زمانی که توکن‌ های قرارداد هوشمند آزاد می‌شوند، می‌گویند آزاد سازی توکن (Token Unlocks) اتفاق افتاده است. این فرآیند طی بازه‌های زمانی مشخص اتفاق می‌افتد و مدل‌های مختلفی برای آن وجود دارد. این مفهوم، یکی از موارد اصلی حوزه‌ی بلاک چین و کریپتو به حساب می‌آید و به واسطه‌ی آن، اتفاقات مختلفی به وقوع می‌پیوندد. این اتفاق طی یک برنامه‌ی مشخص رخ می‌دهد و دوره‌ی زمانی دارد. این توکن‌ ها معمولا توسط تیم پروژه و سرمایه ‌گذاران نگهداری می‌شوند و در مورد زمان معامله یا انتقال آنها دارای محدودیت‌ های خاصی هستند. آزاد سازی توکن معمولا به این معنی است که توکن‌ها می‌توانند فروخته شوند. این توکن‌ های قفل ‌شده قبلی وارد بازار می‌شوند و اغلب منجر به افزایش قابل توجهی در عرضه‌ی ارز دیجیتال می‌شود.

معرفی مفهوم آزاد سازی توکن

فرآیند آزاد سازی توکن باعث می‌شود تا دارنده‌ی آن بتواند توکن‌ها را بفروشد، هولد کند یا توکن را به کیف پول دیگری انتقال دهد. این اتفاق، توکن‌ های درحال گردش را افزایش داده و تاثیر زیادی روی قیمت و ارزش پروژه می‌گذارد. همچنین، روند توسعه‌ هم تحت تاثیر این آزاد سازی قرار می‌گیرد. پروژه‌های دنیای بلاک چین معمولا مقدار قابل توجهی توکن آزاد می‌کنند و این موضوع می‌تواند باعث ایجاد نوسانات قیمتی و فشار فروش شود. البته، لازم به ذکر است که Token Unlocks به صورت منظم اتفاق می‌افتد و برنامه‌ی زمانی‌ ای برای آن درنظر گرفته می‌شود. 

آزاد سازی توکن همچنین می‌تواند به فرآیند انتشار توکن‌ های جدید، از طریق فروش توکن یا airdrop، برای عموم مردم اشاره داشته باشد. در این موارد، توکن‌ ها برای خرید در دسترس قرار می‌گیرند یا به‌ طور رایگان در اختیار افرادی قرار داده می‌شود که شرایط خاصی دارد؛ مانند داشتن مقدار مشخصی از یک ارز دیجیتال متفاوت. جالب است بدانید Token Unlocks تاثیر زیادی بر میزان عرضه دارد که به نوبه خود بر قیمت هم تاثیرگذار خواهد بود. این مفهوم همچنین برای سرمایه گذاران و زیرمجموعه‌ی پروژه مهم است زیرا احتمال آن که این اشخاص بتوانند توکن‌های خود را پس از باز شدن قفل آن برای سود بفروشند، وجود دارد. به طور خلاصه، باز کردن قفل منجر به افزایش عرضه در گردش یک توکن می‌شود و برای تاثیر آن بر قیمت تحت نظر قرار می‌گیرد.

وستینگ و آزاد سازی توکن

به طور کلی به دوره‌ی زمانی که طی آن توکن‌ها آزاد می‌شوند، وستینگ (Vesting) یا دوره‌ی قفل کردن توکن می‌گویند. این دوره در فرآیند Token Unlocks نقشی مهم دارد و بر اساس آن، برای زمان مشخصی مقداری توکن قفل می‌شود. پس از مدتی، کم کم فرآیند آزاد سازی توکن صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است زمانی که توکن در مرحله‌ی قفل قرار دارد، امکان منتقل یا خرج کردن توکن وجود ندارد اما دلیل اهمیت وستینگ چیست؟

برای کسب اطلاعاتی در زمینه آموزش ارز دیجیتال، بر روی لینک کلیک کنید.

اینطور که کارشناسان می‌گویند، دوره‌های سرمایه گذاری اغلب منجر به نوسانات قیمت می‌شود. زمانی که حجم زیادی از ارزهای دیجیتال وارد بازار می‌شود، عرضه بیش از حد ناشی از آن می‌تواند فشار نزولی بر قیمت وارد کند. با این حال، این تاثیر به طور کلی منفی نیست. به عنوان مثال اگر پروژه پیشرفت و حرکت مثبتی را نشان دهد، باز کردن قفل می‌تواند به عنوان یک سیگنال اعتماد عمل کرده، سرمایه گذاران بیشتری را جذب کند و به طور بالقوه قیمت را بالا ببرد. این امر بر تاثیرات چند وجهی بازگشایی توکن بر پویایی قیمت تاکید می‌کند.

