اکوسیستم دیفای فعالیت اصلی خود را از اتریوم و سپس از پلتفرم های وام دهی از جمله کامپاند (Compound) و آوه (Aave) شروع کرد. پروژه دیفای با صرافی های غیر متمرکز مانند سوشی سواپ و یونی سواپ و همچنین با بازار سازهای خودکار قوت گرفت و تغییرات چشمگیری را پشت سر گذاشت. به طوری که باعث افزایش بهره وری و کارایی عملکرد دیفای و رشد تمرکز زدایی در آن شد. البته وجود مشکلات امنیتی، کمبود نقدینگی و حریم خصوصی باعث شد که توسعه دهندگان به دنبال رفع این مشکلات از طریق ایجاد نسخه های بهتر باشند. در این مقاله قصد داریم به معرفی دیفای 2 به عنوان راهکاری برای رفع مشکلات نسل اول دیفای بپردازیم.

دیفای 2.0 (0.DeFi 2) چیست؟

دیفای 2 به عنوان نسل دوم اکوسیستم دیفای، به دنبال حذف محدودیت های نسل قبلی و تسهیل فرآیندهای مالی مانند تامین نقدینگی و کشت سود می باشد. توانمند سازی سازمان های مستقل غیر متمرکز و ایجاد نقدینگی پایدار از جمله اهدافی می باشد که دیفای 2 به دنبال آنهاست. در ادامه به بررسی تحولات ایجاد شده در این دو مورد می پردازیم.

نقدینگی پایدار

بازارها و استخرهای نقدینگی در پروتکل اولیه دیفای، به صورت پراکنده در بلاک چین ها و پلتفرم های مختلف وجود دارند که این امر باعث تقسیم و توزیع نقدینگی موجود در کل بازار به صورت پراکنده می شود. بنابراین دسترسی معامله گران به نقدینگی کاهش می یابد و نمی توان از دارایی های استخرهای نقدینگی به صورت موثر استفاده کرد، در نتیجه باعث ناکارآمدی سرمایه موجود در بازار می شود. همچنین در دیفای 1.0 انگیزه جذب نقدینگی چندان قدرتمند نیست. در دیفای 2، پروتکل ها در تلاشند تا برای کاربران خود، نقدینگی پایداری را از طریق ایجاد شیوه های جدید و متنوع کسب درآمد مانند کشت سود ایجاد کنند و میزان وفاداری تامین کنندگان سرمایه را به پلتفرم خود افزایش دهند. در اکوسیستم دیفای 2، میزان اتکای این حوزه تامین کنندگان نقدینگی شخص ثالث کاهش می یابد و ارتباط با امور مالی سنتی و اقتصاد جهانی بهبود می یابد.

پلتفرم اولیمپوس دائو ( OlympusDAO)، از جمله پلتفرم‌های برتر نسل دوم دیفای در زمینه تأمین نقدینگی پایدار می باشد که به دنبال ایجاد ارز ذخیره‌ای غیر متمرکز است. اولیمپوس دائو با ایجاد شرایط برد-برد از طریق ترکیبی از استراتژی‌های مختلف مانند ارائه اوراق قرضه با تخفیف‌های ویژه و سهام‌گذاری توکن بومی اُهم (OHM)، توانسته جامعه‌ کاربران را به این پروتکل وفادار نگه دارد. پلتفرم توکِمَک (Tokemak) نیز یکی دیگر از پلتفرم های برتر دیفای 2 در زمینه تأمین نقدینگی پایدار است که با استفاده از توکن‌ حاکمیتی و ارائه حق رأی برای مدیریت جریان نقدینگی به کاربران خود، توانسته برای پروتکل سرمایه پایدار جذب ‌کند.

توانمندسازی دائوها

نسل دوم دیفای از طریق شیوه‌های مختلف می تواند سازمان‌های غیر متمرکز را توانمندتر کند و به این ترتیب با وجود حفظ استقلال امور مالی غیر متمرکز، باعث مستحکم تر شدن پیوند دائوها با اقتصاد جهانی می شوند. افزایش نقدینگی، گسترش پایگاه کاربری و توسعه اپلیکیشن‌ های کارآمد، هدف نهایی این شیوه‌های نوین می باشد.

