فناوری بلاک چین برای اولین بار در سال 1991 ساخته شد اما قبل از ظهور بیت کوین، زیرساخت مورد نیاز برای بهره برداری از قابلیت های گسترده بلاک چین وجود نداشت. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که بیت کوین رویکرد خلاقانه سازندگان شبکه بلاک چین را در زمینه انجام تراکنش ها به صورت خودکار و بدون نیاز به شخص ثالث ایجاد کرده که در طول زمان در جوامع مختلف توزیع شده است اما هنوز ابهامات زیادی در زمینه انجام معاملات وجود دارد. اما سوال این است که چرا بلاک چین ایجاد شد و انواع بلاک چین کدامند؟ که در این مقاله به این سوالات پاسخ می دهیم.

چرا بلاک چین ایجاد شد؟

در واقع توسعه دهندگان فناوری بلاک چین این پروژه را با هدف تمرکززدایی راه اندازی کردند. به بیان ساده تر، معمولاً وقتی قراردادی می بندید یا معامله ای انجام می دهید، باید از قوانین خاصی پیروی کنید که توسط دولت های مختلف تعیین شده است.

می توان گفت که همه مردم در سراسر جهان با محدودیت هایی مواجه هستند که قدرت تصمیم گیری آزادانه را از آنها سلب می کند اما فناوری بلاک چین به گونه ای طراحی شده است که دوباره آزادی کامل را به شما می دهد؛ یعنی حتی می توانید در این شبکه محصولات غیرقانونی خرید و فروش کنید. ظرفیت بالای فناوری بلاک چین می‌تواند جوامع مختلف جهانی را به موقعیتی برساند که بتوانند معاملات مالی، بانکی و تراکنش‌ های خود را به صورت خودکار و بدون نیاز به شخص ثالث انجام دهند.

معرفی انواع بلاک چین

اکنون به معرفی انواع بلاک چین و ویژگی های هر کدام می پردازیم. با ما همراه باشید زیرا نکات کاربردی در این بخش می تواند تاثیرات قابل توجهی بر پیشرفت شما داشته باشد.

بلاک چین عمومی

بلاک چین های عمومی یکی از انواع بلاک چین هستند که تمامی افراد در سراسر جهان می توانند به آن دسترسی داشته باشند. بنابراین با استفاده از اینترنت وارد شبکه می شوید و به محض دریافت نسخه بلاک چین، تمامی اطلاعات مربوط به تراکنش ها در اختیار شما قرار می گیرد. در این مرحله می‌توانید با تایید تراکنش‌ها و انجام فرآیند استخراج، بلوک‌های جدیدی را به شبکه اضافه کنید. در واقع، استخراج و تجارت ارزهای دیجیتال یکی از ویژگی های بلاک چین عمومی است.

پیشنهاد می کنیم هنگام استفاده از این شبکه، تمامی قوانین و نکات ایمنی را جدی بگیرید تا با مشکلی مواجه نشوید. طبق تحقیقات انجام شده، بیت کوین و لایت کوین به عنوان معروف ترین شبکه های بلاک چین محسوب می شوند.

مزایای بلاک چین عمومی

• در دسترس عموم: همه می توانند به یک بلاک چین عمومی دسترسی داشته باشند.
• نام مستعار: کاربران برای شرکت در بلاک چین عمومی نیازی به افشای هویت واقعی خود ندارند.
• غیرمتمرکز بودن: هیچ مرجع مرکزی یا سازمانی وجود ندارد که شبکه را کنترل کند.
• شفافیت: هرکسی می تواند در هر زمانی به دفتر کل دسترسی کامل داشته باشد، یعنی امکان خرابکاری یا درگیری در شبکه از بین می رود.
• تغییر ناپذیری: هنگامی که بلوک ها ایجاد و روی زنجیره قرار می گیرند، تغییر و دستکاری زنجیره بلوک تقریبا غیرممکن می شود.
• جوایز: یک ماینر یا اعتباردهنده می‌تواند برای کشف بلوک‌های جدید یا اعتبارسنجی تراکنش‌ها بر اساس مکانیسم اجماع شبکه جوایزی دریافت کند.

معایب بلاک چین عمومی

• عدم تناسب با داده های اختصاصی: یک بلاک چین عمومی از مکانیزم مجوز استفاده نمی کند؛ بنابراین، نمی تواند داده ها را از برخی نهادهای خاص، افراد یا کاربران عمومی پنهان کند. برای مثال، اگر یک بلاک چین عمومی بخواهد اطلاعات مالی یا پزشکی افراد را ثبت کند، این اطلاعات برای هر کسی در هر کجای دنیا قابل دیدن است.
• چالش های مقیاس پذیری: بلاک چین های عمومی ممکن است با مشکلاتی مانند سرعت پایین تراکنش، مسدود شدن و کارمزدهای بالا مواجه شوند. در واقع بلاک ها حجم محدودی از داده ها را ذخیره می کنند و هرکسی می تواند از یک بلاک چین عمومی برای ارسال و دریافت تراکنش (داده) استفاده کند، بنابراین احتمال مسدود شدن شبکه وجود دارد. همچنین زمانی که میزان فعالیت در شبکه زیاد باشد، پردازش تراکنش ها زمان بر است و هزینه های شبکه نیز بسیار بالاست.

