گسترش بازار سرمایه و پذیرش شرکت های متعدد در بازارهای بورس، فرابورس و...باعث به وجود آمدن گروه های مختلف در این بازار شده است؛ به گونه ای که هر کدام از نمادهای پذیرفته شده در این بازارها، به عنوان زیرمجموعه ای از گروه مرتبط با حوزه فعالیت خود شناخته می شود. گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط نیز یکی از همین گروه هاست که چندین شرکت را در خود جای داده است. در این مقاله به معرفی گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط و نمادهای پذیرفته شده در آن می پردازیم.
معرفی گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط
همانطور که از اسم این گروه مشخص است، شرکت های فعال در این حوزه، نقش واسطه میان سرمایه گذاران و ناشرهای اوراق بهادار و یا بازارهای مالی را ایفا می کنند و اکثر شرکت های پذیرفته شده در این گروه، به تامین مالی مورد نیاز برای سایر شرکت ها و یا فراهم کردن بسترهای لازم برای انجام معاملات می پردازند و از طرف دیگر حوزه تخصصی این گروه ها را می توان در حوزه ارائه خدمات مالی به مشتریان و شرکت های منتشر کننده اوراق دانست. به طور کلی شرکت های فعال در این گروه را می توان به بخش هایی مانند تامین سرمایه ها، سهم های فراکابی و...تقسیم کرد.
خدمات گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط
خدمات ارائه شده توسط شرکت های فعال در این گروه، حوزه گسترده ای را در بر می گیرد؛ با وجود اینکه ماهیت فعالیت شرکت های این گروه به عنوان رابط میان سرمایه گذار و ناشر شناخته می شود؛ اما در جزییات، تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند و هرکدام از شرکت ها خدمات خاص خود را به مشتریان عرضه می کنند؛ که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
خدمات تامین سرمایه های فعال در گروه
بخش از شرکت های پذیرش شده در گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط را تامین سرمایه ها تشکیل می دهند. تامین سرمایه ها معمولا رابط بین مشتریان (سرمایه گذاران) با شرکت ها هستند و خدمات مختلفی را در زمینه معامله گری، بازارگردانی، پذیره نویسی، سبدگردانی و...ارائه می دهند؛ اما به طور کلی فعالیت های تامین سرمایه ها را می توان شامل موارد زیر دانست:
- ایجاد بسترهای لازم برای انتشار انواع اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت، گواهی سپرده، صکوک و...
- ابداع و طراحی ابزارهای نوین مالی با هدف گسترش و عمق بخشیدن به بازارهای مالی
- ارائه مشاوره و تسهیل در پذیرش شرکت های علاقه مند به فعالیت در بورس یا فرابورس
- آماده کردن پلتفرم های معاملاتی و تسهیل معاملات اوراق بهادار از طریق کارگزاری ها
- كمك به تكمیل فرآیند افزایش سرمایه‌ها در قالب تعهد پذیره نویسی
- طراحی، ثبت و مدیریت صندوق های سرمایه گذاری
- ایجاد سبدهای اختصاصی برای سرمایه گذاران و مدیریت این سبدها برای کسب بازدهی مناسب
- تأسیس انواع شركت‌های مالی، پولی و بیمه ای و ارائه خدمات لازم تا زمان کسب اطمینان از عملیات پذیره‌نویسی اولیه
- فراهم کردن زمینه ها برای دسترسی شرکت ها به سازوکارها و نهادهای پوشش ریسک
خدمات سهم های فراکابی
ممکن است کلمه «فراکاب» در ابتدا برای سرمایه گذاران نامفهوم باشد؛ اما باید خاطر نشان کرد که این کلمه معنای پیچیده ای ندارد و مخفف بازارهای بورس در ایران است؛ به اینصورت که بازار سرمایه ایران دارای چهار بازار به نام های فرابورس ایران، بورس کالا، بورس انرژی و بورس اوراق بهادار تهران است و کلمه فراکاب مخفف این چهار بازار است.
سهم های فراکابی در گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط قرار می گیرند؛ چرا که هر کدام از این سهم ها به عنوان واسطه میان سرمایه گذاران و ناشران اوراق بهادار قرار می گیرند. این چهار سهم وظایف و حوزه فعالیت های متعددی دارند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
حوزه فعالیت بورس اوراق بهادار تهران
موضوع فعالیت بورس اوراق بهادار تهران را می توان شامل موارد زیر دانست:
- تشکیل،سازماندهی و اداره بورس اوراق بهادار به منظور انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس توسط اشخاص ایرانی و غیر ایرانی مطابق قانون و مقررات
- پذیرش اوراق بهادار از جمله اوراق بهادار ناشران خارجی مطابق قانون و مقررات
- توسعه و تسهیل دسترسی به معاملات در محیط مجازی
- توسعه فرهنگ سرمایه گذاری و برنامه ریزی برای افزایش پایه سهامداری در کشور
- طراحی ابزارهای مالی نوین و سازو کار‌های جدید معاملاتی
- تقویت نقش و جایگاه مشاوران پذیرش در فرآیند پذیرش شرکت ها
حوزه فعالیت فرابورس
شرکت فرابورس ایران شرکتی خدماتی است و خدمات آن در حوزه های متنوع مالی ارائه می شود و شامل طیف وسیعی از نیازمندی های بازار سرمایه است. عمده خدمات فرابوس ایران به گروه هایی نظیر ناشران متقاضی تامین مالی از بازار سرمایه، ناشران پذیرفته شده، سرمایه گذاران در اوراق بهادار درج شده و عموم علاقه مندان به سرمایه گذاری در فرابورس، اعضا (شامل کارگزاران و نهادهای مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار) و... ارائه می شود.
