یکی از اصطلاحاتی که در بازار ارز دیجیتال وجود دارد، نمودار عمق بازار (Market Depth) است. البته این نکته را در نظر داشته باشید که دانستن تمامی این اطلاعات، می تواند برای کاربران تا حدی گیج کننده باشد اما بهتر است که اطلاعات کلی در مورد هر یک از این مفاهیم داشته باشید. با این روش می توان به معامله گران کمک کرد تا ریسک های ناشی از سرمایه گذاری خود را کاهش داد و تصمیم گیری های مطمئن تری انجام داد.

منظور از نمودار عمق بازار، نموداری است که از طریق آن می توان عرضه و تقاضای موجود در بازار را با قیمت های مختلفی نشان داد. منظور از عمق بازار، سفارش های ثبت شده ای است که برای خرید و فروش یک دارایی در قیمت های مختلف استفاده می شود. استفاده از این ابزار می تواند راه حلی برای دید خوبی نسبت به نشان دادن سطوح احتمالی عرضه و تقاضا، یا به بیان دیگر برای نشان دادن حمایت و مقاومت باشد. 

نمودار عمق بازار چه اطلاعاتی را نشان می دهد؟

در صورتی که بخواهیم تعریف ساده ای از نمودار عمق در بازار داشته باشیم، باید گفت که می تواند مقدار عرضه و تقاضایی که در بازار رمزارزها وجود دارد را براساس قیمت های مختلفی نشان دهد. تعریف دیگری که می توان برای عمق بازار داشت، این است که نشان دهنده سفارش هایی است که برای معامله یک دارایی در قیمت های مختلف ثبت شده است.

بازار عمیق چیست؟

در مورد عمق بازار توضیح داده شد اما منظور از بازار عمیق (Deep Market)، بازاری است که در آن تمامی معاملات به سادگی انجام می شود. به غیر از این موارد، طول مدت زمانی است که معاملات در آن انجام می شود، این مدت زمان باید بسیار کوتاه باشد. از دیگر شرایطی که بازار عمیق باید داشته باشد، این است که امکان رفت و آمد سرمایه در بازار بر روی قیمت ها اثرگذار باشد، کمتر است. دلیل این اتفاق این است که همزمان برای حجم سفارشات خریدی که ثبت می شود، به همان اندازه نیز فروشنده در بازار وجود دارد. بنابراین به اندازه سفارشاتی که در بازار وجود دارد، نقدینگی در بازار وجود دارد. 

با توجه به مطالب گفته شده، می توان نتیجه گرفت که در بازار عمیق، نقدینگی بالایی وجود داشته و تغییر قیمت ها نیز روند منظمی تری وجود دارد، به همین دلیل است که نهنگ ها بر روی این بازارها اثرگذار نیستند.

تاثیر نهنگ ها بر روی عمق بازار

در تمامی صرافی های ارز دیجیتال این امکان وجود دارد که سفارش های خرید و فروش را لغو کرد. در این میان برخی از سرمایه گذاران بزرگ یا همان نهنگ های بازار وجود دارند که سفارشاتی را با حجم زیاد در یک قیمت تعیین شده را ثبت می کنند و سپس در یک موقعیت مناسب آن را لغو می کنند. برای اینکه با روند کاری نهنگ ها در بازار ارز دیجیتال آشنا شوید، یک مثال می زنیم. فرض کنید قیمت کنونی بیت کوین 9 هزار دلار باشد و یکی از نهنگ های بازار یک سفارش 2000 تایی بیت کوین را با قیمت 8 هزار دلار ثبت می کند. نهنگ ها از این طریق یک بازی روانی را شروع می کنند، چرا که بقیه سرمایه گذاران این طور حدس میزنند که تقاضای خرید بیت کوین در این قیمت بالا است. به همین دلیل یک دیوار مقاومتی در این قیمت ایجاد می شود. ایجاد چنین دیوار قیمتی نشان دهنده این است که قیمت پایین تر از 8 هزار دلار پایین تر نمیاد. به همین دلیل است که سرمایه گذاران با سرمایه بسیار اندک وارد بازار می شوند و شروع به ثبت سفارشات خرید در این قیمت می کند و به تدریج همسو با روند کاری نهنگ ها می شوند. 

نمودار عمق بازار را چگونه تحلیل کنیم؟

این نمودار نشان دهنده حرکت های قیمت در جفت ارزهای گوناگون است. در این نمودار دو منحنی سبز و قرمز دیده می شود که رنگ سبز نشان دهنده خرید جفت ارزها در بازار است. رنگ قرمز نشان دهنده سفارش فروش های انجام نشده است. در جفت ارزهای متفاوت، فاصله های مختلفی وجود دارد که برحسب درصد نشان داده می شود. در واقع این اختلاف نشان دهنده اختلاف قیمت جدیدترین سفارشات خرید و فروش در قیاس با آخرین قیمت بازار است. بنابراین می توان اینگونه نتیجه گرفت که این شکاف حاکی از اختلاف بین بیشترین قیمت خرید و کمترین قیمت فروش است. هر چقدر این اختلاف کمتر باشد، نشان دهنده این است که این رمزارز به قیمت واقعی خود نزدیکتر است. بنابراین کارمزد کمتر بوده اما نقدینگی بیشتر می شود. 

نمودار عمق بازار در صرافی های مختلف

دسترسی به این نمودار، در تمامی صرافی ها امکانپذیر است اما نکته ای که وجود دارد، استفاده از این نمودار نیاز به دانستن اطلاعاتی در زمینه تحلیل در بازار است که بتوان بر این اساس معاملات خود را انجام دهند. پس می توان از این نمودار به عنوان یک ابزار کمکی استفاده کرد تا روند پیش بینی بازار را بررسی کرد. در نمودار عمق بازار، محور افقی نشان دهنده قیمتی است که در آن سفارش خرید و فروش ثبت می شود و محور عمودی نیز نشان دهنده حجم سفارشاتی است که قیمت در آن نشان داده می شود. 