تفاوت‌های دیفای 1.0 و دیفای 2.0

دیفای 1.0 و دیفای 2.0 با ایده و هدف نهایی یکسانی ایجاد شده اند و هر دو به دنبال ایجاد اکوسیستم مالی غیر متمرکز مبتنی ‌بر بلاک چین می باشند. هر دو نسل دیفای برای تسهیل امور مالی غیر متمرکز، از قراردادهای هوشمند، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapp) و شبکه‌های اوراکل استفاده می کنند. از آن جایی که نسل دوم دیفای به دنبال ایجاد اصلاحات و تغییراتی کاربردی در دیفای 1.0 می باشد، تفاوت هایی با نسل پیشین خود دارد که در ادامه به بررسی این تفاوت ها می پردازیم.

1- ارتباط و تعامل موثرتر بین کاربران 

دیفای 2 اپلیکیشن‌ غیر متمرکزی می باشد که کاربران را به یکدیگر از طریق شبکه‌ای همتا به‌ همتا متصل می کند. تمرکز اصلی این ارتباط، پایداری تعامل میان کاربران و همچنین سود بردن طرفین معامله‌ها می باشد. در پروتکل‌های نسل دوم دیفای تمرکززدایی با کاهش مدیریت مستقیم پروتکل و افزایش ارتباط کاربران مرتبط است.

2- استفاده از الگوهای حاکمیتی بهینه

پروتکل‌های نسل دوم دیفای در زمینه گرفتن قدرت و حاکمیت از نهادهای مرکزی و سپردن آن به افراد جامعه، امکانات و گزینه‌های بهتری برای تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری را در مقایسه با دیفای اولیه در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

3- مشوق‌های کاربرپسند

از طریق تأمین نقدینگی موثر و پایدار، پروتکل دیفای می‌تواند دوام بیاورد. بنابراین پروتکل‌های نسل دوم دیفای برای کسب و حفظ سرمایه کافی، به‌دنبال به‌ کارگیری برنامه‌های خلاقانه و تشویقی هستند. این مشوق‌ها علاوه بر این که مشکل نقدینگی دیفای 1.0 را حل می کنند، با هدف ایجاد جوامع تعاونی و بهبود ارتباط بین کاربران ارائه می‌شوند.

4- اکوسیستمی پایدارتر

ترکیب تعامل و حاکمیت غیر متمرکز با نقدینگی پایدار، می تواند اکوسیستم‌ مالی غیرمتمرکز را تداوم بخشد. پایداری نسل دوم دیفای این امکان را به پروژه‌ها می‌دهد تا با جذب کاربر بیشتر، بتوانند در مقیاسی وسیع‌ تر امور مالی غیرمتمرکز را تعریف کنند.

مزایای دیفای 2.0

1- بهره‌برداری بیشتر از سرمایه

دیفای 2 شیوه‌های متنوعی مانند استراتژی‌های کاهش لیکوئیدشدن و بیمه ‌های مبتنی ‌بر قراردادهای هوشمند را برای افزایش بهره‌مندی کاربران از سود بهینه سرمایه به‌کار می‌گیرد. پروژه‌های نسل دوم دیفای در زنجیره‌هایی مانند آولانچ، سولانا و پا‌لیگان ضمن استفاده از نقدینگی تأمین‌شده در پروتکل‌های دیگر، قسمتی از سود این فرایند را به تأمین‌کننده می دهد.

2- کاهش وابستگی به استیبل کوین‌های مبتنی‌ بر دلار

دیفای 1.0 مبتنی بر استیبل کوین‌ ها، به ویژه کوین‌های مبتنی ‌بر دلار ایالات متحده می باشد. در این زمینه، پروتکل‌هایی از جمله فِی (Fei)، الکِمیکس و اولیمپوس دائو، توکن‌های بومی خود را با نوآوری و خلاقیت به‌ کار گرفته ‌اند تا دیفای 2 برای استیبل کوین‌ها جایگزین پایدارتری عرضه کند.

3- تجربه کاربری برتر و مقرون ‌به ‌صرفه

دیفای 2 با کاهش کارمزد تراکنش و ارائه تجربه کاربری ارتقا یافته، باعث گسترده تر شدن پذیرش این حوزه و ورود سرمایه بیشتر به آن شده است.

4- حسابرسی امنیتی

تأمین‌کنندگان بیمه و جوامع متن ‌باز در دیفای 2 با در نظر گرفتن راهکارهایی برای حسابرسی مکرر و منظم به این اطمینان می رسند که قراردادهای هوشمند به‌ درستی در این اپلیکیشن‌ها کار می‌کنند. جبران ضرر و زیان کاربرانی که سرمایه‌ خود را در این بازار از دست داده‌اند، یکی از اهداف این حسابرسی‌ها می باشد.

