارتباطات دارند و همچنین به دلیل استفاده از فناوری های نوین در این صنعت، چشم انداز و آینده روشنی را می توان برای این گروه متصور شد. بنابراین در ادامه مقاله قصد داریم به تشریح این 4 شرکت فعال در گروه اطلاعات و ارتباطات بپردازیم.
شرکت داده گستر عصرنوين- های وب
شرکت داده‌گستر عصرنوین از سال ۱۳۸۲ به عنوان یکی از شرکت های ارائه دهنده خدمات انتقال داده (PAP) آغاز بـه کار کرده است. در سال ۱۳۸۸ مالکیت این شرکت به بخش خصوصی واگذار شد و در سال ۱۳۹۱ نام تجاری «های‌وب» را در بازار مخابرات و ارتباطات کشور معرفی نمود. سهام این شرکت در سال 1396 به‌عنوان پانصد و پانزدهمین شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شد.
فعالیت و خدمات شرکت داده گستر عصر نوین
این شرکت فعالیت های گسترده ای را در زمینه های ارائه خدمات انتقال داده‌ها و خدمات جانبی آن و فعالیت در زمینه فناوری اطلاعات، ارائه خدمات سخت افزاری و نرم‌افزاری و خدمات مخابراتی و همچنین پشتیبانی و پیمانکاری کلیه فعالیت‌های کامپیوتری، مخابراتی و...دارد؛ که به صورت جزیی فعالیت های این شرکت شامل موارد زیر می شود:
- ارائه خدمات گسترده دسترسی به اینترنت پرسرعت (ADSL2)
- ارائه خدمات اینترنت بیسیم (Wireless)
- ارائه خدمات پهنای باند اینترنت و اینترانت
- ارائه شبکه اختصاصی مجازی شهری، بین شهری و بین استانی
- ارائه خدمات مکالمه تلفنی بین‌المللی
- ارائه خدمات اینترنت وایمکس
- ارائه خدمات مرکز داده‌ها همچون میزبانی وب، اشتراک فضا، سرور اختصاصی و...
سهام شرکت داده گستر عصر نوین
معاملات سهام شرکت داده گستر عصر نوین، در حال حاضر با نماد «های وب» در بازار اول (تابلوی فرعی) بورس انجام می شود و این شرکت با ارزش بازار حدود 8000 میلیارد تومان، به عنوان بزرگترین شرکت فعال در گروه اطلاعات و ارتباطات شناخته می شود.
شرکت مبين وان كيش
شرکت مبین وان کیش فعالیت خود را از سال ۱۳۸۹ به عنوان یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در زیرمجموعه‌ی هلدینگ تدبیر ایران آغاز کرده است و زمینه فعالیت آن در حوزه‌ی صنایع فناوری اطلاعات و ارتباطات است و دامنه کسب و کار آن از فین‌تک، پلتفرم باز و بلاک‌چین تا رایانش ابری را در بر می گیرد. سهام این شرکت در سال 1396 در فرابورس عرضه شد.
فعایت و خدمات شرکت مبین وان کیش
به طور کلی فعالیت ها و خدمات این شرکت را می توان در 6 بخش خلاصه کرد:
1) رایانش ابری و دیتا سنتر شامل:
- میزبانی سرور (Colocation)
- سرور اختصاصی (Dedicated)
- سرور مجازی (VPS)
2) پلتفرم نوآوری باز
شرکت مبین وان همواره به دنبال یکپارچه سازی پلتفرم های باز (open API) و ارائه ی خدمات و نرم افزارهای یکپارچه به کسب و کارها نوآورانه است.