بلاک چین خصوصی

سیستم شبکه "بلاک چین خصوصی" طوری طراحی شده است که توسط یک یا چند نفر مدیریت می شود و تعیین می کنند چه کسی می تواند در شبکه فعالیت کند؛ به زبان ساده، کنترل شبکه کاملاً در دست این افراد است. شرکت ها و سازمان های خصوصی معمولا از این نوع بلاک چین برای انجام تراکنش های خود استفاده می کنند. البته ناگفته نماند که از بلاک چین خصوصی برای انجام فعالیت هایی مانند رای گیری، مدیریت زنجیره تامین، احراز هویت، مالکیت دیجیتال و غیره نیز استفاده می شود.

مزایای بلاک چین خصوصی

• ارائه حریم خصوصی: این نوع بلاک چین حریم خصوصی، امنیت و محرمانه بودن تمام اطلاعات ذخیره شده در سیستم را در اولویت قرار می دهد.
• سرعت و مقیاس پذیری: از آنجایی که تعداد گره ها و شرکت کنندگان کمتری وجود دارد که می توانند شبکه را در بلاک چین های خصوصی کنترل کنند، سیستم می تواند از تراکنش های بیشتری در ثانیه پشتیبانی کند، بنابراین فرآیند تصمیم گیری سریعتر خواهد شد.
• امنیت: برخلاف بلاک چین های عمومی، بلاک چین های خصوصی به دلیل اجرای فرآیند احراز هویت دقیق برای مشارکت اعضا، تمامی فعالیت ها به صورت قانونی خواهد بود.

معایب بلاک چین خصوصی

• صد در صد غیرمتمرکز نیست: بلاک چین های خصوصی به یک سیستم متمرکز و سیستم های حاکمیتی شخص ثالث وابسته هستند.

کنسرسیوم بلاک چین

کنسرسیوم یکی از انواع بلاک چین محسوب می شود که نسبتا غیرمتمرکز بوده و برخلاف بلاک چین خصوصی، تحت کنترل دو یا چند سازمان است. ویژگی اصلی کنسرسیوم بلاک چین، فعالیت همزمان چندین سازمان در شبکه است که عمدتاً توسط بانک ها و سازمان های دولتی کاربرد دارد.

مزایای کنسرسیوم بلاک چین

• امنیت: اطلاعات موجود در زنجیره عمومی نیست و فقط شرکت کنندگان شبکه می توانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند.
• کنترل: یک بلاک چین کنسرسیوم تحت کنترل یک مقام نیست اما گروه خاصی از شرکت کنندگان قابل اعتماد مسئول کنترل شبکه هستند.
• تایید: در این نوع بلاک چین ها تعداد شرکت کنندگان مشخص و تایید می شود. در عین حال، احراز هویت برای کاهش خطرات مربوط به داده ها و تهدیدات امنیتی و حریم خصوصی انجام می شود.
• کارمزد تراکنش ها: برخلاف سایر بلاک چین ها، بلاک چین های کنسرسیوم هیچ هزینه ای برای ارائه خدمات یا انجام تراکنش ها از مشارکت کنندگان شبکه دریافت نمی کنند.

معایب کنسرسیوم بلاک چین

• چارچوب: این بلاک‌ چین‌ها فاقد ویژگی‌های یک چارچوب یکپارچه هستند و به دلیل ماهیت متمرکز خود به طور مخفیانه در برابر شرکت‌کنندگان مخرب آسیب‌پذیر هستند.
• سرعت ارتقا آهسته: هنگامی که تعداد شرکت کنندگان شبکه افزایش می یابد، ارتقاء پروتکل شبکه دشوار می شود.
• عدم همکاری: سرعت توسعه این بلاک چین ها به همکاری مشارکت کنندگان شبکه بستگی دارد و اگر نتوانند به توافق برسند، توسعه شبکه متوقف می شود.

بلاک چین هیبریدی

آخرین نوع بلاک چین "Hybrid" است که ترکیبی از بلاک چین خصوصی و عمومی است، به عبارت ساده تر می توانید بسته به هدف خود در این شبکه یکی از بلاک چین های خصوصی یا عمومی را انتخاب کنید. کاربران شبکه هیبریدی محدودیت دسترسی را برای سایر کاربران تعیین می کنند و تنها بخشی از اطلاعات به صورت عمومی به اشتراک گذاشته می شود.

البته اکثر کاربران ترجیح می دهند که اطلاعات به صورت عمومی به اشتراک گذاشته شود زیرا در این صورت از خدمات امنیتی بهتری بهره مند خواهند شد. با توجه به تمامی نکات می توان نتیجه گرفت که بلاک چین هیبریدی قابلیت های بیشتری را به کاربران خود ارائه می دهد. 

