مکانیزم اثبات شخصیت (Proof of Personhood)، به عنوان یک مفهوم در زمینه‌های مختلف مانند فناوری اطلاعات و بلاک چین در حال ظهور است. این مفهوم به معنای تأیید هویت یا اثبات وجود یک فرد به منظور دسترسی به خدمات، حقوق یا شرکت در فعالیت‌های آنلاین مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دنیای دیجیتال و آنلاین امروزه، احراز هویت یک چالش اساسی است که در بسیاری از حوزه‌ها مانند فعالیت‌های بانکی، خرید آنلاین و حتی شرکت در شبکه‌های اجتماعی با آن مواجه هستیم. با توجه به اهمیت امنیت و حفاظت از اطلاعات شخصی، نیاز به مکانیزم‌های اثبات شخصیت که به صورت مطمئن و امن عمل کنند، احساس می‌شود.

مکانیزم اثبات شخصیت چیست؟

مکانیزم اثبات شخصیت یا Proof of Personhood به عنوان یک رویکرد نوین، به وسیله فناوری‌های پیشرفته مانند بلاک چین و تکنولوژی‌های هویت دیجیتال، به افراد این امکان را می‌دهد تا هویت خود را به صورت دیجیتال تأیید کنند. در این راستا، Proof of Personhood تا حد زیادی از تکنولوژی بلاک چین بهره می‌برد که این تکنولوژی اطمینان از امنیت و شفافیت فرآیندهای هویتی فراهم می‌کند. یکی از ویژگی‌های مهم Proof of Personhood، عدم وابستگی به مراکز متمرکز است. به عبارت دیگر این مکانیزم به افراد، امکان اثبات هویت خود را بدون نیاز به واسطه‌ها یا سازمان‌های مرکزی می‌دهد. این ویژگی به افراد کنترل بیشتری بر هویت شخصی خود و اطلاعاتشان می‌دهد.

به طور کلی، Proof of Personhood نشان‌دهنده یک تحول مهم در حوزه امنیت و اطمینان از هویت در دنیای دیجیتال است و می‌تواند تأثیرگذاری بزرگ بر امور مختلف از جمله حقوق شهروندی، سلامت و حتی فعالیت‌های اقتصادی آنلاین داشته باشد. با توجه به پیشرفت فناوری و روند توسعه این حوزه، مفاهیم و ابزارهای مرتبط با Proof of Personhood ممکن است به‌روز شوند.

اثبات هویت کاربران به کمک مکانیسم مکانیزم اثبات شخصیت

اثبات هویت کاربران با استفاده از مکانیزم Proof of Personhood به این معناست که افراد قادرند به وسیله تکنولوژی‌های مختلف، به ویژه تکنولوژی بلاک چین، هویت خود را به صورت دیجیتال تأیید کنند. این مکانیزم به افراد این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به واسطه‌ها یا سازمان‌های مرکزی، هویت خود را به صورت امن و شفاف اثبات کنند. در زیر، برخی از ویژگی‌ها و روش‌های ممکن برای اثبات هویت با استفاده از Proof of Personhood توضیح داده شده‌اند:

• تکنولوژی بلاک چین: از آنجایی که بلاک چین یک ساختار داده‌ای متمرکز و شفاف است، می‌توان اطمینان حاصل کرد که اطلاعات هویتی در آن به‌صورت امن نگهداری می‌شود. اطلاعات هویتی هر فرد به صورت یک رکورد در بلاک چین ثبت می‌شود و افراد به این رکورد اجازه دسترسی دارند.
• تصاویر دیجیتال یا اطلاعات بیومتریک: استفاده از تصاویر دیجیتال یا اطلاعات بیومتریک می‌تواند به عنوان یکی از عوامل اثبات هویت در مکانیزم اثبات شخصیت مورد استفاده قرار گیرد. تکنولوژی تشخیص چهره یا اطلاعات بیومتریک دیگر می‌تواند برای تأیید هویت فرد مورد استفاده قرار گیرد.
• تکنولوژی‌های هویت دیجیتال: استفاده از تکنولوژی‌های هویت دیجیتال به افراد این امکان را می‌دهد تا کلیدهای خصوصی را در دسترس داشته باشند و هویت خود را تأیید کنند. ترکیبی از الگوریتم‌های رمزنگاری و امضاء دیجیتال برای ایجاد یک هویت دیجیتال معتبر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• قراردادهای هوشمند: از Smart Contracts در بلاک چین می‌توان برای تعریف شرایط اثبات هویت و انجام خودکار فرآیند اثبات هویت استفاده کرد. این قراردادها هویت فرد را بر اساس شرایط تعریف شده ارزیابی می‌کنند و در صورت موفقیت، هویت را تأیید می‌کنند. با استفاده از این مکانیزم‌ها، افراد می‌توانند به صورت امن و بدون وابستگی به سازمان‌های مرکزی، هویت خود را اثبات کرده و به امکانات و خدمات مختلف دسترسی یابند. این رویکرد می‌تواند در حوزه‌های مختلف از جمله بانکداری، سلامت و حتی انتقال دارایی‌های دیجیتال به کار رود.