حوزه فعالیت بورس کالا
در بورس کالا به جای خرید و فروش سهام شرکت های پذیرش شده، کالا و محصولات آن ها معامله می شود و به طور کلی شرکت بورس کالا وظیفه تشکیل، سازماندهی و اداره‌ی بورس کالا به صورت متشکل، سازمان یافته و خودانتظام به منظور انجام معاملات کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده را برعهده دارد.
حوزه فعالیت بورس انرژی
بورس انرژی ایران، به عنوان یک بورس کالایی، نهادی خودانتظام است که امکان انجام معاملات حامل های انرژی (شامل نفت، گاز، برق و سایر حامل های انرژی) و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد و این شرکت به عنوان تسهیل گر فرآیندهای مربوط به خرید و فروش حامل های انرژی عمل می کند.
سهم های فعال در گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط
گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط از لحاظ ارزش بازار و تعداد سهم های فعال در آن، به عنوان یک گروه متوسط در بازار سرمایه شناخته می شود و سهم های پذیرفته شده در آن عبارت اند از:
- تامين سرمايه بانک ملت (تملت)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
- تامين سرمايه اميد (اميد)- بازار دوم بورس
- بورس كالای ايران (كالا)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- فرابورس ايران (فرابورس)- بازار اول فرابورس
- تامين سرمايه امين (امين)- بازار دوم بورس
- نهادهای مالی بورس انرژی (انرژی1)- بازار دوم بورس
- بورس اوراق بهادار تهران (بورس)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- فعالان بورس انرژی (انرژی2)- بازار دوم بورس
- ساير اشخاص بورس انرژی (انرژی3)- بازار دوم بورس
- تامين سرمايه نوين (تنوين)- بازار دوم بورس
- تامين سرمايه لوتوس پارسيان (لوتوس)- بازار دوم بورس
- تامين سرمايه دماوند (تماوند)- بازار پايه زرد فرابورس
- كارگزاران بورس اوراق بهادار (كبورس)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
- نهادهای مالی بورس اوراق بهادار (نبورس)- بازار اول (تابلوی اصی) بورس
- نهادهای مالی بورس كالای ايران (نكالا)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
- كارگزاران بورس كالای ايران (اكالا)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
- توليدكنندگان بورس كالای ايران (تكالا)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
لازم به ذکر است که نمادهای دیگری نیز درج شده اند اما هنوز معاملات آن ها انجام نمی شود؛ از جمله این نمادها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تامين سرمايه تمدن (تمدن)- بازار دوم بورس
- تامين سرمايه خليج فارس (تفارس)- بازار سوم فرابورس
- تامين سرمايه سپهر (تامين سپهر)- بازار سوم فرابورس
سودآوری شرکت های فعال در گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط
سودآوری شرکت های این گروه به میزان خدمات ارائه شده به مشتریان بستگی دارد و می تواند متغیر باشد و با توجه به متفاوت بودن موضوع فعالیت تامین سرمایه ها و سهم های فراکابی، بایستی نوع سودسازی شرکت های فعال در گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط را به 2 بخش تقسیم کنیم.
سودآوری سهم های فراکابی
شرکت های فراکابی (بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی)، علاوه بر دریافت دستمزد از شرکت های پذیرفته شده در این بازار و یا شرکت هایی که محصولات آن ها در بازارهای مختلف عرضه می شود، به شکل دیگر نیز درآمد دارند؛ به اینصورت که فعالان و معامله گران در بازار سرمایه، هر معامله ای را که انجام می دهند، درصد مشخصی از آن را به عنوان کارمزد معامله پرداخت می کنند و این مبلغ پرداخت شده به حساب شرکت های فراکابی واریز می شود. بنابراین با افزایش حجم معاملات در بازار، سوددهی این شرکت ها نیز افزایش پیدا می کند.
تذکر: توجه داشته باشید که بخشی از کارمزد پرداخت شده توسط معامله گران در تراکنش های خرید و فروش خود، مربوط به مالیات و...است.
سودآوری شرکت های تامین سرمایه
شرکت های تامین سرمایه نیز به شکل های مختلف می توانند سودآوری داشته باشند؛ که از جمله این روش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شرکت های تامین سرمایه با ارائه مشاوره به شرکت های متقاضی پذیرش در بازار سرمایه می توانند درآمد داشته باشند.
- تامین سرمایه ها معمولا به عنوان بازارگردان سهام شرکت های مختلف عمل می کنند و خود این سازوکار نیز مستلزم پرداخت هزینه به شرکت های تامین سرمایه است.
- مراحل مربوط به پذیره نویسی و تکمیل افزایش سرمایه شرکت ها می تواند برای تامین سرمایه ها سودآور باشد.
- شرکت های تامین سرمایه از طریق تاسیس و مدیریت صندوق های سرمایه گذاری، می توانند سودآوری خوبی داشته باشند.
لازم به ذکر است که به دلیل توسعه و پیشرفت بازار سرمایه در سالیان اخیر و به دنبال آن با افزایش حجم معاملات، شتاب گرفتن روند پذیرش شرکت ها در بازارهای مختلف، توسعه سازوکار بازارگردانی، افزایش مراجعات به شرکت های تامین سرمایه و... سود شرکت های فعال در گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط نیز افزایش یافته و همواره این گروه به عنوان یکی از فرصت های خوب برای سرمایه گذاری شناخته می شود.
جمع بندی
بنابراین یکی از گروه های جذاب برای سرمایه گذاری، گروه فعالیت های کمکی به نهادهای مالی واسط است که شرکت های متعددی از جمله تامین سرمایه ها، سهم های فراکابی و...در آن پذیرش شده اند و سرمایه گذاران با بررسی سودآوری این شرکت ها می توانند فرصت های سرمایه گذاری مناسبی را شناسایی کنند.