فناوری بلاک چین یکی از جذاب ترین اختراعات بشر است و تا حدودی به عنوان اینترنت جدید شناخته می شود. در این مقاله تصمیم گرفتیم در مورد کاربردهای بلاک چین صحبت کنیم اما قبل از آن به معرفی بلاک چین و چگونگی ایجاد آن می پردازیم. بلاک چین در واقع نوعی پایگاه داده است که برای جمع آوری اطلاعات می توان از آن استفاده کرد. اما این نکته را در نظر داشته باشید که بلاک چین چیزی فراتر از یک پایگاه داده است. تفاوت مهمی که بلاک چین ایجاد می کند و عملکردی که ارائه می دهد، نحوه نوشتن اطلاعات در پایگاه داده است. این ویژگی بلاک چین را ارزشمند کرد و منجر به نوشتن کد پروژه بیت کوین در پلتفرم خودش شد.

سیستم بلاک چین چگونه است؟

بلاک چین یک سیستم ذخیره سازی اطلاعات است و هر عضو شبکه آن یک کپی از تمام اطلاعات دارد. اطلاعات در قالب تراکنش های رمزگذاری شده به زنجیره بلوک های قبلی اضافه می شود که در واحدهای بزرگتر به نام بلوک قرار می گیرند. درست است که بلاک چین بیشتر با ارزهای دیجیتال شناخته شده است اما دنیای کاربردهای بلاک چین به وسعت دنیای اینترنت است و وقتی نوبت به خلاقیت انسان می رسد، بلاک چین توانایی حضور دارد.

آشنایی با کاربردهای بلاک چین 

واحد پول

بلاک چین در اصل جایگاهی برای راه اندازی ارزهای دیجیتال است. این ارزها توانایی منحصر به فردی دارند و اگر به صورت غیرمتمرکز طراحی و پیاده سازی شوند، می توانند امنیت بیشتری نسبت به ارزهای کشورها داشته باشند و حتی با تورم مبارزه کنند. می دانیم که بانک مرکزی هر کشور مسئولیت مدیریت میزان نقدینگی بانک ها و تعیین نرخ سود را بر عهده دارد. متاسفانه بانک های مرکزی برای حل برخی مشکلات اقتصادی اقدام به چاپ پول یا تغییر نرخ سود بانک ها می کنند که در بیشتر موارد باعث کاهش ارزش پول ملی و تورم می شود. پولی که با استفاده از فناوری بلاک چین ایجاد می شود و به صورت غیرمتمرکز مدیریت می شود، می تواند مشکلات چاپ تصادفی، دستکاری نقدینگی و غیره را حل کند و به مرور زمان ارزش بیشتری پیدا کرده و در برابر تورم اثرگذار باشد و این یکی از مهم ترین کاربردهای بلاک چین در دنیای اقتصاد محسوب می شود.

ذخیره اسناد و اطلاعات

اگر با فرآیند ثبت اداری آشنا باشید، باید بدانید که فرآیندهای تجاری بسیار کند و ناکارآمد است. در تاریخ گذاری و شماره گذاری مدارک، احتمال خطای انسانی وجود دارد و فرآیندها به شدت زمان بر است. در بیشتر موارد، اسناد نیاز به حمل فیزیکی و انتقال به سازمان های مدیریتی دارند.

اگر پایگاه های داده این سازمان ها از بلاک چین استفاده کنند، تحول بزرگی در آن ها ایجاد می شود. به عنوان مثال، می‌توانید از تاریخچه بلاک چین برای پرس و جو از صاحبان قبلی یک ملک استفاده کنید. به این ترتیب زمان لازم برای انجام کاری از چند ماه و چند هفته به چند دقیقه کاهش می یابد و در مصرف انرژی و هزینه صرفه جویی می شود.

تصور کنید در یک کشور جنگ زده که سازمان های آن ساختار مدیریتی مناسبی ندارند، به دست آوردن اطلاعات در مورد برخی از املاک چقدر می تواند دشوار باشد. اگر فناوری بلاک چین بتواند چنین داده های ارزشمندی را با شفافیت کامل برای ما ذخیره کند؛ یکی از مهم ترین کاربردهای بلاک چین است.

امور بانکی و مالی

اولین پروژه بین المللی و موفق با استفاده از فناوری بلاک چین، بیت کوین است و از آنجایی که هدف بیت کوین تسهیل امور مالی است، این حوزه دیدگاه خاصی به بلاک چین دارد. وقتی فرآیندهای نگهداری و انتقال پول در سطح جهانی را به دقت بررسی می کنیم، می بینیم که نکات مهمی نادیده گرفته می شود. در عصر تکنولوژی و سرعت، چرا باید چندین روز طول بکشد تا سرمایه یک کشور از یک بانک به بانک دیگر منتقل شود؟ چرا واسطه های مختلفی وجود دارد که هر کدام هزینه های خود را دریافت می کنند و هزینه های اضافی را حذف می کنند؟ اگر اطلاعات امنیتی بانک به دلیل سرقت یا خطای انسانی به خطر بیفتد چه اتفاقی می افتد؟

سوالات مشابه زیادی وجود دارد و بلاک چین پاسخ های جالبی برای همه آنها آماده کرده است. در شبکه ای با استفاده از بلاک چین، امکان انتقال وجه یا هر ارزش یا اطلاعات دیگری به صورت 24 ساعته با کمترین کارمزد ممکن و امن ترین روش وجود دارد. ردیابی تراکنش ها، ناتوانی در دستکاری آنها و شفافیت تمامی فرآیندهای مالی از جمله کاربرد های بلاک چین در خدمات مالی است.