3) فین تک شامل:
- خرید شارژ و بسته‌های اینترنت تلفن همراه
- هدایت تراکنش
- دستگاه کارت‌خوان (POS)
4) سرویس های ارتباطی شامل:
- پیامک انبوه و خدماتی
- ارایه سرویس IVR
- وب کنفرانس و آموزش مجازی
5) محتوا و سرگرمی شامل:
- صوت و تصویر فراگیر(VOD)
- سرویس مدیا وای‌فای
- حوزه‌ی بازی‌های رایانه‌ای
6) بلاک چین
شرکت مبین وان همواره در حال توسعه راهکارهای مرتبط با بلاک چین در ایران است و هم اکنون نیز توکن موبایل 10 را روی پلتفرم ققنوس ارائه کرده است.
سهام شرکت مبین وان کیش هم اکنون در بازار اول فرابورس و با نماد «اوان» در حال معامله است و این شرکت، با ارزش بازار حدود 480 میلیارد تومان به عنوان یک شرکت کوچک شناخته می شود و شركت گسترش الكترونيک مبين ايران با در اختیار داشتن بیش از 21 درصد سهام شرکت مبین وان کیش، به عنوان بزرگترین سهامدار در این شرکت شناخته می شود.
شرکت آتیه داده پرداز
شرکت دانش‌بنیان آتیه داده پرداز به‌عنوان اولین ارائه دهنده بستر ارسال و دریافت پیام کوتاه در ایران در سال 1381 تاسیس شد؛ این شرکت فعالیت های گسترده ای را در زمینه های مختلف دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- طراحی و تولید انواع نرم افزارهای کاربردی، تجاری، مهندسی و صنعتی
- ارائه خدمات کامپیوتری به شرکت های مختلف در زمینه تولید نرم افزار و کلیه خدمات نرم افزاری و سخت افزاری در زمینه فناوری و ارتباطات
- تهیه و تولید سیستم های مرتبط و انجام کلیه فعالیت های نرم افزاری و سخت افزاری مرتبط به امور ارتباطات سیار و اینترنتی و رایانه ای
سهام شرکت آتیه داده پرداز هم اکنون با نماد «اپرداز»، در بازار دوم فرابورس قابل معامله است؛ این شرکت با ارزش بازار 2600 میلیارد تومانی، به عنوان دومین شرکت بزرگ گروه اطلاعات و ارتباطات پس از شرکت داده گستر عصر نوین (های وب)، شناخته می شود. یک شخص حقیقی با در اختیار داشتن بیش از 13 درصد سهام شرکت آتیه داده پرداز، بزرگترین سهامدار عمده در این شرکت است.
شرکت انتقال داده های آسیاتک
شرکت انتقال داده های آسیاتک در سال ۱۳۸۲ و با هدف ارائه خدمات نوین در صنعت IT تاسیس شد. شرکت انتقال داده های آسیاتک در زمینه های مختلفی فعالیت می کند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجام فعالیت های مخابراتی، ارتباطی و اطلاعاتی انتقال داده ها بر اساس پروانه FCP
- تهیه، تامین، نصب، طراحی، تولید و راه اندازی تجهیزات شامل خطوط دیجیتالی DSL و فناوری های بیسیم WIRELESS
- صادرات، واردات، خرید و فروش تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مرتبط با فناوری انتقال داده
شرکت انتقال داده های آسیاتک با نماد «آسیاتک»، در سال 96 به عنوان پانصد و هجدهمین نماد بورس اوراق بهادار تهران درج نماد شد؛ اما به دلیل به وجود آمدن مسائلی، پذیرش این شرکت لغو شد و عرضه سهام این شرکت صورت نگرفت. اما پس از گذشت چهار سال این شرکت تصمیم گرفته است که سهام خود را در بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران و با همان نماد قبلی و به عنوان پانصد و نود و سومین شرکت پذیرفته شده در گروه اطلاعات و ارتباطات، عرضه کند.
سودآوری شرکت های گروه اطلاعات و ارتباطات
اگرچه نوع فعالیت شرکت های فعال در این گروه کاملا شبیه یکدیگر نیست اما با توجه به ماهیت مشابه این شرکت ها، می توان عوامل تاثیرگذار مشترکی را در سودآوری آن ها نام برد.
