همان طور که می دانیم، ارزهای دیجیتال با هدف حذف واسطه ها و ایجاد یک سیستم مالی تمیز و غیرقابل خطا ایجاد شدند و با توجه به اینکه ارزهای دیجیتال رابطه تنگاتنگی با امور مالی دارند، بدیهی است که سیستم وام گرفتن در ارزهای دیجیتال نیز وجود داشته باشد. در ادامه به بررسی نحوه وام گرفتن در ارزهای دیجیتال می پردازیم و معایب، مزایا و پلتفرم های آن را معرفی میکنیم.
وام گرفتن در ارزهای دیجیتال
وام گرفتن اولین بار در سیستم بانکداری به کار گرفته شد. در واقع بانک ها و سازمان های مالی، پول های مردم را جمع کرده و از آن ها نگهداری می کنند. در مقابل افرادی هستند که با مراجعه به بانک ها مقداری از پول های افراد دیگر را به عنوان وام از بانک دریافت می کنند و در ازای این کار، ماهیانه مبلغی را با عنوان قسط به بانک پرداخت می کنند تا به طور کامل مبلغ وام گرفته شده را پس دهند. به طور کلی سیستم وام دهی در دنیای واقعی به همین سادگی نیست! در واقع برای وام گرفتن از بانک شما می بایستی، متناسب با سیاست بانک مورد نظر، ضامن، وثیقه و یا... قرار دهید.
در سال های اخیر دنیای ارزهای دیجیتال پیشرفت های چشم گیری کرده است و امور مالی را به خوبی در دنیای غیرمتمرکز دیفای گسترش داده است. یکی از همین پیشرفت ها ایجاد قابلیت وام گرفتن در پلتفرم های متمرکز و غیرمتمرکز بوده است که به شکل فوق العاده ای محدودیت های وام گرفتن در دنیای واقعی را از بین برده است. بهترین مزیت وام گرفتن در ارزهای دیجیتال این است که نوع وثیقه گذاری به صورتی است که هر کاربری در شبکه به راحتی می تواند آن را فراهم کند. چون وثیقه ی وام گرفتن در ارزهای دیجیتال، همان ارز دیجیتال است!
کاربران می توانند به راحتی و بدون نیاز به احراز هویت سختگیرانه ای، با فریز کردن ارزهای دیجیتال خود در شبکه پلتفرم مورد نظر، اقدام به وام گیری کنند.
وثیقه گذاری در ارزهای دیجیتال، collateral نام دارد. وام داده شده در واقع از پولی است که افراد دیگر در شبکه استیک کرده اند، در نتیجه افراد به دو دسته ی وام دهنده(lenders) و وام گیرنده(borrowers) تقسیم می شوند. همان طور که مشخص است بخشی از سودی که از وام گیرندگان دریافت شده، به وام دهندگان داده می شود.
روش های وام گرفتن در ارزهای دیجیتال
دو روش اصلی برای وام گرفتن در ارزهای دیجیتال وجود دارد:
موسسه های مالی متمرکز
به تمامی موسسه های متمرکز، سفای (Centralized Finance یا Cefi) گفته می شود. این موسسه ها تقریبا مانند سیستم های بانک داری عمل می کنند. در واقع Cefi ها از موجودی ارزهای دیجیتالی که کاربرانی پیش آن ها استیک کرده اند، به افرادی دیگر وام می دهند (این افراد می توانند شخص ثالث، بازار سازها و صندوق های پوشش ریسک نیز باشد.) و علاوه بر بازگردانی اصل دارایی، سودی نیز به استیک کننده ها می رسانند. از جمله بهترین سفای ها برای وام دهی می توان به: بلاک‌فای (BlockFi) و سلسیوس (Celsius)، اشاره کرد.
پلتفرم های غیرمتمرکز
و اما بستر دوم برای گرفتن وام، موسسه ها و پلتفرم های غیرمتمرکز یا Decentralized Finance (Defi) هستند. این پلتفرم ها بسیاری از محدودیت های موسسه های مالی سفای را ندارد. با استفاده از دیفای ها هر کسی از هر جای دنیا می تواند از خدمات وام دهی استفاده کند. در واقع برای استفاده از این پلتفرم ها نیازی به قوانین احراز هویتی سختگیرانه ای نیست و کاربران می توانند به راحتی بر دارایی خود تسلط داشته باشند. این پلتفرم ها در بستر بلاک چین هایی مانند اتریوم اجرا می شوند و اساس کار آن ها، قراردادهای هوشمند است. از معروف ترین پلفترم های غیرمتمرکز وام دهی می توان به: کامپاند (Compound.finance)، آوه (Aave.com) و میکر (Makerdao.com) اشاره کرد.
وام گرفتن از پلتفرم های غیرمتمرکز
همان طور که گفته شد، اساس تمامی پروژه های غیرمتمرکز، قراردادهای هوشمند است. سیستم وام نیز در پلتفرم های غیرمتمرکز از یک قرارداد هوشمند که به اصطلاح به آن بازار پول گفته می شود، استفاده می کنند. در ابتدا کاربران دارایی خود را به آدرسی تحت عنوان بازار پول ارسال می کنند. در قرارداد هوشمند این دارایی به توکن تبدیل می شود و آماده ارائه به متقاضیان وام می شود. سود حاصل از سپرده گذاری نیز به افراد سرمایه گذار، از طریق توکن های بومی شبکه پرداخت می شود.
