پروژه های کریپتو از راه های مختلفی برای توزیع توکن های پروژه استفاده می کنند که هر کدام مزایا و معایبی دارند اما سوال بسیار مهم صرف نظر از روش توزیع ارز این است که این توکن ها به چه کسانی عرضه می شود؟ آیا همه با شرایط منصفانه امکان شرکت در پیشنهاد اولیه را دارند؟ رعایت این موضوع و داشتن شرایط عادلانه در توزیع توکن ها، تاثیر زیادی در ادامه موفقیت آمیز روند پروژه دارد و به آن راه اندازی منصفانه می گویند اما چه عواملی در سنجش این معیار موثر است؟ کدام پروژه های بلاک چین فرآیند توزیع خود را به طور عادلانه اجرا کرده اند؟ برای پاسخ به سوالات ذکر شده تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

راه اندازی منصفانه (Fair launch) چیست؟

بازار کریپتوکارنسی با هدف تمرکززدایی و اجرای یک میدان بازی برابر برای همه ایجاد شد. برخلاف این واقعیت که اکثر تحلیلگران میزان تمرکززدایی یک بلاک چین را بر اساس تعداد گره های فعال اندازه گیری می کنند، توزیع غیرمتمرکز ارز نیز بسیار مهم است. برای این منظور، یک پروژه بلاک چین باید توکن های خود را به طور عادلانه بین کاربران توزیع کند و همه افراد شرایط مساوی برای شرکت در این پروژه داشته باشند.

پروژه های بلاک چین را می توان نوعی استارت آپ در نظر گرفت که برای شروع و رشد نیاز به سرمایه دارد. اکثر آنها در ابتدای سفر با سازمان های سرمایه گذاری همکاری می کنند. آنها بودجه ای برای راه اندازی کسب و کار دریافت می کنند و در ازای آن بخشی از ارز خود را با قیمت بسیار پایین به سرمایه گذار می دهند. این امر باعث می‌شود که سازمان‌ها، بخش بزرگی از عرضه یک ارز دیجیتال ارزان‌ قیمت را در اختیار بگیرند، در حالی که کاربران عادی از شرایط بازی یکسانی بهره نمی‌برند و در نهایت باید آن ارز دیجیتال را پس از عرضه به بازار، با قیمت بالاتری خریداری کنند. این شرایط برخلاف مفهوم Fair Launch و البته با اهداف بازار ارزهای دیجیتال است. در واقع استارت آپ های تجارت منصفانه، بر اقتصاد پروژه های بلاک چین تمرکز می کنند.

ویژگی های راه اندازی منصفانه (Fair launch)

شروع عادلانه یک اقدام نسبی است و نمی توان گفت که یک پروژه شرایط کاملاً منصفانه دارد و دیگری شرایط کاملاً غیرمنصفانه. این نسبت را می توان بر اساس نظرات افراد مختلف اندازه گیری کرد. به طور کلی برای داشتن یک فرآیند راه اندازی منصفانه، در ابتدا یک ارز دیجیتال باید شرایط فروش عمومی و آزادی تا حد امکان را داشته باشد. سازمان‌های سرمایه‌ گذاری، سرمایه‌گذاران اولیه و شرکای استراتژیک معمولاً ارزهای دیجیتال را با هزینه کمتری نسبت به قیمت بازار خریداری می‌کنند که باعث ایجاد نابرابری بین آنها و سرمایه‌گذاران عادی می‌شود.

عنصر بعدی تیم پروژه است. در ازای تلاش مورد نیاز برای توسعه پروژه، تیم بخشی از عرضه توکن را اختصاص می‌دهد. اگر این مقدار خیلی زیاد باشد منجر به متمرکز شدن پروژه می شود و بنابراین راه اندازی عادلانه صورت نمی گیرد. در نتیجه، کمک تیم توسعه به ارز دیجیتال Tokonomics باید منصفانه باشد.

در مقابل، برخی از پروژه‌ها هیچ سهمی از عرضه توکن را در زمان راه‌ اندازی بین افراد خاصی توزیع نمی‌کنند. در بلاک چین بیت کوین، هر کسی از همان ابتدا می توانست ماین کند و این شرایط کاملاً منصفانه برای همه فراهم شد.

برخی از پروژه های دیفای مانند Yearn Finance هیچ سهمی را به تیم یا سرمایه گذاران اختصاص نداده اند. هر کسی که نقدینگی روی پلتفرم ایجاد کند، با بخشی از این عرضه توکن پاداش خواهد گرفت، این مکانیسم کاملاً منصفانه است. به این نوع توزیع توکن، راه اندازی منصفانه می گویند.