بکارگیری تکنولوژی و تجهیزات روز دنیا
یکی از ویژگی های اصلی گروه اطلاعات و ارتباطات، جدید و به روز بودن آن است و شرکت های فعال در آن برای باقی ماندن در میدان رقابت با سایر شرکت ها همواره باید خود را آپدیت کنند و از بهترین و جدیدترین تجهیزات و خدمات روز دنیا استفاده کنند. قطعا عدم به روز رسانی در خدمات و تجهیزات شرکت های فعال در این حوزه، سودآوری این شرکت ها را کاهش می دهد و به دنبال آن، بازار رقابت را نیز از دست می دهند. به همین دلیل شرکت هایی که توجه بیشتری به فناوری های روز دنیا دارند، در این حوزه بیشتر موفق خواهند بود.
نوسانات نرخ ارز
اکثر تجهیزات مورد نیاز این شرکت ها از طریق واردات تامین می شود و همانطور که می دانید قیمت کالاهای وارداتی رابطه مستقیمی با نوسانات نرخ ارز (دلار) دارد؛ به این معنا که با بالا رفتن قیمت در ایران شرکت های این حوزه مجبورند قطعات و تجهیزات مورد نیاز خود را با قیمت بالاتر بخرند و از طرف دیگر به دلیل کاهش درآمد سرانه شهروندان که ناشی از افت ارزش ریال است، معمولا دولت ها اجازه بالا بردن تعرفه خدمات این شرکت ها را متناسب با تورم ایجاد شده نمی دهند و سودآوری این شرکت ها کاهش پیدا می کند.
به عبارت دیگر در اثر نوسانات نرخ ارز، شرکت های فعال در گروه اطلاعات و ارتباطات تجهیزات خود را به دلار خریداری می کنند و با تعرفه های ریالی خدمات خود را عرضه می کنند که در بلند مدت موجب کاهش سودآوری آن ها می شود.
تعرفه های دستوری
یکی از آفت های اقتصاد ایران و به دنبال آن بازارهای مالی در ایران، قیمت گذاری دستوری است و همواره با هدف حمایت از مصرف کننده و قشر آسیب پذیر اعمال می شود اما در بلند مدت تاثیر چندانی ندارد و باعث ایجاد رانت در عرضه و تقاضا می شود. به همین دلیل یکی از ریسک های گروه اطلاعات و ارتباطات، اعمال تعرفه های دستوری از سوی دولت ها بر خدمات ارائه شده توسط این شرکت ها است که می تواند بر روی میزان سودآوری آن ها اثر گذار باشد.
تحریم های اقتصادی
حوزه فعالیت برخی از شرکت های این گروه مربوط به صادرات و واردات تجهیزات و قطعات مرتبط با فناوری داده و اطلاعات است و همواره بخشی از سود این شرکت ها مربوط به فرآیندهای صادرات و واردات است و تحریم های اقتصادی اعمال شده بر اقتصاد ایران می تواند این حوزه را تحت تاثیر قرار بدهد و فعالیت های شرکت ها را با مشکل همراه کند و این مورد باعث کاهش حاشیه سود شرکت های فعال در این حوزه می شود.
نتیجه گیری
به دلیل رشد و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و گسترده شدن کاربرد اینترنت در میان مردم، چشم انداز و آینده خوبی را می توان برای شرکت های گروه اطلاعات و ارتباطات در نظر گرفت؛ چراکه هر روز با پیچیده شدن فرآیندهای تکنولوژی و ارتباطات، اهمیت استفاده از خدمات این شرکت ها بیشتر خود را نمایان می کند و قطعا شرکت های بیشتری برای پذیرش در گروه اطلاعات و ارتباطات از خود تمایل نشان می دهند و ارزش بازار و حجم معاملات صورت گرفته در این گروه در آینده نه چندان دور افزایش پیدا خواهد کرد. بنابراین سرمایه گذاران بلندمدتی که به دنبال فرصت های سرمایه گذاری با افق درخشان هستند، می توانند شرکت های این گروه را مورد بررسی قرار دهند.