برای وام گرفتن معمولا باید پولی با ارزش بیشتر از مبلغ وام گرفته شده، وثیقه بگذارید! این کار شاید در ابتدا غیر منطقی به نظر برسد اما در واقع پولی که به عنوان وام گرفته می شود، مزیت های ویژه ای دارد. مثلا وقتی شما دارایی دیجیتالی دارید و می خواهید از آن در طی یک هفته استفاده کنید، باید ریسک نوسانات قیمت دارایی خود را نیز بپذیرید.
همچنین وقتی شما توکن بومی یک شبکه را وام می گیرید، می توانید در شرایط مختلف، از اهرم های معاملاتی خیلی بیشتری در برخی معاملات استفاده کنید. همچنین می توانید مالیات مربوط به سود متعلق به توکن ها را نیز پرداخت نکنید و یا آن را به تاخیر بیندازید.
امکان دریافت چه مقدر وام وجود دارد؟
مقدار وام به دو عامل بستگی دارد، عامل اول در واقع مقدار پولی است که در شبکه موجود می باشد. همان طور که گفته شد وامی که به افراد داده می شود از پولی است که سرمایه گذاران، استیک کرده اند. پس اگر درخواست بالایی برای وام گرفتن از توکن خاصی باشد، ممکن است با محدودیت، کمبود بودجه مواجه شوید. عامل دوم، مقدار وثیقه ای است که افراد برای وام گرفتن ارائه می دهند. در واقع به طور میانگین شما می توانید به اندازه 65 تا 85 درصد کل پولی که به عنوان وثیقه قرار می دهید را وام بگیرید.
مزایای وام گرفتن در ارزهای دیجیتال
- هرکسی می تواند با سرمایه گذاری به عنوان وام دهنده در این سیستم فعالیت کند.
- محدودیتی برای مقدار وام وجود ندارد. در واقع اگر در شبکه موجودی کافی باشد و فرد متقاضی نیز بتواند وثیقه کافی ارائه دهد، محدودیتی برای مقدار وام وجود ندارد.
- وام می تواند در قالب هر ارز دیجیتالی به متقاضی ارائه شود، لذا فرد می تواند با توجه به دسترسی خود ارز دیجیتالی را طلب کند که می تواند به راحتی آن را به پول فیات تبدیل کند.
- قوانین کاملا انعطاف پذیری برای وام دهنده و وام گیرنده وجود دارد که کار به آسان ترین روش انجام شود.
- اگر فردی قبلا وامی گرفته باشد و در سابقه پرداخت های خود تاخیر داشته باشد، در گرفتن وام جدید برای این شخص، محدودیت خاصی اعمال نمی شود.
- عدم نیاز به واسطه و احراز هویت سخت گیرانه.
معایب وام گرفتن در ارزهای دیجیتال
- یکی از معایبی که در همان ابتدا به آن اشاره کردیم، احتیاج به وثیقه گذاشتن سرمایه می باشد. در واقع هر چه پول بیشتری بخواهید، می بایستی پول بیشتری بگذارید.
- یکی دیگر از تهدید های وام در ارزهای دیجیتال، نوسانات بالای ارزهای دیجیتال می باشد.
- کار کردن با این پلتفرم ها نیاز به مهارت دارد چرا که مراحل دادن و یا گرفتن وام در این سیستم ها کمی پیچیده است.
- اگر شما در یکی از مراحل وام دادن و یا وام گرفتن مرتکب اشتباه شوید و یا عددی را به اشتباه وارد کنید، در صورتی که درخواست شما در قرارداد هوشمند ثبت شده باشد، دیگر هیچ راه برگشتی وجود ندارد.
جمع بندی: در دنیای ارزهای دیجیتال شما می توانید با وثیقه گذاری ارز دیجیتال، وام بگیرید. در مقابل کسانی هستند که قصد سرمایه گذاری دارند، این افراد پول خود را در پلفترم خاصی استیک کرده و ماهیانه سود دریافت می کنند. در واقع پول استیک شده، همان پولی است که در اختیار افراد، به عنوان وام قرار می گیرد. وام گرفتن و وام دادن از طریق موسسه های مالی متمرکز و پلتفرم های غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال، صورت می گیرد.
در پلتفرم های غیرمتمرکز، اساس کار قراردادهای هوشمند است. در واقع بستری که بین وام دهنده و وام گیرنده قراردارد، یک قرارداد هوشمند به نام بازار پول است. مقدار وام نیز به موجودی شبکه و مقدار وثیقه بستگی دارد. از مزایای گرفتن وام در ارزهای دیجیتال می توان به: نبودن محدودیت برای کاربران خاص، قوانین انعطاف پذیر و نیاز نبودن به واسطه و احراز هویت سخت گیرانه، اشاره کرد.
گفتنی است در این سیستم علاوه بر امکان وام دادن و وام گرفتن، امکان کسب آربیتراژ نیز می باشد. در واقع افراد وقتی اختلاف قیمت توکنی را در دو سیستم پیدا می کنند، از یکی از سیستم ها، آن توکن را وام می گیرند و در سیستم دیگر توکن را استیک می کنند.