یکی از بازارهای بورس که زیرمجموعه ی بازار سرمایه محسوب می شود، بورس کالا است؛ همانطور که از اسم آن مشخص است این بازار بستری برای انجام معاملات مربوط به کالاهاست. برای اطلاع از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، در ابتدا باید با انواع بازارهای بورس کالا آشنا شوید. به طور کلی می توان گفت که بورس کالا شامل بازارهای زیر است:
- بازار فرعی
- بازار فیزیکی
- بازار مشتقه
- بازار مالی
هر کدام از این بازارها سازوکار خاص خود را دارند و کالاهای مشخصی در آن ها معامله می شود؛ به عبارت دیگر کالاهای قابل معامله در بورس کالا را می توان به پنج دسته تقسیم بندی کرد که شامل موارد زیر است:
- محصولات صنعتی و معدنی
- فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی
- محصولات کشاورزی
- بازار مشتقه و مالی
- کالاهای بازار فرعی
تذکر: فهرست کالاهای قابل معامله در بورس کالا که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم، شامل کالاهایی است که حداقل یک بار در بازار بورس کالا معامله شده است و برای اطلاع از شرایط معامله این کالا و یا اینکه آیا در حال حاضر هم این کالاها قابل معامله هستند یا خیر، بهتر است به سایت بورس کالا ایران به نشانی https://www.ime.co.ir مراجعه کنید و در آنجا لیست و فهرست کالاهای قابل معامله در بورس کالا، کاملا مشخص است.
محصولات صنعتی و معدنی
کالاهای قابل معامله در بورس کالا در بخش محصولات صنعتی و معدنی شامل 8 گروه اصلی می باشد.
1) گروه فولاد
این گروه، دارای سه زیر گروه اصلی می باشد.
- مقاطع طولی شامل: تيرآهن، ميلگرد، ناودانی، نبشی، سیم فولادی، میلگردهای صنعتی و ریل راه آهن
- مقاطع تخت شامل: ورق گرم، ورق سرد، ورق گالوانيزه، ورق قلع اندود و ورق رنگی
- شمش ها شامل: اسلب بلوم و بیلت
2) گروه آلومینیوم
این گروه دارای سه زیر گروه اصلی می باشد.
- شمش ها شامل: شمش آلومینیوم، اسلب آلومینیوم، بیلت آلومینیوم و تی بار آلومینیوم
- مقاطع شامل: مفتول و ورق
- هیدروکسید آلومینیوم: شامل هیدروکسید آلومینیوم
3) گروه مس
این گروه دارای شش زیر گروه اصلی است.
- کاتد مس، شامل: کاتد مس
- اسلب مس، شامل: اسلب مس
- مفتول مس، شامل: مفتول مس
- بيلت مس، شامل: بيلت مس
- ورق مس، شامل: ورق مس
- مس کم عيار، شامل: مس سرباره گرانوله، مس سرباره کنورتور، مس سرباره ريورب، اکسيد مس، مس کم عيار
4) گروه روی
این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
- شمش روی، شامل: شمش روی
5) گروه سرب
این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
- شمش سرب، شامل: شمش سرب
6) گروه فلزات گرانبها
این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
- طلا، شامل: طلا
7) گروه صنعتی و معدنی
بخش دیگر کالاهای قابل معامله در بورس کالا، گروه صنعتی و معدنی است. این گروه شامل 7 زیر گروه اصلی است.
- كک، شامل: کک
- سولفور موليبدن، شامل: سولفور موليبدن
- خاک سرب و روی، شامل: خاک روی
- کنستانتره فلزات گرانبها، شامل: کنستانتره فلزات گرانبها
- سیمان، شامل: سیمان
- فرآورده های سنگ آهن، شامل: دانه بندی، کنسانتره گندله، آهن اسفنجی و کلوخه سنگ آهن
- کنتور، شامل: کنتور برق
8) گروه چدن
هشتمین گروه از محصولات صنعتی و معدنی که بخشی از کالاهای قابل معامله در بورس کالا است، گروه چدن نام دارد. این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
- چدن، شامل: شمش چدن
نکته: کل کالاهای پذیرفته شده در بخش صنعتی و معدنی بورس کالا، شامل 23 زیر گروه اصلی و 46 زیر گروه فرعی است.
فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی
دومین بخش از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، شامل فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی است. این بخش به دو گروه فرآورده های نفتی و گروه پتروشیمی تقسیم می شود.
الف) گروه فرآورده های نفتی
این گروه شامل 6 زیر گروه اصلی می باشد.
- وکیوم باتوم، شامل: وکیوم باتوم
- سلاپس واکس، شامل: سلاپس واکس
- لوب کات، شامل: لوب کات سبک و لوب کات سنگین
- قیر، شامل: قیر صنعتی و قیر معدنی
- روغن، شامل: روغن پایه، روغن موتور، پارافین و اسلگ واکس
- عایق رطوبتی، شامل: عایق رطوبتی
ب) گروه پتروشیمی
در ادامه مقاله کالاهای قابل معامله در بورس کالا به گروه پتروشیمی که زیر مجموعه ی بخش فرآورده های نفتی و محصولاات پتروشیمی است، رسیدیم. این گروه شامل 2 زیر گروه اصلی می باشد.
- پلیمر، شامل: پلی اتيلن سنگين، پلی اتيلن سبک، پلی اتيلن ترفتالات، پلی استايرين، پلی پروپيلن، پلی کربنات، پلی بوتادين رابر، استایرن بوتادین رابر، پلی وینیل کلراید، اپوکسی رزین، اکریل نیتریل بوتادین استایرن و نخ پلی استر poy
- شیمیایی، شامل: اتيلن گلايكول، استايرن منومر، الكيل بنزن خطی، الکیل بنزن سنگین، ارتوزايلن، پارازيلن، اسيد نيتريك، اسيدكلريدريك، اسيد سولفوريك، اسید ترفتالیک، اسید استیک، زایلن مخلوط، سود كاستيك، اوره، آمونیاک، بنزن، گوگرد، كربنات سديم، جوش شيرين، وينيل استات، تولوئن دی ايزو سیانات، سولفات آمونیوم، متیل دی فنیل دی ایزوسیاناتMDI)، پتاس(کلرید پتاسیم)، 1و3 بوتادين، دی آمونيوم فسفات، آروماتيک سنگين، اتانول آمین، اکسو الکل، نیترات آمونیوم، اتیلن دی کلراید، آرگون، کریستال ملامین، سولفات سدیم، کود مایع ازته، تولوئن و اتیل بنزن.
نکته: محصولات پتروشیمی و شیمیایی شامل 8 زیر گروه اصلی و 60 زیر گروه فرعی می باشد.
محصولات کشاورزی
سومین بخش از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، محصولات کشاورزی را دربر می گیرد. محصولات کشاورزی دارای 21 زیر گروه اصلی می باشد.
- کنجاله و تفاله و کنسانتره ها، شامل: پليت پنبه دانه، پليت سويا، پليت کلزا، پليت آفتابگردان، پليت گلرنگ، پليت کنجد، پرك پنبه دانه، پرك سويا، پرک کلزا، پرک آفتابگردان، پرک گلرنگ و پرک کنجد
- ذرت، شامل: علوفه ای، دانه ای، دانه ای دامی و بذری
- شکر، شامل: تصفيه شده، سفيد و خام
- پسته، شامل: فندقی ناخندان، کله قوچی ناخندان، فندقی طبيعی خندان و کله قوچی خندان
- پنبه، شامل: محلوج
- زیره، شامل: زیره سبز
- زعفران، شامل: رشته (پوشال) و رشته سربريده(سر گل)
- عدس، شامل: ريز، متوسط و درشت
- نخود، شامل: ريز، متوسط و درشت
- جو، شامل: صنعتی، دامی و بدون پوشينه
- برنج، شامل: طارم، هاشمی، خزر، فجر، ندا، وارداتی، سبوس و علی کاظمی
- خرما، شامل: مضافتی، کبکاب، استمران و شاهانی
- روغن، شامل: روغن خام آفتابگردان، روغن خام سویا، روغن خام کنجد و روغن خام کلزا
- کشمش، شامل: سبز، طلائی، بی دانه و دانه دار
- گندم، شامل: دامی، سبوس، دورم و خوراکی
- چای، شامل: باروتی، قلمی، شکسته و ممتاز
- مرغ منجمد، شامل: مرغ منجمد
- دانه های روغنی، شامل: بادام زمینی، کنجد، گلرنگ، آفتابگردان، کلزا، سویا و پنبه
- جوجه یکروزه، شامل: تخم گذار و گوشتی
- تخم مرغ، شامل: تخم مرغ
- آرد، شامل: آرد گندم
نکته: محصولات پتروشیمی، شامل 21 زیر گروه اصلی و 76 زیر گروه فرعی می باشد.