مزایای بلاک چین هیبریدی

• ارائه اکوسیستم بسته: بلاک چین های ترکیبی در یک اکوسیستم بسته عمل می کنند. به عبارت دیگر، اطلاعات خصوصی در داخل شبکه محافظت و تأیید می شوند اما از خارج از شبکه قابل دسترسی نیستند.
• انعطاف پذیری: بلاک چین های ترکیبی می توانند دفتر کل را مطابق با نیازهای کاربر و شبکه از طریق یک فرآیند انعطاف پذیر سفارشی کنند.
• رعایت حریم خصوصی هنگام ایجاد ارتباطات: این نوع بلاک چین، حریم خصوصی کاربر و همچنین ارتباط با اشخاص ثالث، به ویژه ذینفعان شبکه و کاربران عمومی را تضمین می کند.
• مقیاس پذیری بهبود یافته: بلاک چین های ترکیبی مقیاس پذیری مطلوب تری نسبت به بلاک چین های عمومی دارند. کارمزد تراکنش ها نیز پایین تر است زیرا گره های کمتری در تأیید تراکنش ها درگیر هستند.

معایب بلاک چین هیبریدی

• شفاف نبودن: بلاک چین های ترکیبی فاقد شفافیت هستند زیرا گاهی اوقات امکان دسترسی به اطلاعات ذخیره شده وجود ندارد.
• فقدان مشوق ها: برخلاف بلاک چین های عمومی که در آن به استخراج کنندگان برای مشارکت در شبکه پاداش داده می شود، در بلاک چین های ترکیبی، شرکت کنندگان برای شرکت در بلاک چین پاداشی دریافت نمی کنند.
• سرعت ارتقا آهسته: موضوع ارتقا و توسعه یک موضوع چالش برانگیز برای این گروه بلاک چین است.

شباهت های انواع بلاک چین

شبکه همتا به همتا

در واقع، همه بلاک چین‌ها توانایی برقراری ارتباط موقت یا دائمی بین دو یا چند رایانه شخصی را با استفاده از شبکه «همتا به همتا» دارند. همچنین هنگام کار در شبکه های بلاک چین با استفاده از این قابلیت با سایر کاربران شبکه ارتباط برقرار می کنید.

مکانیسم اجماع

هدف اصلی از شکل گیری فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال، تمرکززدایی بود. «مکانیسم اجماع» همچنین بیان می‌کند که شبکه بلاک چین، از طریق استفاده از فناوری‌های جدید، دیگر نیازی به نظارت توسط مقامات ندارد زیرا کاربران شبکه می‌توانند این کار را به تنهایی انجام دهند. روز به روز، روش های مختلفی برای استفاده از مکانیسم اجماع پیشنهاد می شود، برای مثال روش "اثبات کار" یا "اثبات سهام".

پیوست کردن اطلاعات

آخرین ویژگی مشترک شبکه های بلاک چین، ثبت اطلاعات مختلف است، اطلاعات مربوط به هر تراکنشی که در شبکه انجام می شود به بلاک چین اضافه می شود و در آخرین مرحله در دسترس کاربران سراسر دنیا قرار می گیرد.

تفاوت بین بلاک چین خصوصی و عمومی

اطلاعات اندک در مورد فناوری بلاک چین و تفاوت بین انواع بلاک چین می تواند در برخی موارد آسیب های جبران ناپذیری به شما وارد کند. بنابراین تصمیم گرفتیم در این بخش به بررسی تفاوت های بلاک چین عمومی و خصوصی بپردازیم تا اطمینان بیشتری داشته باشید. 

همانطور که می دانید، هر کسی از هر کجای دنیا به اطلاعات عمومی بلاک چین دسترسی خواهد داشت و شما به راحتی می توانید با استفاده از این سرویس، پیش بینی های خود را در شبکه بلاک چین عمومی ذخیره کنید. ابزارهای بلاک چین توزیع شده مانع از کنترل و نظارت هر شخص یا سازمانی می شود و نکته قابل توجه دیگر این است که شما فقط می توانید قبل از ضبط نهایی، تغییراتی در اطلاعات ایجاد کنید.

از طرف دیگر، استفاده از بلاک چین خصوصی محدودیت های خاصی را برای شما به همراه خواهد داشت. به عنوان مثال، یک شخص خاص مسئول مدیریت و نظارت بر فعالیت کاربر است و تعیین می کند که کدام کاربر می تواند به تراکنش ها دسترسی داشته باشد. به همین دلیل، بسیاری از تحلیلگران، بلاک چین خصوصی را برخلاف بلاک چین عمومی، یک شبکه متمرکز می دانند. طبق تحقیقات، بلاک چین عمومی خدمات امنیتی نسبتاً بهتری به شما می دهد اما سرعت تراکنش در بلاک چین خصوصی سریعتر است.