مرج (Merge) یا ادغام اتریوم یکی از اهداف و برنامه های رودمپ این شبکه بوده که یکی از توسعه دهندگان اصلی اتریوم به نام تیم بیکو (Tim Beiko)، روز اجرای آن را ۱۹ سپتامبر 2022 اعلام کرده است. البته این به روزرسانی در نهایت در تاریخ 15 سپتامبر رخ داد. مرج اتریوم به عنوان یکی از بزرگ ‌ترین رویدادهای تاریخ ارزهای دیجیتال شناخته شده است و مورد توجه بسیاری از کاربران این حوزه قرار گرفته است. Merge به دلیل تغییر عرضه اتریوم و کاهش مصرف انرژی، برای شبکه اتریوم از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این مقاله قصد داریم علاوه بر بررسی تاثیر مرج شبکه اتریوم بر عرضه اتر، به بررسی مسائل دیگری از جمله اثرات جانبی مرج اتریوم بر دیفای (DeFi) و اکوسیستم و همچنین بررسی کاهش نرخ انتشار و تبدیل اتر به توکنی ضد تورم، بپردازیم.

تاثیر مرج شبکه اتریوم بر عرضه اتر

از جمله موارد تاثیر مرج شبکه اتریوم بر عرضه اتر این است که تولید کننده‌های بلاک از ماینرها به ولیدیتورهای استیک کننده اتر تبدیل می شوند. پیش از این به روزرسانی، رایانه ها بلاک‌های اتریوم را تولید می کردند. رایانه‌ها تولید بلاک ‌های بلاک چین اتریوم را از طریق صرف زمان برای پردازش تراکنش‌ ها و توان محاسباتی، انجام می دهند. به این پروسه طبق پروتکل اجماع اثبات کار «ماینینگ» گفته می‌شود. در به ‌روزرسانی مرج، پروتکل اجماع اثبات سهام (PoS) در لایه اجرای اتریوم (Ethereum Execution Layer) جایگزین پروتکل اجماع اثبات کار (PoW) می‌شود. این پروسه به معنای تغییر یا Switch نیست، بلکه در واقع ادغام یا مرج (Merge) این شبکه می باشد. به طور کلی می توان گفت در بیکن چین، پروتکل PoS وجود دارد، جایی که ولیدیتورها برای ایجاد بلاک‌های جدید در آن زنجیره و همچنین پردازش تراکنش‌ ها، نرم‌ افزارهای نود را اجرا می‌کنند. مرج پس از ادغام لایه اجماع جدید ارائه شده توسط بیکن چین با لایه اجرای موجود اتریوم، اقدام به توقف ماینینگ می کند.

تاثیر تغییر مکانیزم اجماع شبکه اتریوم بر عرضه اتر

برای بررسی بیشتر تاثیر مرج شبکه اتریوم بر عرضه اتر، بهتر است نگاهی به انتشار توکن‌ های اتر جدید پیش از مرج اتریوم بپردازیم. انتشار توکن‌ های اتر جدید پیش از مرج اتریوم به دو صورت انجام می‌شد. یکی به صورت پاداش‌های استیکینگ که روزانه تقریبا معادل ۱۶۰۰ اتر می باشد و دیگری به صورت پاداش‌های استخراج که روزانه تقریبا معادل ۱۳,۰۰۰ اتر است. صدور پاداش ‌های ماینینگ پس از به‌ روزرسانی مرج شبکه اتریوم حذف می‌ شود. طبق ارزیابی‌ هایی که اخیرا صورت گرفته است، مرج اتریوم می تواند کاهش قابل توجهی صدور ETH را به دنبال داشته باشد اما موضوع دیگری هم در مورد عرضه در گردش مطرح است. در واقع می توان گفت بعد از مرج شبکه اتریوم، تولید بلاک نسبت به قبل افزایش می یابد. برای درک بهتر این موضوع به بررسی تفاوت شرایط و تجهیزات لازم برای آغاز یا توسعه عملیات ماینینگ و کسب پاداش از طریق استیکینگ می پردازیم.

شرایط و تجهیزات لازم برای آغاز یا توسعه عملیات ماینینگ 

1- سخت ‌افزارهای مورد نیاز برای نگهداری و ساخت ریگ استخراج

2- انرژی برق مورد نیاز جهت راه ‌اندازی ریگ ماینینگ

3- تجهیزات جانبی مورد نیاز با توجه به مقیاس پروژه، جهت نگهداری از دستگاه‌ها (مانند کنترل انرژی مصرفی، تهویه مناسب، سیم‌ کشی و …)

به طور کلی می توان گفت برای تامین هزینه‌ها ماینرها باید اتر به دست آمده از ماینینگ را تبدیل به ارز فیات کنند. به همین دلیل از فروش تولید ‌کننده‌های بلاک در بازار، یک فشار فروش ایجاد می‌شود.