کالاهای بازار مشتقه و مالی
چهارمین دسته از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، کالاهای موجود در بازار مشتقه و مالی است. کالاهای پذیرفته شده در بازار مشتقه و مالی به دو دسته تقسیم می شود:
1) کالاهای پذیرفته شده و معامله شده در بازار مشتقه و مالی
- زعفران رشته ای بریده ممتاز (نگین)
- زعفران رشته ای درجه یک (پوشال معمولی)
- سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی(ره)
- زیره سبز
- پسته فندقی 30-32
- کنجاله سویا
- شمش طلای 10 اونسی
- مفتول مس هشت میلیمتری
- شمش طلای یک اونسی
2) اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده و منتشر شده
علاوه بر کالاهای قابل معامله در بورس کالا، بخشی نیز در بازار مشتقه و مالی وجود دارد که اوراق بهادار مبتنی بر کالا را خرید و فروش می کنند. به این معنا که کالاهای قابل معامله در بورس کالا، در قالب اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده انتقال پیدا می کند.
- اوراق سلف موازی استاندارد سنگ آهن شرکت صنعتی و معدنی گل گهر
- اوراق سلف موازی استاندارد پی وی سی شرکت پتروشیمی آبادان
- اوراق سلف موازی استاندارد شرکت سنگ آهن دانه بندی شده
- اوراق سلف موازی استاندارد سیمان شرکت سیمان سپاهان
- اوراق سلف موازی استاندارد کنسانتره سنگ آهن شرکت صنعتی و معدنی گل گهر
- اوراق سلف موازی استاندارد تیرآهن14 شرکت ذوب آهن اصفهان
- اوراق سلف موازی استاندارد اوره شرکت پتروشیمی پردیس غیرفعال
- اوراق سلف موازی استاندارد اوره گرانول شرکت پتروشیمی شیراز
- اوراق سلف موازی استاندارد گندم شرکت بازرگانی دولتی ایران
- اوراق سلف موازی استاندارد پلی اتیل سنگین شرکت پتروشیمی ایلام
- اوراق سلف موازی استاندارد سیمان شرکت سیمان اصفهان
- اوراق سلف موازی استاندارد مرغ منجمد شرکت گسترش و توسعه صنایع به پرور
- اوراق سلف موازی استاندارد سراتو شرکت سایپا
- اوراق سلف موازی استاندارد پلی استایرن شرکت پتروشیمی انتخاب
- اوراق سلف موازی استاندارد سیمان شرکت سیمان شرق
- اوراق سلف موازی استاندارد سیمان تیپ 5 شرکت سیمان خوزستان
- اوراق سلف موازی استاندارد شمش فولاد شرکت فولاد کاوه جنوب کیش
- اوراق سلف موازی استاندارد کلاف گرم نوردیده st37-hb شرکت فولاد مبارکه اصفهان
کالاهای بازار فرعی
پنجمین بخش از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، کالای های پذیرفته شده در بازار فرعی را شامل می شود و لازم به ذکر است که کالاهای این بازار، شامل 9 گروه اصلی می باشد.