آیا تحلیل های ناشی از نمودار عمق بازار قابل اطمینان است؟ 

با مطالبی که در این مقاله بیان شد، به دو دلیل تحلیل مبتنی بر نمودار عمق بازار قابل اطمینان نیست:

1. از آنجایی که نهنگ های بازار می توانند تاثیر فوق العاده ای بر سفارشات ناشی از بازار داشته باشند و حجم سفارشات را دستکاری کنند، بنابراین روند بازار را آشفته می کنند. 

2. هر صرافی براساس سفارش هایی که برای معاملات خرید و فروش در صرافی وجود دارد، ایجاد شده است. بنابراین داده های یک صرافی نمی تواند روند حرکت و جهت قیمت در یک ارز دیجیتال را مشخص کند. 

نمودار عمق بازار چگونه کار می کند؟

نمودارهای عمق بازار، در واقع چارت هایی هستند که عرضه و تقاضا را با قیمت های مختلف نشان می دهند. در این نمودار، دو منحنی برای بازار bid/ask وجود دارد. یک منحنی سبز برای bid که همان سفارشات خرید و منحنی قرمز برای ask یا همان سفارشات فروش وجود دارد. هر نقطه بر روی نمودار نشان دهنده این است که چه مقدار می توان در آن نقطه معامله کرد. 

وضعیت معاملات Stop limit در نمودار عمق بازار چگونه است؟

یکی دیگر از سفارشاتی که در معاملات از آن استفاده می شود، معاملات Stop limit است. این گونه معاملات بدین صورت است که سفارشات خرید بالاتر از نرخ فعلی ثبت می شود. با فرض بر اینکه قیمت فعلی ارز دیجیتال بیت کوین 8 هزار دلار است، در صورتی که سفارشات Stop limit زمانی که قیمت خرید بیش از 9 دلار برسد، خرید امکان پذیر است. البته این نکته را در نظر داشته باشید که این گونه از معاملات در این نمودار قابل مشاهده نیست. البته این امکان وجود دارد که نهنگ ها از سفارشات Stop limit برای دستکاری استفاده کنند اما از آنجایی که در نمودار عمق بازار، معامله گران به آنها دستیابی ندارند، پس سهم بزرگی از داده ها از نگاه آنها مخفی خواهد ماند.

دیوار خرید و دیوار فروش

در نمودار عمق بازار یک جفت ارز، سفارشات خریدی که توسط خریداران قرار داده شده است در سمت چپ نمودار (بخش سبز) وجود دارند. با در نظر گرفتن جفت ارز بیت کوین تتر (BTC/USDT)، سفارشات خرید بیت کوین در سمت چپ نمودار با رنگ سبز و سفارشات فروش بیت کوین در سمت راست نمودار ثبت شده است. در نمودار عمق بازار سفارشات خرید بیت کوین که با رنگ سبز مشخص شده است، آنهایی هستند که چون از قیمت فعلی بیت کوین در قیمتی پایین‌تر ثبت شده‌اند، فروشنده‌ای حاضر نشده که بیت کوین‌های خود را با قیمت پیشنهادی آن‌ها بفروشد، از این رو سفارش آنها به صورت انجام نشده یا باز باقی مانده است.

سفارشات فروش بیت کوین نیز به همین منوال می باشد، یعنی چون فروشندگان، در قیمتی بالاتر از قیمت بازار، سفارش فروش بیت کوین‌های خود را ثبت کرده‌اند، هنوز خریداری که مایل به خرید بیت کوین‌های آن‌ها با قیمت پیشنهادی‌شان باشد، پیدا نشده و به همین دلیل سفارش آنها در حالت انجام نشده یا باز باقی مانده است. دو مفهوم به نام‌های دیوارهای خرید و فروش یا دیوارهای سبز و قرمز در نمودار عمق بازاری که یک طرف سفارشات خرید و در طرف دیگر سفارشات فروش انجام نشده وجود دارد، موجود است .

در نمودار عمق بازار دیوار سبز رنگ یا دیوار خرید زمانی که حجم سفارشات خرید از سفارشات فروش بسیار بیشتر باشد، اتفاق می‌افتد. در صورتی که سفارشات خرید نسبت به سفارشات فروش بیشتر باشد، به معنای بیشتر بودن تقاضا نسبت به عرضه می باشد. در نزدیکترین سفارشات خرید و فروش ثبت شده با قیمت فعلی (با توجه به تصویر بالا)، تعداد سفارشات فروش ثبت شده تقریبا دو برابر سفارشات خرید است، به همین دلیل در این قیمت، دیوار فروش ایجاد شده باعث می شود که در کوتاه ‌مدت قیمت نزولی ‌شود.

در واقع می توان گفت حجم زیاد سفارشات فروش در یک قیمت، برابر با سطح مقاومتی و حجم زیاد سفارشات خرید در یک قیمت، هم ارز و هم معنی سطح حمایتی در آن قیمت می باشد. در تشخیص دیوارهای خرید و فروش باید به این نکته مهم توجه کرد که دیوارها فقط زمانی که به صورت تدریجی افزایش یافته باشند، قابل اعتماد هستند. در صورتی که سفارش خرید یا فروش در قیمتی که با قیمت سفارشات قبلی و بعدی خود فاصله زیادی دارد، افزایش ناگهانی داشته باشد، می‌تواند نشان دهنده این باشد که آن سفارش برای گمراه کردن خرده معامله‌ گران بازار توسط یک نهنگ قرار داده شده است.