تجهیزات لازم برای کسب پاداش از طریق استیکینگ

1- سخت‌ افزار اجرا کننده کلاینت اجماع اتریوم

2- انرژی برق برای فعالیت این دستگاه

3- واریز ۳۲ اتر

در گزینه های بالا، تفاوت های بسیاری بین سخت‌افزار و انرژی این دو روش وجود دارد. سرمایه ‌گذاران در مکانیزم اجماع اثبات کار به تهیه سخت ‌افزار گران تر و قوی ‌تر برای جبران هزینه‌ها نیاز دارند. بنابراین رقابت سنگینی بین ماینرها برای تهیه تجهیزات قوی ‌تر که دارای مصرف برق بیشتری هستند، ایجاد می شود. این انگیزه‌ها پس از مرج شبکه اتریوم، از بین می روند و می توان نرم ‌افزار را بر روی یک دستگاه لپ‌ تاپ ساده اجرا کرد. تولید بلاک پیش از مرج شبکه اتریوم، برای سخت‌ افزارهای گران‌ قیمت، به سرمایه‌ گذاری اولیه نیاز داشت. در واقع قبل از به‌ روزرسانی مرج شبکه اتریوم، ماینرهای بزرگ تر توان مالی تهیه سخت ‌افزارهای قوی ‌تر را از طریق فروش اتر در ازای ارز فیات داشتند. تولید بلاک بعد از مرج شبکه اتریوم، برای سپرده‌ گذاری اتر، به یک سرمایه‌ اولیه نیاز دارد.

همان طور که گفته شد تولید بلاک قبل از مرج، به دستگاه‌های جانبی مانند تهویه حرارتی و همچنین مدیریت مصرف انرژی بالا نیاز داشته است که از طریق فروش اتر در ازای ارزهای فیات، این هزینه ‌ها تامین می شدند. بعد از مرج شبکه اتریوم، اگر چه هزینه های نگهداری از تجهیزات همچنان وجود دارند اما به شدت کاهش می یابند. به طور خلاصه می توان گفت که با وجود مرج شبکه اتریوم، فرآیند استخراج از فروش مقدار زیادی اتر برای تامین انرژی و تهیه سخت ‌افزار تغییر کرد و به سمت سپرده‌ گذاری اتر حرکت کرد. این پروسه بر عرضه در گردش اتر می تواند تاثیر زیادی بگذارد.

آیا بعد از مرج، اتریوم به یک رمز ارز ضد تورمی تبدیل خواهد شد؟

مرج می تواند صدور اتر را به صورت مستقیم کاهش دهد و مکانیزم انگیزشی برای تولید بلاک را تغییر دهد. تاکنون صحبت‌هایی در رابطه با ضد تورمی شدن اتریوم بعد از مرج به گوش کاربران رسیده است. اگر چه الزاما این تصور شاید درست یا قطعی نباشد اما بر اساس ارزیابی کارمزدهای سوزانده‌ شده ناشی از استفاده از شبکه و ارزیابی‌های کاهش صدور اتر، به نظر می‌ رسد پس از مرج شبکه اتریوم، این رمز ارز تبدیل به یک رمز ارز ضد تورمی می‌شود. تا اینجا سعی کردیم در رابطه با مرج شبکه اتریوم و نحوه تغییر چشم‌انداز اتریوم، مطالب کلی و مفیدی را ارئه کنیم. در ادامه با جزییات بیشتری تاثیر مرج شبکه اتریوم بر اکوسیستم آن را بررسی می کنیم.

تاثیر مرج شبکه اتریوم بر روی دیفای (DeFi)

مرج شبکه اتریوم بر روی لایه برنامه (Application Layer) اتریوم، هیچ اثر مستقیمی ندارد. دیفای هم بخشی از Application Layer می باشد اما به هر حال برای دارایی‌های بومی اکوسیستم، احتمال ایجاد مجموعه‌ای از اثرات ثانویه ناشی از کاهش عرضه وجود دارد.

پروتکل‌های لیکویید استیکینگ (Liquid Staking Protocol)

ستون اصلی دیفای، پروتکل‌های Liquid staking (لیکویید استیکینگ) هستند که بدون اثبات سهام وجود نخواهند داشت. پروتکل‌های لیکویید استیکینگ مانند راکت‌پول (RocketPool) و لیدو (Lido) این امکان را به کاربران می دهد تا بتوانند اقدام به استیک اتریوم یا سایر دارایی‌های مبتنی بر PoS کنند و در مقابل یک توکن قابل تعویض دریافت کنند. این توکن سهمی از اتر استیک ‌شده در پلتفرم را نشان می دهد. به دلیل احتمال و ریسک ناموفق بودن مرج شبکه اتریوم، توکن‌های استیک‌ شده از جمله توکن stETH، نسبت به اتر (ETH) با قیمت کمتری معامله می‌شدند. البته این ریسک پس از تکمیل مرج برطرف شد.