الف) کشاورزی
اولین گروه کالاهای بازار فرعی که بخشی از کالاهای قابل معامله در بورس کالا محسوب می شود، گروه کشاورزی است که خود آن شامل 16 زیر گروه اصلی است.
- کودها، شامل: کود ارگانیک و کود سکوسترن آهن
- گیاهان دارویی، شامل: خرفه و تخم گشنیز
- محصولات پودری، شامل: پودر نارگیل و پودر چربی کلسیم دار
- قند، شامل: قند
- خوراک، شامل: خوراک دام، طیور و آبزیان، خوراک آزمایشگاهی، تفاله چغندرقند و ملاس چغندرقند
- خشکبار، شامل: عناب، زرشک
- فرآورده های لبنی، شامل: شیر خشک، شیر خام، کره لاکتیکی و پنیر UF
- روغن، شامل: روغن کنجد تصفیه شده، روغن خوراکی و روغن پالم
- دام، شامل: گوساله نر شیرخوار، دام زنده سبک و سنگین و دام سنگین(تلیسه)
- ادویه جات، شامل: زردچوبه
- مواد طبیعی، شامل: چیپس چوب
- گوشت، شامل: گوشت منجمد
- حبوبات، شامل: لپه و ماش
- محصولات آلایشی، شامل: مواد ژنی
- مرکبات، شامل: لیمو ترش، پرتغال، گریپ فروت، نارنگی و سیب درختی
- کنسرو، شامل: ماهی تن، کنسرو مرغ و کنسرو گوجه فرنگی(رب)
ب) صنعتی
گروه صنعتی شامل 18 زیر گروه اصلی می باشد.
- رنگ، شامل: رنگ
- تجهیزات، شامل: تجهیزات پالایشگاهی
- لوازم طبی، شامل: شکم بند، قوزبند، قوزک بند و کمربند
- الکترود، شامل: الکترود گرافیتی
- قطعات، شامل: قطعات یدکی و ابزارآلات
- کلینکر، شامل: کلینکر
- تیشو، شامل: تیشو(از الیاف شیشه)
- لنت ترمز، شامل: لنت ترمز
- ظروف پلی پروپیلن، شامل: ظروف پلی پروپیلن
- MDF، شامل: MDF خام
- اکسید آلومینیوم، شامل: اکسید آلومینیوم
- پشم شیشه، شامل: پشم شیشه
- تایر، شامل: تایر خودرو
- کاغذ، شامل: کاغذ بسته بندی
- کائولن، شامل: کائولن
- گندله، شامل: گندله آهن نیمه پخته و نرمه گندله
- گلوله استاتیتی، شامل: گلوله استاتیتی (سرامیک بال)
- گلوله آلومینایی، شامل: گلوله آلومینایی
ج) اموال غیر منقول
گروه اموال غیر منقول شامل چهار زیر گروه اصلی می باشد.
- زمین، شامل: زمین مسکونی
- تجاری، شامل: مغازه
- اداری،تجاری،مسکونی، شامل: آپارتمان
- مسکونی، شامل: آپارتمان
د) ضایعات و مستعمل
گروه ضایعات و مستعمل شامل سه زیر گروه اصلی می باشد.
- فلزی، شامل: فولادی، لوله فولادی، فلزی (ترکیبی)، براده آلومینوم، براده چدن و برنج
- ماشین، شامل: ماشین آلات مستعمل
- غیرفلزی، شامل: تراورس چوبی، تراورس بتونی، بشکه خالی فلزی، روغن کارکرده، ضایعات کارتن، بشکه خالی پلاستیکی، تخته پالت، ضایعات باطری، ضایعات پلاستیکی و ضایعات گندله
ق) فلزی
گروه فلزی شامل هفت زیر گروه اصلی می باشد.
- نقره، شامل: شمش نقره
- روی، شامل: کنسانتره روی و شمش زاماک
- فولاد، شامل: ورق (تخت)، ورق سازه ای، لوله و پروفیل، قراضه و تسمه فولادی
- مس، شامل: شمش مس، پودر مس، لوله مسی و مس بلیستر
- پلاتین، شامل: شمش پلاتین
- منیزیم، شامل: شمش منیزیم
- آلومینیوم، شامل: پروفیل آلومینیوم، فویل آلومینومی آلیاژی
- برنج، شامل: ورق برنجی
ن) شیمیایی
گروه شیمیایی شامل 25 زیر گروه می باشد.