خطرها و معایب دیفای 2.0

1- چالش با ضعف‌های قراردادهای هوشمند

اگر چه قراردادهای هوشمند و پروتکل‌های دیفای تاکنون پیشرفت های چشمگیری داشتند اما احتمال دارد که کاربران همچنان با باگ ‌ها و ضعف ‌های امنیتی و هک Dappها روبرو شوند. حسابرسی‌های دقیق هم نمی‌تواند باعث کاهش ریسک ناشی از کاستی‌های احتمالی قراردادهای هوشمند شود.

2- قانون‌گذاری‌های جدید

دخالت مقام‌های قانون‌ گذار و تغییر قوانین، تاثیرات متعددی را می تواند بر سیاست‌ها و سرویس‌های ارائه‌شده دیفای بگذارد. 

3- زیان غیر دائمی

اگر چه پروتکل‌ های جدید دیفای با ارائه خدماتی مانند بیمه زیان غیر دائمی در جهت کاهش خطرهای مربوط به استخراج نقدینگی تلاش می کنند، اما باید در نظر داشت که هیچ گاه احتمال وقوع این ضررها به صفر نمی‌رسد.

4- چالش در هنگام برداشت دارایی

کاربران در هنگام برداشت دارایی خود ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. در صورتی که وب‌سایت پروتکل به هر دلیلی از کار افتاد، کاربر ممکن است نتواند اقدام به برداشت دارایی‌های خود کند.

کاربردهای دیفای 2.0

1- وام‌های خود باز پرداخت

در پلتفرم ‌های مبتنی ‌بر دیفای 2، کاربران می‌توانند با استفاده از مزیت وام‌های خود باز پرداخت‌ (Self-Repaying Loan) وام هایی را در ازای ارائه دارایی‌های دیجیتال دریافت نمایند و بدهی وام را به صورت خودکار از سودی که از سرمایه‌گذاری وام خود به‌دست می‌آورند، پرداخت کنند. در این حالت افراد می توانند علاوه بر این که پاداش استخر نقدینگی را دریافت کنند، از مزایای وام نیز بهره‌مند شوند.

2- نقدینگی بین‌ زنجیره‌ای

در پروتکل‌های جدید دیفای، قراردادهای هوشمند می توانند به توزیع نقدینگی در بلاک چین‌های مختلف کمک ‌کنند. بنابراین می توان با مبادله دارایی‌های استخرهای نقدینگی یک زنجیره با سایر زنجیره‌ها، کمبود نقدینگی در یک شبکه را جبران کرد.

3- قفل ‌نبودن ارزش دارایی‌های سهام‌گذاری‌ شده

در نسل اول دیفای، در ازای سپردن دارایی‌های خود به استخرهای نقدینگی، به کاربران توکن‌ های نقدینگی ارائه می شود که سپس می‌توانند از طریق استراتژی فارمینگ از آن‌ها مجددا سود به دست آورند. در این مورد، دیفای 2 یک گام فراتر بر می دارد و این اجازه را به توکن‌های نقدینگی فارمینگ و کشت سود می‌دهند که برای ایجاد توکن‌هایی مانند DAI مورد استفاده قرار بگیرند و یا به‌ عنوان وثیقه عمل کنند. در واقع می توان گفت در پروتکل‌های نسل دوم دیفای، کاربرد و سود توکن ‌های نقدینگی بیشتر است.

4- بیمه قراردادهای هوشمند

عملکرد دیفای با تکیه بر زیر ساختی شفاف و متن ‌باز صورت می گیرد اما باز هم ممکن است که برای سرمایه‌گذاران تازه ‌وارد، تحلیل و ارزیابی میزان ریسک پروتکل‌ها دشوار باشد. دیفای 2 جهت رفع این مشکل، برای برخی از قراردادهای هوشمند بیمه در نظر گرفته است. به این ترتیب پروژه بیمه ‌شده این ضمانت را به کاربر می‌دهد که درصورت هک ‌شدن قرارداد هوشمند هم بتواند دارایی خود را با پرداخت کارمزد از پروتکل برداشت کند.

