در معاملات نقدی و معاملات آتی، قیمت باید همگرایی داشته باشد. در معاملات آتی سنتی این همگرایی با رسیدن تاریخ انقضا و نزدیک شدن قیمت یک رمز ارز مشخص در هر دو بازار آتی و نقدی ایجاد می شود. اما در معاملات آتی بدون تاریخ انقضا به دلیل این که قراردادها به صورت دائمی می باشند، نرخی مشخص شده است و کسانی که معاملات باز دارند، باید در بازه های زمانی مشخص، با توجه به شرایط بازار، مبلغی را به سایر معامله گران بپردازند یا از آنها دریافت کنند. به طور کلی می توان گفت که صرافی مبلغ پرداخت شده را دریافت نمی کند، در میان کسانی که دارای معاملات باز خرید یا فروش هستند، این مبلغ مبادله می شود. این نرخ تحت عنوان شاخص فاندینگ ریت یا نرخ تامین مالی شناخته شده است. در این مقاله قصد داریم به بررسی مفصل فاندینگ ریت بپردازیم.
شاخص فاندینگ ریت
قبل از هر چیز با مفهوم قراردادهای آتی آشنا می شویم، این نوع قراردادها را از روی تاریخ انقضای آن ها می شناسیم. در واقع تمامی قراردادهای آتی یا فیوچرز سنتی دارای تاریخ انقضا هستند و سر یک ماه یا یک سال به پایان می رسند، پس از آن نیز تسویه انجام می شود و تمامی معاملات باز آن بسته می شود. در مقابل قراردادهای آتی یا سنتی، قراردادهای دائمی وجود دارد. همان طور که از اسم این قراردادها مشخص است، تاریخ انقضا ندارند و بدون محدودیت زمان، کاربران می توانند در آن ها به معامله بپردازند.
در واقع فاندینگ ریت برای هر شخص می توانند متفاوت عمل می کند! کاربران در قراردادهای آتی و دائمی پوزیشن های خرید یا فروش متفاوت باز می کنند و بر اساس اختلاف قیمت یک ارز دیجیتال در بازار فیوچر و نقدی، پولی را به عنوان فاندینگ ریت پرداخت می کنند. البته در برخی موارد متناسب با شرایط، ممکن است کاربرانی وجهی را از فاندینگ ریت دریافت کنند. برای مشاهده نرخ فاندینگ ریت می توانید وارد سایت صرافی بایننس شوید و نرخ فاندینگ ریت را مشاهده کنید. تعیین کننده این نرخ در واقع میزان عرضه و تقاضا است. در تصویر زیر نرخ فاندینگ ریت را در صرافی بایننس مشاهده می کنید که هر 8 ساعت آپدیت می شود.
جالب است بدانید که فاندینگ ریت به طور کلی بیانگر احساسات کلی کاربران شبکه نیز می باشد. چون این شاخص نشان می دهد که معامله گران در چه قیمت ها و چه زمان هایی روی قراردادهای دائمی شرط بندی کرده اند اما از آن جایی که در صرافی ها این شاخص برای همه قابل مشاهده است، در بسیاری از اوقات باعث می شود که افراد برخلاف روندی که شاخص فاندینگ ریت نشان می دهد، وارد پوزیشن شوند و همین اتفاق موجب می شود تا اختلاف قیمت بازار فیوچر با اسپات، توسط خود کاربران شبکه به صورت خودکار به حداقل برسد.
نقش شاخص فاندینگ ریت در جهت بازار
همان طور که گفته شد، فاندینگ ریت نقش مهمی در معاملات آتی دارد و بر اساس داده هایی که در طی ساعاتی بر بازار حاکم است، نرخی به عنوان فاندینگ ریت به کاربران نشان داده می شود. اما اینکه این شاخص منفی باشد یا مثبت، به نحوه عملکرد، کاربران شبکه بستگی دارد.
برای مثال اگر طی زمانی، خریداران، خریدهای سنگین انجام دهند این نرخ بالا می رود و کارمزد از خریداران دریافت می شود. به چنین شرایطی، بازار گاوی (Bull market) نیز گفته می شود. در مقابل اگر در شرایطی بحرانی فروشندگان استقراضی، فروش سنگین انجام دهند، ممکن است این شاخص حتی منفی نیز شود. به چنین شرایطی نیز بازار خرسی (Bear market) گفته می شود.
اما نکته ای قابل توجه که در تعیین شاخص فاندینگ ریت بسیار موثر است، لوریج است. در واقع هر چه خریداران از لوریج بیشتری برای پوزیشن های خود انتخاب کنند، تاثیرشان بر نرخ بیشتر است و در مقابل هرچه فروشندگان از لوریج بیشتری استفاده کنند، تاثیر آن ها بیشتر است.