- کربن، شامل: کربن فعال
- روغن، شامل: روغن آنتراسن و روغن لاستیک
- قیر، شامل: قیر زغال سنگی
- خارج از گونه، شامل: خارج از گونه
- اسید ترفتالیک، شامل: اسید ترفتالیک
- اسید سیتریک، شامل: اسید سیتریک
- سولفونیک اسید، شامل: سولفونیک اسید
- دوده، شامل: دوده صنعتی
- آنیلین، شامل: آنیلین
- گوگرد، شامل: گوگرد کلوخه
- متیل استات، شامل: متیل استات
- آب، شامل: آب DM
- انیدرید فتالیک، شامل: انیدرید فتالیک
- نرمال پارافین، شامل: نرمال پارافین
- سدیم تری پلی فسفات، شامل: سدیم تری پلی فسفات
- کربوکسی متیل سلولز، شامل: کربوکسی متیل سلولز
- بوتادین، شامل: بوتادین
- بوتن، شامل: بوتن 1
- نمک، شامل: نمک تصفیه شده
- دی اکتیل فتالات، شامل: دی اکتیل فتالات (DOP)
- متیل اتیل کتون، شامل: متیل اتیل کتون (MEK)
- مونوکلرواستیک اسید (MCA )، شامل: مونوکلرواستیک اسید (MCA)
- هیپوکلریت سدیم (آب ژاول)، شامل: هیپوکلریت سدیم (آب ژاول)
- هیپوکلریت کلسیم، شامل: هیپوکلریت کلسیم
- ضایعات، شامل: ضایعات مواد شیمیایی
و) معدنی
گروه معدنی شامل 5 زیر گروه می باشد.
- کنسانتره، شامل: کنسانتره سرب و کنسانتره فسفات
- فرو آلیاژها، شامل: فروسیلیکو منگنز، فروسیلیسیم و فروکروم پر کربن
- آهک، شامل: آهک پخته
- ماسه، شامل: ماسه ریخته گری
- سنگ، شامل: سنگ کوپ مرمریت
ه) پلیمر
این گروه شامل 8 زیر گروه اصلی می باشد.
- پلی استر،شامل: ارتوفتالیک
- لوله و مخازن، شامل: لوله پلی اتیلن تک جداره سنگین و مخازن پلی اتیلن فوم دار
- PVC، شامل: پروفیل PVC
- پلی اتیلن، شامل: پلی اتیلن واکس
- ضایعات، شامل: ضایعات پلی اتیلن سبک
- خارج از گونه، شامل: خارج از گونه
- کائوچوی طبیعی، شامل: کائوچوی طبیعی
- الیاف، شامل: الیاف استیپل اکریلیک و الیاف استیپل پلی استر
ی) فرآورده های نفتی
گروه فرآورده های نفتی شامل سه زیر گروه اصلی می باشد.
- نوار پوشش، شامل: نوار پوشش لوله
- بیتومن انامل، شامل: بیتومن انامل
- ماستیک قیری، شامل: ماستیک قیری
نکته: محصولات پذیرش شده در بازار فرعی شامل 91 زیر گروه اصلی و 141 زیر گروه فرعی می باشد.
تذکر مهم: همانطور که در اول مقاله کالاهای قابل معامله در بورس کالا اشاره کردیم، فهرستی که در اینجا نمایش داده شد، شامل کالاهایی است که که حداقل یک بار در بورس کالا معامله شده است و دلیلی بر اینکه در حال حاضر نیز معاملات این کالاها در بورس کالا در جریان باشد، وجود ندارد. بنابراین برای اطلاع از آخرین فهرست کالاهای قابل معامله در بورس کالا، بهتر است به سایت بورس کالا به نشانی ime.co.ir مراجعه نمایید.