نحوه کسب بازده بیشتر از لیکویید استیکینگ اتریوم

همچنین، بعد از مرج انتظار می‌رود که با افزایش بازده اتر روبرو شویم، زیرا تا پیش از آن کارمزد تراکنش‌ ها متعلق به ماینرها بود. این در صورتی ست که بعد از مرج شبکه اتریوم، تخصیص مجدد صورت می گیرد. طبق ارزیابی‌های اخیر نرخ درصد سالانه (APR) با افزایش ۷ درصدی روبرو بوده است که از APR پایه انتشار توکن، حدود ۵۰٪ بیش تر بوده است. از این رو، افزایش کارمزد پروتکل‌ های لیکویید استیکینگ و وثیقه‌های استیک ‌شده، پیش ‌بینی‌ می‌شود.

اتر یک دارایی ذخیره در پلتفرم‌های DeFi

در قسمت های قبل اشاره شد که مرج شبکه اتریوم بر پروتکل‌های اصلی حوزه دیفای مانند میکر (Maker) و یا یونی سواپ (Uniswap) هیچ پیامد مستقیمی ندارد. استفاده از رمز ارز اتریوم به عنوان یک دارایی ذخیره نشان‌ می دهد که در پلتفرم های دیفای هم می توان اثرات کاهش یا محدودیت عرضه را مشاهده کرد. اصلی ‌ترین دارایی که در میکر به عنوان پشتوانه استفاده می‌شود، اتریوم می باشد. همچنین این ارز دیجیتال به عنوان مهم ‌ترین دارایی غیر استیبل کوین در صرافی یونی سواپ است که از آن برای تسویه تراکنش‌ ها استفاده می‌شود. کاهش عرضه اتر می‌تواند برای تولید استیبل کوین DAI، افزایش ارزش وثیقه را به دنبال داشته باشد. گر چه مرج شبکه اتریوم بر صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) تاثیر چندان مستقیمی ندارد اما اهمیت موضوع در صورتی که مرج شبکه اتریوم موجب نوسان اتر شود برای صرافی های غیر متمرکز بیشتر می‌شود.

تاثیر مرج شبکه اتریوم بر پروژه‌های لایه ۲ و رول‌آپ‌ها

مرج شبکه اتریوم باعث کاهش کارمزد تراکنش‌ ها و افزایش توان عملیاتی شبکه اتریوم نمی‌شود. گرچه از مرج شبکه اتریوم با سایر برنامه‌های رودمپ اتریوم تلفیقی وجود دارد اما مقیاس پذیری هدف اصلی مرج نمی باشد. مرج شبکه اتریوم قسمتی از یک رودمپ با محوریت توسعه رول‌آپ است که برای رفع مسائلی از جمله آمادگی برای شاردینگ (Sharding) آتی، مصرف انرژی و مشوق‌ها طراحی شده است. مسیر فعالیت لایه دوم‌ها بعد از اجرای مرج هم مشخص می‌شود.

اثرات منفی احتمالی مرج بر اکوسیستم 

پس از بررسی کامل تاثیر مرج شبکه اتریوم بر عرضه اتر، حال به بررسی اثرات منفی احتمالی مرج شبکه اتریوم بر اکوسیستم می پردازیم. فرضیه ‌ای در رابطه با اشباع عرضه بعد از مرج شبکه اتریوم، به دلیل رخ دادن Unstake (خارج ‌شدن توکن‌ها از حالت استیک) وجود دارد. در حالی که این تصور اشتباه است زیرا stETH (اتر استیک شده) تقریبا ۶ تا ۱۲ ماه پس از مرج شبکه اتریوم، از حالت استیک خارج نمی‌شوند، یعنی تا زمان ارتقای شانگهای (Shanghai Upgrade). همچنین نرخ خروج ولیدیتورها (حذف ۳۲ اتر سپرده) با هدف تعدیل نوسان و بی ‌ثباتی، به صورت محدود انجام می‌شود . بنابراین بعد از مرج شبکه اتریوم، عرضه اتر قابل توجهی وجود دارد که بعد از Shanghai Upgrade (ارتقای شانگهای نقد) می‌شوند. همچنین به دلیل حذف یک‌ سری از ولیدیتورها و افزایش APR ولیدیتورهای باقی‌ مانده، انگیزه ادامه استیکینگ هم بیشتر می‌شود.