شاخص فاندینگ ریت چگونه تعیین می شود؟
فاندینگ ریت در اصل از دو مولفه مهم تشکیل شده است: نرخ بهره(Interest Rate) و پریمیوم(Premium).
برای درک بهتر، اعداد را بر اساس سیاست بزرگ ترین صرافی ارزهای دیجیتال یعنی بایننس، بیان می کنیم. در هر دوره 8 ساعته در بخش فیوچر بایننس، نرخ بهره ثابت و معادل 0.01 است. از آنجایی که هر روز شامل 3 دوره 8 ساعت است، در نتیجه نرخ بهره روزانه معادل 0.03 است. اختلاف قیمت بین دارایی ها در بازار فیوچر و اسپات نیز پریمیوم را مشخص می کند. با استفاده از این دو مولفه، شاخص فاندینگ ریت مشخص می شود.
فاندینگ ریت مثبت
زمانی که ارزش دارایی های معاملات فیوچر برای یک دارایی از ارزش این دارایی در قیمت مارکت، بیشتر باشد، شاخص فاندینگ ریت مثبت است. وقتی چنین شرایطی حاکم است، کاربرانی که پوزیشن خرید دارند بر اساس مقدار پوزیشن خود و متناسب با شاخص فاندینگ ریت، می بایستی وجهی را به فروشندگان پرداخت کنند.
فاندینگ ریت منفی
در مقابل وقتی شرایط برعکس باشد، شاخص فاندینگ ریت می تواند منفی باشد، در چنین شرایطی، کاربرانی که دارای پوزیشن فروش هستند می بایستی متناسب با مقدار پوزیشن و شاخص فاندینگ ریت، وجهی را به خریداران پرداخت کنند. در واقع این شاخص برای خود صرافی ها سود خاصی ندارد و فقط یک معامله همتا به همتا و مستقیم بین کاربران می باشد.
تشخیص کف ها با شاخص فاندینگ ریت
برای تشخیص کف های بومی شما می بایستی چندین نمودار بومی را با هم ترکیب کنید و موقعیت پایین تر فاندینگ ریت را نسبت به وضعیت کنونی بررسی کنید. در واقع زمانی که شما کف های بومی را تشخیص می دهید، دقیقا نقاطی را تشخیص داده اید که در آنجا اعتماد کاربران شبکه به قیمت دارایی ها در حال افزایش است و خرید با لوریج پایین در این جایگاه برای کاربران بهتر است.
بعضی مواقع در این نقاط شاخص ترس و طمع نیز به سمت ترس حرکت می کند و شرایط را برای ورود به پوزیشن خرید هموارتر می کند. (در چنین شرایطی شاخص فاندینگ ریت، زیر 0.5% است.)
نرخ پریمیوم در فاندینگ ریت بایننس چیست؟
اختلاف قیمت میان قیمت اسپات و پرپچوال، نرخ پریمیوم می باشد. در اکثر صرافی‌هایی که از این روش استفاده می‌کنند، پریمیوم به این شکل محاسبه می‌شود:
Premium Index (P) = [Max(۰, Impact Bid Price – Price Index ) – Max(۰, Price Index – Impact Ask Price)] / Price Index
برای توضیح دادن Impact Bid/Ask Price، ابتدا باید به بررسی IMN یا Impact Margin Notional پرداخت. IMN نشان دهنده مقدار مفهومی قابل تبادل از یک ارز دیجیتال به ازای لوریج و مارجین مشخص می باشد.
Impact Margin Notional= نرخ ابتدایی مارجین در بالاترین میزان لوریج / مقدار دلاری
برای مثال در بایننس حداکثر لوریج قرارداد دائمی BTCUSD ۱۲۵ برابر و همچنین مارجین مربوط به آن ۰.۸ % می باشد.
Impact Bid/Ask Price نیز نشان دهنده میانگین قیمتی Fill یا قبول شده برای اجرای IMG یا حجم سفارش‌های گذاشته شده می باشد.
Price Index (شاخص قیمت) نیز شامل یک سبد از قیمت دارایی مورد نظر در بازار اسپات صرافی‌های مختلف می باشد که با توجه به حجم هر کدام وزن دهی می‌شود. صرافی بایننس از صرافی‌های Okex، بیترکس، هیوبی، Hitbtc و FTX این اطلاعات را دریافت می‌کند.