5- بیمه زیان غیر دائمی

زمانی که دارایی‌ سرمایه‌ گذاری ‌شده در استخرهای نقدینگی با افت قیمت روبرو می شوند، سرمایه گذار با زیان غیر دائمی مواجه می شود. دیفای 2 راه حلی را برای کاهش این ضرر در نظر گرفته است. بسیاری از پروتکل‌ها برای بیمه کردن سپرده سرمایه‌گذاران در مقابل ضرر ناپایدار، بخشی از کارمزد مبادله توکن در استخرهای نقدینگی را مورد استفاده قرار می دهند. همچنین ممکن است مدت ‌زمان سهام‌گذاری در پرداخت خسارت نیز در نظر گرفته شود. مثلا در پروتکل Bancor به‌ ازای هر 1 روز سرمایه‌گذاری، به پوشش بیمه کاربر نیز ۱ درصد اضافه می شود و به این ترتیب کاربران پس از ۱۰۰ روز می توانند از ۱۰۰ درصد پوشش بیمه بهره‌مند شوند. بنابراین پروتکل Bancor با این روش علاوه ‌بر ارائه خدمات بیمه به کاربران خود می تواند پایداری نقدینگی پلتفرم و وفاداری کاربران پلتفرم را نیز تضمین ‌کند.

نحوه سرمایه گذاری در دیفای 2.0

1- کشت سود

یکی از نوآوری‌های مهم دیفای 1.0، کشت سود می باشد که به کاربران برای تأمین نقدینگی کمک می‌کرد. دیفای 2 از طریق کارآمدتر کردن کشت سود، توانسته جذب و حفظ سرمایه بیشتری را به دنبال داشته باشد. در دیفای 2، کشت سود از طریق افزایش سیاست‌های تشویقی این امکان را به کاربران می‌دهد تا برای دریافت وام، از توکن‌های حاصل از سرمایه‌گذاری خود به‌ عنوان وثیقه استفاده کنند.

2- سهام‌گذاری

کاربران می توانند از طریق سهام‌ گذاری، درآمد منفعل برای خود داشته باشند. سهام گذاری به کاربران زنجیره‌های مبتنی ‌بر PoS (اثبات سهام) کمک می‌کند تا بتوانند از طریق ارائه دارایی خود، تبدیل به اعتبار سنج بلاک شوند. بنابراین کاربران می توانند پاداش بلاک را از طریق قفل‌ کردن دارایی در یک زنجیره کسب کنند.

3- وام‌دهی

وام‌های خود باز پرداخت، برای وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان فرصت‌هایی مناسب و برابری ایجاد می‌کنند. پروتکل‌های دیفای و کشت سود، به وسیله باز پرداخت وام از طریق بهره حاصل از دریافت وام، جذاب‌تر از همیشه شده‌اند.

4- استخراج نقدینگی

روش استخراج نقدینگی (تأمین نقدینگی) به دارندگان ارزهای دیجیتال برای کسب سود از راهی آسان کمک می کند. سرمایه‌گذاران در این روش باید بخشی از دارایی‌های دیجیتال خود را به یکی از استخر‌های نقدینگی انتقال دهند تا سایر کاربران بتوانند مبادلات خود را به وسیله آن کوین ها انجام دهند. سرمایه‌گذاران از طریق این تراکنش‌ های دو سربرد و ساده، می توانند از سود کارمزد معاملات بهره ببرند، همچنین میزان جذب نقدینگی در پروتکل‌ها افزایش می یابد.

5- معامله در صرافی‌ های غیر متمرکز

صرافی‌های غیر متمرکز به کاربران این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به سازمان‌های واسط، تراکنش‌های ارز دیجیتال خود را انجام دهند. این صرافی‌ها تحت‌ تأثیر قوانین و مقررات مناطق جغرافیایی مختلف قرار نمی گیرند، زیرا ماهیت آنها کاملا غیر متمرکز می باشد. کارمزد تراکنش ها در این صرافی‌ها در مقایسه با سایر صرافی ها کمتر است و کاربران می‌توانند به خدماتی همچون معاملات مارجین و سایر تراکنش در این پلتفرم‌های غیر متمرکز دسترسی داشته باشند.

6- مشارکت در دائوها

سرمایه‌گذاران با خرید توکن‌های دائو، می توانند به سازمان‌های دائو بپیوندند و نقشی را در مدیریت و حاکمیت آن‌ها ایفا کنند. افزایش تمایل افراد جهت مشارکت در این سازمان‌ها، می تواند برای یادگیری بیشتر استراتژی‌ های سرمایه‌گذاری دیفای 2 به عنوان یک انگیزه نیرومند تاثیرگذار شناخته شود.