جالب است بدانید که بانک‌ های مرکزی بسیاری از کشورها، ارز دیجیتال ملی خود را راه‌ اندازی کرده‌اند و هنوز مشخص نیست که چقدر می‌توانند به اصل تمرکززدایی پایبند باشند و تا چه اندازه می‌توانند از مزایای آن استفاده کنند. 

نظام های تنظیم انتخابات 

نظام های تنظیم انتخابات همواره با مشکلاتی مانند دستکاری در روند رای گیری و شمارش آرا و اعلام نتایج نادرست درگیر هستند. به خصوص در سال های اخیر و در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، شاهد بودیم که سیستم رای گیری تا چه اندازه می تواند کشور را دچار مشکل کند. اگر زیرساخت سیستم انتخاباتی مبتنی بر فناوری بلاک چین باشد، می توان اطمینان داشت که حتی یک رای از دست نخواهد رفت. کل فرآیند انتخابات در تاریخچه بلاک چین ثبت شده و در حالی که شفاف است، هیچ کس نمی تواند نتایج آرا را تغییر دهد و نگرانی در مورد نتایج برطرف می شود که یکی از مهم ترین کاربردهای بلاک چین است. 

 قراردادهای هوشمند

قراردادهای هوشمند نوعی کد کامپیوتری هستند که بر روی بلاک چین اجرا می‌شوند و می‌توانند به صورت خودکار تحت شرایط خاص اجرا شوند. هدف از ایجاد قرارداد هوشمند، اجرای امور مربوط به یک قرارداد بین دو یا چند طرف به ساده ترین و مطمئن ترین شکل ممکن است.

قراردادهای هوشمند توسط بلاک چین اتریوم به دنیا معرفی شدند و به قدری مورد استقبال قرار گرفتند که اکنون اتریوم به عنوان ملکه ارزهای دیجیتال شناخته می شود. یک حوزه کاملاً جدید در امور مالی غیرمتمرکز به نام دیفای با ارزش بیش از 13 میلیارد دلار، از پلتفرم اتریوم استفاده می کند.

مراقبت های بهداشتی

به خصوص در ایران، بخش بهداشت و درمان از زیرساخت های بسیار ضعیفی برخوردار است. بارها پیش آمده که با تشخیص خود به پزشکان متخصص مختلف مراجعه کرده و یک سری آزمایشات را انجام داده ایم و هر پزشک پرونده جداگانه ای با سوابق مختلف در مطب خود دارد. تصور کنید که تمام سوابق پزشکی و سلامت هر فرد در یک پایگاه داده در یک پلتفرم بلاک چین باشد. تمامی این سوابق معتبر، غیرقابل تغییر، کاملا شفاف و فقط برای افراد مجاز قابل دسترسی خواهد بود. به این ترتیب مثلاً برای همیشه معلوم می شود که کدام پزشکی برای چه فردی چه دارویی را برای چه بیماری تجویز کرده است، هر فرد چند بار ویزیت شده است و چه مراحل درمانی را طی کرده است. این اطلاعات به نفع نظام سلامت هر کشوری خواهد بود و یکی از مهم ترین کاربردهای بلاک چین و با نام DeHealth شناخته می شود.

کاربردهای بلاک چین در زنجیره تامین

همانطور که تاکنون دیده‌ا یم، بلاک چین می‌تواند در هر زمینه‌ای که نیاز به دانستن رویدادهای گذشته و وضعیت فعلی یک دارایی یا محصول به دلیل قابلیت ذخیره اطلاعات به صورت امن باشد، بسیار مفید و مشکل‌گشا باشد. تصور کنید در زمینه مدیریت زنجیره تامین، شرکت ها به تاریخچه مواد مصرفی ورودی خود دسترسی دارند. مراحل تولید محصول و مراحل تولید مواد اولیه آن به طور ایمن در یک مکان ذخیره می شود. بنابراین تمام اتفاقاتی که در زنجیره تولید رخ می دهد شفاف و قابل ردیابی خواهد بود.

بخش بیمه

با اجرای قراردادهای بیمه بر روی بلاک چین که در واقع با استفاده از قراردادهای هوشمند امکان پذیر است، می توان مسائل بیمه ای و تعهدات طرفین را در مکانی امن ثبت کرد. به این ترتیب امکان بسیاری از ادعاهای کذب و عدم پایبندی به تعهدات کاهش می یابد و این یکی از مهم ترین کاربردهای بلاک چین محسوب می شود.