نرح بهره در فاندینگ ریت چیست؟
نرخ بهره در قراردادهای پرپچوال و معاملات فیوچرز، به میزان تمایل افراد برای داشتن دارایی پایه اشاره دارد. برای مثال در صورتی که بیت کوین دارایی پایه باشد و قرارداد آتی آن بر مبنای دلار (BTC/USD) باشد، در صورتی که معامله گری پیش بینی کند که در آینده قیمت بیت کوین افزایش می یابد، بنابراین دلار بیشتری را برای خرید بیت کوین تقاضا می‌کند. در چنین حالتی ضمن افزایش تقاضا برای دلار، نرخ بهره آن نیز افزایش می یابد. برعکس این حالت نیز وجود دارد، یعنی در صورتی که در آینده بیت کوین کاهش یابد، سبب افزایش تقاضا برای بیت کوین به جهت شورت کردن در بازار می‌شود، بنابراین نرخ بهره آن افزایش می یابد. بایننس در محاسبه فاندینگ ریت، نرخ بهره را ثابت در نظر می‌گیرد.
فرمول محاسبه فاندینگ ریت، با توجه به توضیحات بالا، به این صورت می باشد:
Funding Rate (F) = Premium Index (P) + clamp (Interest rate – Premium Index (P), ٪۰.۰۵, -٪۰.۰۵)
قید Clamp در قسمت دوم از فرمول بالا، در واقع برای محدود کردن مقدار داخل پرانتز می باشد. تابع Clamp در صورتی که اختلاف بین نرخ بهره و پریمیوم بیش از مثبت ۰.۰۵ شود، فاندینگ ریت برابر با نرخ بهره می‌شود و تابع Clamp عدد ۰.۰۵ را به عنوان پریمیوم انتخاب می‌کند. زمانی که اختلاف بین نرخ بهره و پریمیوم کمتر از منفی ۰.۰۵ شود، این حالت به صورت بر عکس اتفاق می افتد. همچنین اگر اختلاف آن دو، بین بازه منفی ۰.۰۵ تا مثبت ۰.۰۵ شود، فاندینگ ریت برابر با فرمول بالا می شود.
کاربرد فاندینگ ریت چیست؟
تنظیم و همگرا کردن قیمت در دو بازار فیوچرز و اسپات، اولین و اصلی ترین کاربرد فاندینگ ریت می باشد. فاندینگ ریت همان طور که قبل تر هم گفته شد، می‌تواند عددی مثبت یا منفی باشد. مثبت یا منفی شدن فندینگ ریت، از نظر علم ریاضی به دلیل تفاوت قیمت میان قیمت فیوچرز و اسپات یک دارایی می باشد، اما با عمیق تر شدن در این موضوع، می‌توان یک رابطه و همبستگی را میان فاندینگ ریت و احساسات بازار (Sentiment) در نظر گرفت.
فاندینگ ریت در هنگامی که بازار در حالت گاوی یا خرسی می باشد، تمایل دارد که به ترتیب مثبت یا منفی باشد. یعنی در زمان صعودی بودن بازار، احتمال دارد که معامله گران معتقد به ادامه دار بودن روند و افزایش قیمت باشند، به همین دلیل تصمیم می گیرند که وارد پوریشن‌های لانگ شوند. در اثر این تقاضا، در بازار فیوچرز افزایش قیمت ایجاد می شود و به دنبال آن نیز فاندینگ ریت را افزایش می‌دهد. نکته بعدی این است که عکس این قضیه نیز برقرار می باشد.
انواع فاندینگ ریت
شکل کلی فاندینگ ریت به این شکل است که میان دارندگان پوزیشن‌های شورت و لانگ، مقدار مشخصی به طور نقدی جابه‌جا می‌شود. بیشتر در صرافی‌های متمرکز، پیاده سازی این نوع از فاندینگ ریت انجام می‌شود.
پلتفرم Opyn نیز از نوع دیگری از فاندینگ ریت استفاده می‌کند. این پلتفرم در فضای دیفای ابزارهای مشتقه و آپشن را پیاده سازی می‌کند. Opyn استفاده از مکانیسم فاندینگ ریت In Kind را نیز عنوان کرده است. طبق توضیحات این شیوه، جریان نقدی برخلاف حالت رایج در بین کاربران وجود ندارد و Funding Rates به صورت تغییر در ارزش قراردادها لحاظ می‌شود.
مقایسه فاندینگ ریت در صرافی‌های گوناگون
صرافی‌ها و بازار گردان‌ها برای محاسبه فاندینگ ریت و اعمال آن، روش‌های مختلفی دارند، به همین دلیل این احتمال وجود دارد که در پلتفرم‌های مختلف، این نرخ تفاوت داشته باشد. استراتژی بسیاری از افراد این است که برای کسب درآمد، در صرافی‌های دارای فاندینگ ریت مثبت، وارد پوزیشن شورت شوند و یا برعکس. در سایت Coinglass امکان بررسی و مقایسه فاندینگ ریت در صرافی‌های مختلف برای کاربران فراهم است.