کدام پروژه ها از مکانیزم اثبات شخصیت استفاده می کنند؟

مکانیسم اثبات شخصیت اخیراً به لطف پروژه هایی مانند WorldCoin مورد توجه قرار گرفته است. البته اثبات شخصیت یا انسانیت کاربر لزوماً مفهوم جدیدی نیست. در سال 2014، ویتالیک بوترین از چالش ایجاد یک "سیستم هویت خاص" صحبت کرد. در سیستمی که سازنده اتریوم به آن اشاره کرد، قرار بود برای هر انسان یک توکن خاص صادر شود که به عنوان کارت شناسایی و سندی دال بر انسانیت کاربر در نظر گرفته می شد. امروزه این سیستم به مکانیزم اثبات کاراکتر تبدیل شده است و بسیاری از پروژه‌ها در حال توسعه پروتکل‌های مبتنی بر آن هستند.

ورلد کوین

پروژه ورلد کوین، سیستمی طراحی کرده است که بر اساس آن کاربران شخصاً به دستگاهی به نام Orbe مراجعه می کنند تا اسکن عنبیه خود را ثبت کنند. به این ترتیب هویت کاربر تایید شده و برای آنها شناسه جهانی صادر می شود.

آیدنا

این پروژه از یک بازی مبتنی بر کپچا استفاده می کند. برای جلوگیری از مشارکت تکراری، کاربر باید در زمان مشخصی در این بازی شرکت کند که بخشی از آن شامل ایجاد کپچا برای تایید شرکت کنندگان بعدی خواهد بود.

برایت آی دی

کاربران BrightID هویت یکدیگر را از طریق تماس ویدیویی با سایر کاربران تأیید می کنند. افزایش سطح احراز هویت کاربران نیز از طریق سیستم Bitu انجام می شود. در این سیستم، هویت کاربر تنها در صورتی تایید می شود که تعداد کافی از کاربرانی که قبلا در Bitu تایید شده اند، ضامن آن شوند.

Proof of Humanity

در این پروژه، ابتدا باید یک ویدیو از خود آپلود کنید و مبلغی را واریز کنید سپس برای تایید، به کاربر دیگری نیاز دارد که مایل به ضمانت باشد و مدت زمان مشخصی به دوره آزمایشی اختصاص داده خواهد شد. در این دوره خاص، سایر کاربران ممکن است اصالت هویت شما را به چالش بکشند. تمامی اختلافات در دادگاه مجازی کلروس بررسی می شود. در نهایت، اگر مشخص شود ویدیویی که آپلود کرده اید واقعی نیست یا اطلاعات هویتی شما نادرست است، سپرده خود را از دست خواهید داد و فردی که هویت شما را به چالش کشیده است نیز جایزه دریافت می کند.

سرکلز

برای عضویت در سرکلز، فقط به یک کاربر از پیش تأیید شده نیاز دارید. مکانیسم اثبات هویت این پروژه به جای صدور شناسنامه یا ژتون، بر یک نمودار اجتماعی تکیه می کند که در آن پایایی افراد از منظر هویت آنها مشخص می شود.

سیویک پس

این پروژه خدمات مدیریت هویت بر روی زنجیره (مبتنی بر بلاک چین) و خارج از زنجیره را به مشاغل، کاربران عادی و توسعه دهندگان ارائه می دهد. کاربرانی که Civic Pass را دریافت می کنند، در واقع یک کارت شناسایی دیجیتال خواهند داشت که می تواند به راحتی در دنیای وب 3 و دیفای استفاده شود.

مزایا و معایب استفاده از مکانیزم اثبات شخصیت

مکانیزم‌های اثبات شخصیت در زمینه‌ های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند و هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. در ادامه به برخی از مزایا و معایب این مکانیزم‌ ها اشاره می‌شود:

مزایا:

• امنیت اطلاعات: مکانیزم‌های اثبات شخصیت به ویژه در برخی سیستم‌های امنیتی و بلاک چین‌ها، اطمینان از امنیت و تمامیت داده‌ها را افزایش می‌دهند.
• کاهش تقلب: از آنجایی که اثبات شخصیت اغلب با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده صورت می‌گیرد، احتمال تقلب و سوءاستفاده از حساب‌ها کاهش می‌یابد.
• احراز هویت دوعاملی: مکانیزم‌های اثبات شخصیت مانند احراز هویت دوعاملی امنیت ورود به سیستم را افزایش می‌دهند. حتی اگر یک عامل هویت مورد حمله قرار گیرد، عامل دیگر هنوز امنیت را حفظ می‌کند.
• تسهیل در مدیریت دسترسی: استفاده از مکانیزم‌ های اثبات شخصیت در مدیریت دسترسی به اطلاعات و سیستم‌ها، به مدیران امکان می‌دهد تا کنترل دقیق تری بر روی دسترسی‌ها و مجوزها داشته باشند.

معایب:

• پیچیدگی: برخی از مکانیزم‌های اثبات شخصیت ممکن است بسیار پیچیده باشند و نیاز به آموزش و فهم عمیق از سوی کاربران داشته باشند.
• هزینه: پیاده‌سازی و نگهداری مکانیزم‌های پیچیده اثبات شخصیت هزینه‌بر است، به ویژه زمانی که نیاز به تجهیزات خاص یا زیرساخت پیچیده‌تری باشد.
• حفظ حریم خصوصی: برخی از مکانیزم‌های اثبات شخصیت ممکن است به چالش حفظ حریم خصوصی کاربران بی‌اراده وارد شوند، به ویژه اگر از اطلاعات بیومتریکی استفاده کنند.
• استفاده اشتباه: در مواردی کاربران ممکن است اشتباهاً مکانیزم اثبات شخصیت را درست استفاده نکنند که می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند.

توجه به نیازها و متغیرهای خاص هر پروژه، همواره اهمیت دارد تا مکانیزم اثبات شخصیت مناسبی بر اساس شرایط خود انتخاب شود.