نوع دیگری از توزیع، ایردراپ است. در زمان راه‌ اندازی، برخی از پروژه‌ها، توکن‌ های خود را به کاربرانی که قبلاً در شبکه فعال هستند به روش Airdrop می‌دهند. در این روش همه کاربران این امکان را دارند که در شبکه کار کنند و در توسعه آن در شرایط مساوی سهیم باشند و این روش کاملا منصفانه است.

راه اندازی منصفانه چگونه انجام می شود؟

در یک استارت آپ منصفانه، سهم شرکا و سرمایه گذاران اولیه باید صفر یا حداقل باشد. البته از آنجایی که همکاری با سرمایه گذاران اولیه برای اکثر پروژه ها ضروری است، این فرآیند قابل حذف نیست اما می توان آن را مدیریت کرد. به عنوان مثال می توان وجوه این نوع سرمایه گذاران را که با هزینه کمتری تهیه می شود، بلوکه کرد و در مدت چند سال به صورت جزئی توزیع کرد تا از فروش آنها و ایجاد فشار بر عرضه جلوگیری شود که باعث ایجاد عدالت بیشتر می شود.

مرحله بعدی آگاهی است. پروژه ها باید به صورت عمومی و شفاف، زمان راه اندازی خود را اعلام کنند تا همه بتوانند در راه اندازی اولیه شرکت کنند. گاهی اوقات فرآیند مشارکت در توزیع اولیه توکن ها با احراز هویت برای جلوگیری از کلاهبرداری و پولشویی همراه است. این مساله نباید شرکت افراد برخی کشورها را منع کند؛ در غیر این صورت، شرط برابر و عادلانه نخواهد بود.

در برخی از پروژه های محبوب، نسخه اولیه را می توان تنها در چند دقیقه تکمیل کرد. برخی از سرمایه گذاران به سرعت خرید می کنند و برخی دیگر زمان کافی برای مشارکت ندارند. راه اندازی نمایشگاه باید به گونه ای باشد که همه سرمایه گذاران زمان کافی برای مشارکت در توزیع اولیه داشته باشند.

کدام پروژه ها با استفاده از روش راه اندازی منصفانه راه اندازی شده اند؟

تاکنون، پروژه‌های زیادی در حوزه کریپتو ایجاد شده‌اند اما این بدان معنا نیست که همه آنها در یک زمین بازی راه‌ اندازی شده‌اند. در ادامه تعدادی از ارزهایی که در این زمینه عملکرد بهتری داشته اند را معرفی می کنیم.

بیت کوین (BTC)

ساتوشی ناکاموتو بلاک چین بیت کوین را در سال 2009 راه اندازی کرد و 50 واحد بیت کوین برای استخراج اولین بلاک دریافت کرد. پس از آن، هر کسی می تواند به فعالیت شبکه بپیوندد و بیت کوین را به طور مساوی و منصفانه استخراج کند. این یکی از نمونه های راه اندازی نمایشگاه است.

پنکیک سواپ

پنکیک سواپ غیرمتمرکز یکی از محبوب ترین پلتفرم های بلاک چین است که بر روی پلتفرم BSC کار می کند. بورس کل عرضه خود را به عنوان پاداش به تامین کنندگان نقدینگی اختصاص داده است. برای ایجاد هر بلوک، بخشی از توکن ها را بین آنها توزیع می کند. این پلتفرم نیز راه اندازی عادلانه ای داشته است.

دوج کوین (Dogecoin)

بلاک چین دوج کوین ابتدا به عنوان یک شوخی ایجاد شد اما امروزه در بین کاربران بازار ارز دیجیتال بسیار محبوب است. مانند بیت کوین، کل عرضه آن به فرآیند استخراج اختصاص دارد و هر کسی می تواند با افزودن به فرآیند استخراج این بلاک چین، در توزیع دوج کوین مشارکت کند.

فایده راه اندازی عادلانه برای آینده یک پروژه چیست؟

راه اندازی منصفانه به این معنی است که ارزهای پروژه در شرایط یکسان بین کاربران توزیع می شود. یکی از اهداف ساتوشی ناکاموتو هنگام راه اندازی بیت کوین، ایجاد عدالت برای همه بود. بازار کریپتو نیز همین هدف را دنبال می کند. در نتیجه، پروژه‌هایی با روش توزیع عادلانه‌ تر در میان کاربران کریپتو محبوبیت بیشتری خواهند داشت و ممکن است در آینده جایگاه بالاتری را در بازار اشغال کنند. به نظر شما کدام پروژه ها از نظر راه اندازی عادلانه موفق ترین بودند؟