شاخص فاندینگ ریت در CryptoQuant
در سایت CryptoQuant، بررسی شاخص فاندینگ ریت می تواند به کاربران نشانه هایی از صعود یا نزول را نشان می دهد. افراد می توانند از این شاخص برای پیش بینی روند استفاده کنند، حتی در صورتی که فرد معامله گر معاملات آتی بدون تاریخ انقضا هم نباشد. برای این کار با مراجعه به سایت CryptoQuant، باید واژه Funding Rates را در نوار جست و جو وارد کند.
اولین نمودار قابل مشاهده، فاندینگ ریت بیت کوین را در همه صرافی ها نشان می دهد. در صورتی که کاربر در صرافی خاصی، شاخص ارزی را داشته باشد، می تواند آن را جست و جو کند. در این سایت، کندل های قرمز و سبز، نشان دهنده نرخ فاند می باشد، نمودار مشکی نیز در واقع نمودار ارز دیجیتال بیت کوین می باشد.
اندیکاتور فاندینگ ریت
یکی از پلتفرم های تحلیل تکنیکال، تریدینگ ویو می باشد که ابزارهای مختلفی برای تحلیل تکنیکال در اختیار کاربران قرار می دهد. از جمله این ابزارها می توان به اندیکاتور فاندینگ ریت اشاره کرد که می توان آن را در فهرست اندیکاتورها جست و جو کرد. طبق تصویر بالا، با استفاده از کندل هایی به رنگ های نارنجی، آبی، سبز و قرمز، می توان سیگنال ها را دریافت کرد. البته کندل های نارنجی و آبی در مقایسه با کندل های سبز و قرمز از دقت کمتری برخودار هستند. به عبارت دیگر در صورتی که در استراتژی کاربران، استفاده از این سیگنال به عنوان یکی از ابزارها کاربرد داشته باشد، سیگنال های دریافتی از کندل های سبز و قرمز، در مقایسه با سیگنال های دریافتی از کندل های نارنجی و آبی، احتمال تحقق بالاتری دارند.
در صورتی که برای مدتی طولانی، فاند منفی تکرار شود، می توان انتظار یک صعود را داشت، همچنین اگر فاند مثبت برای مدتی تکرار شود، این احتمال وجود دارد که روند صعودی اتفاق بیفتد. طبق تصویر بالا، در بخش هایی که برای مدتی کندل نارنجی ظاهر شده است، ( کندل های قرمز و نارنجی نرخ فاند منفی را نشان می دهند)، روند قیمتی صعودی نسبی را داشته است. نکته قابل توجه بعدی، این است که سیگنال های این ابزار همیشه سودآور نیستند، بنابراین استفاده از این اندیکاتور به تنهایی توصیه نمی شود.
در طول این مقاله تمامی اعداد را بر اساس صرافی بایننس بیان کردیم. اما در رابطه با فاندینگ ریت مابقی صرافی ها باید گفت: این شاخص برای هر صرافی می تواند متفاوت باشد، چون میزانی پول موجود در بخش اسپات هر صرافی متفاوت است. (به طور میانگین شاخص فاندینگ ریت برای صرافی ها، 0.015 است.) اما نکته قابل توجه این است که، کاربران شبکه همواره تمایل دارند در صرافی ای فعالیت کنند که نرخ فاندینگ ریت پایین است. از طرفی بسیاری از کاربران دوست ندارند که نرخ فاندینگ ریت روی عملکرد افراد در حال معامله در صرافی، اثر بگذارد. چرا که ممکن است تغییر عملکرد معامله گران باعث شد تحلیل بسیاری از افراد نادرست شود.
البته نرخ فاندینگ ریت، به عنوان یک معیار برای پوزیشن خرید یا فروش نیست چرا که این نرخ هر 8 ساعت بر اساس یک سری داده تغییر می کند و حتی ممکن است اثر این شاخص در طی یک روز یا یک هفته احساس شود.
جمع بندی: فاندینگ ریت مقدار پولی است که کاربران شبکه متناسب با پوزیشن خود و اختلاف قیمت یک دارایی در بازار فیوچر و نقدی، پرداخت یا دریافت می کنند. فاندینگ ریت به طور کلی می تواند احساسات کلی کاربران شبکه را بیان می کند. همچنین در بسیاری از مواقع عدد شاخص فاندینگ ریت می تواند، گاوی یا خرسی بودن بازار را نیز نشان دهد.
شاخص فاندینگ ریت بر اساس دو مولفه نرخ بهره و پریمیوم تعیین می شود.
یکی دیگر از ویژگی های شاخص فاندینگ ریت، تشخیص کف های بومی با بررسی وضعیت فعلی با وضعیت پایین تر فاندینگ ریت است.