همانطور که در گزارشی از موسسه تحقیقاتی بلاک چین گفته شده، توکن‌ های قفل شده در واقع می‌توانند موجی از عدم اطمینان را در بین سرمایه گذاران ایجاد کنند. اندازه و شهرت کلی پروژه می‌تواند واکنش بازار را به این رویداد تحت تاثیر قرار دهد. در برخی موارد، اگر پروژه به خوبی مورد توجه قرار گیرد و قفل آن پیش بینی شود، ممکن است با افزایش نقدینگی و نشان دادن طول عمر پروژه، اعتماد سرمایه گذاران را تقویت کند. برعکس این اتفاق هم امکان پذیر است. بنابراین، درک تاثیرات بالقوه دوره واگذاری، می‌تواند کلیدی برای هدایت این سناریوی بازار باشد.

مدل‌ های آزاد سازی توکن

همانطور که گفته شد، وستینگ به برنامه‌ی زمانی آزاد سازی توکن ارتباط نزدیکی دارد. این پروسه می‌تواند در قالب سه دوره‌ی مختلف اجرا شود که کلیف (Cliff)، خطی (Linear) و تدریجی (Graded) نام دارند. در ادامه به معرفی هر یک از مدل‌ها می‌پردازیم. 

مدل کلیف: این مدل در ابتدای وستینگ اتفاق می‌افتد، یعنی زمانی که اولین دوره‌ی قفل شدن رخ می‌دهد. کلیف تا شروع اولین انتقال توکن ادامه پیدا می‌کند و تا پایان آن، هیچ توکنی آزاد نمی‌شود. می‌توان گفت کلیف، دوره‌ی زمانی پیش از Token Unlocks به شمار می‌رود و به عوامل مختلفی از جمله نوع تخصیص بستگی دارد. مرحله‌ی بعد از کلیف، وستینگ است و رفته رفته آزاد سازی توکن اتفاق می‌افتد. در ادامه می‌توانید نمودار این مدل را مشاهده کنید.

مدل تدریجی: طی این مدل، توکن‌های قفل شده به صورت تدریجی آزاد می‌شوند و درصد انتشار آن‌ها در هر بازه دچار تغییرات می‌شود. دقت داشته باشید که بین هر دوره آزاد سازی توکن، فاصله‌ی زمانی مشخصی وجود دارد. یکی از مزیت‌هایی که مدل تدریجی دارد، آن است که ریسک نوسان در آن کاهش پیدا می‌کند.

مدل خطی: برای این مدل، می‌توانیم آزاد سازی توکن استارگیت را مثال بزنیم. طی دوره‌ی مشخص شده در این مدل، مقدار مشخصی توکن در هر دوره آزاد می‌شود. میزان توکن آزاد شده در این فرآیند، مساوی بوده و منظم است. تمام توکن‌ها در مدل خطی در مدت زمان یک سال و سه ماه آزاد می‌شوند. 

آزاد سازی توکن چگونه اتفاق می‌افتد؟

در دنیای بلاک چین برای آن که آزاد سازی توکن‌ ها اتفاق بیفتد، قراردادهای هوشمند مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور کلی نقطه‌ی عطفی برای پروژه تعریف شده که می‌تواند تعیین کننده باشد. زمانی که پروژه به آن مرحله برسد، توکن از وضعیت وستینگ خارج می‌شود و Token Unlocks اتفاق می‌افتد. طی برنامه‌ی زمانی فرآیند وستینگ، مسائل مختلفی از جمله مدت زمان قفل شدن، درصد تخصیص توکن و زمان آزادسازی مشخص می‌شود.

توجه داشته باشید که در دوره‌ی ذکر شده، کاربر نمی‌تواند به توکن قفل شده دسترسی داشته باشد و این دوره متغیر است. حتی ممکن است دوره‌ی قفل شدن توکن تا چند سال هم طول بکشد. جالب است بدانید برنامه‌ی زمانی وستینگ، انتشار مقداری از توکن‌ها را فراهم می‌کند.

یکی از مواردی که باید مورد توجه سرمایه‌ گذاران قرار بگیرد، تاثیر آزاد سازی توکن بر قیمت است. عوامل مختلفی روی این فرآیند تاثیرگذار هستند از جمله زمان بندی، میزان توزیع توکن و فشار خرید. مثلا توکن‌هایی که در بازار ارزش زیادی دارند، دچار اصلاح قیمت می‌شوند و چون Token Unlocks روی شبکه تاثیر می‌گذارد، سرمایه‌ گذاران به مقدار بیشتری جذب می‌شوند.