سامانه معاملاتی سیستم رایانهای است که دریافت سفارشهای خرید و فروش، تطبیق سفارشها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام میشود. معاملات سهام در کشور ما به چهار روش مراجعه حضوری به کارگزاری، سفارش تلفنی، سفارش اینترنتی و سامانه معاملات آنلاین انجام میشود. سامانه معاملات آنلاین بر خلاف روشهای دیگر به سرمایهگذار اجازه میدهد که خود مستقیما و بدون نیاز به واسطه که همان کارگزار است، اقدام به انجام معامله نماید.
به طور کلی یکی از نکات مهم در سرمایهگذاری سرعت عمل در تصمیمگیری و اقدام است. سرمایهگذار باید بتواند به محض دریافت اطلاعات معتبر، در کمترین زمان نسبت به سرمایهگذاری خود تصمیمگیری کند. در هنگام معاملات، حتی چند دقیقه تأخیر در خرید یا فروش یک سهم ممکن است سرمایهگذار را مجبور کند سهم مورد نظر خود را با قیمت بالاتری خریده و یا سهمی که دارد را با قیمت کمتری بفروشد. در سامانه معاملات آنلاین نسبت به روشهای سنتی که کارگزار پس از دریافت سفارش آن را وارد سامانه میکند، سرعت عمل در انجام معاملات بسیار بیشتر بوده و با اتصال به اینترنت در کسری از ثانیه انجام خواهد شد.
در روشهای سنتی گاهی اوقات بین سرمایهگذار و کارگزار اختلاف ایجاد میشود. برای مثال ممکن است سرمایهگذار ادعا کند که کارگزار درخواست وی را به موقع وارد سامانه معاملات نکرده و به همین دلیل وی متحمل زیان شده است. البته که این موارد بسیار اندک هستند، اما با راهاندازی سامانه معاملات آنلاین و از آن جا که در این روش سرمایهگذار خود مستقیما اقدام به انجام معامله میکند، این اختلافات عملا به صفر رسیدهاند.
در روش معاملات آنلاین بلافاصله پس از انجام معامله مبلغ مورد نیاز برای خرید سهام به صورت خودکار از حساب بانکی الکترونیکی سرمایهگذار کسر میشود. همچنین مبلغ حاصل از فروش سهام نیز به همین صورت به حساب فرد واریز شده و برای دریافت و پرداخت وجه نیازی به مراجعه حضوری به بانک و یا کارگزاری نیست. همچنین سرمایهگذار میتواند در هر لحظه از آخرین وضعیت گردش مالی و موجودی حساب خود مطلع شود.
سامانه معاملات آنلاین به علت تسهیل فرآیند سرمایهگذاری در بورس، به رشد و توسعه مداوم بازار سرمایه و اقتصاد کشور کمک شایانی میکند.
علیرغم این که در این روش سرمایهگذار خود مستقیما اقدام به خرید و فروش سهام میکند و کارگزار در این معاملات دخالتی ندارد، اما از آن جا که فرایند تسویه معاملات و نقل و انتقال مالکیت سهام بین خریدار و فروشنده از طریق کارگزاران انجام میشود، دسترسی به سامانه معاملات نیز میبایست توسط کارگزاران فراهم شود. پس برای معامله سهام و انواع اوراق بهادار همواره یک نهاد واسط میان سرمایهگذار و سازمان بورس وجود دارد که به آن کارگزار میگویند. در حال حاضر هنگام مراجعه به کارگزار و دریافت کد بورسی، معمولا یک فرم برای دسترسی به سامانه معاملات نیز در اختیار سرمایهگذار قرار میگیرد.
کارگزاری موظف است حداکثر ظرف مدت یک هفته پس از مراجعه سرمایهگذار، نام کاربری و رمز عبور وی را برای استفاده از سامانه معاملات آنلاین صادر نموده و به صورت محرمانه به وی تحویل دهد. بنابراین، با استفاده از سامانه معاملات آنلاین، سرمایهگذار بدون نیاز به مراجعه حضوری و تلفنی به کارگزار میتواند به خرید و فروش سهام بپردازد.